Lời kể chấn động của người ngồi tù oan suốt 10 năm

Tuyệt vọng khi ngồi tù vì án oan, ông Nguyễn Thanh Chấn đã lấy dây chun quần quấn quanh cổ, lấy bàn chải đánh răng vặn dây, siết cổ mình hòng tự sát. Hành động quẫn trí của ông được bạn tù ngăn cản. Và ngày 4/11, ông đã được trở về với gia đình...
 >>  Vụ án oan 10 năm được gỡ vì những chuyện hi hữu

Từ ngày ông Nguyễn Thanh Chấn (52 tuổi) ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, Bắc Giang được giải oan, được tạm đình chỉ thi hành án, trở về đoàn tụ với gia đình, nhà ông luôn tấp nập anh em, hàng xóm đến chia vui. Tuy nhiên, nỗi đau, nỗi ám ảnh của người phải chịu tù oan suốt 10 năm đâu dễ quên.

Ông Chấn chia sẻ: “Tôi vui mừng quá rồi, giờ đây không phải chịu điều tiếng nhục nhã như trước nữa. Cả đêm qua tôi không ngủ được đâu, hai vợ chồng chỉ ôm nhau mà khóc đến sáng. Cái án oan này khiến gia đình tôi mất đi nhiều thứ quá. Vợ con tôi đã phải chịu thiệt thòi nhiều thứ…”.

Trò chuyện với phóng viên, ông Chấn như đang trút nỗi uất ức, oan khuất của mình và gia đình trong suốt 10 năm đằng đẵng. Ông bộc bạch: “Vì suy nghĩ và lo cho tôi nhiều quá,, vợ tôi đã phải đi viện tâm thần điều trị trong nhiều năm. Cả 4 đứa con của vợ chồng tôi cũng bị tiếng oan của bố mà phải bỏ dở chuyện học hành”.

Ông Nguyễn Thanh Chấn trở về cuộc sống đời thường sau 10 năm khoác áo tù nhân

Lá đơn kêu cứu của vợ ông Chấn

Ông Chấn nhớ lại, những ngày mới bị cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang bắt, truy tố tội “giết người” là những ngày ông sống trong nỗi sợ hãi tột cùng. “Lúc mới bị bắt, tôi không hề biết về mình phạm tội gì. Vì trước đó, hôm xảy ra án mạng, tôi còn ra giúp tại đám tang gia đình chị Hoan. Và cũng chính tôi là người đi chở quan tài chứ ai khác đâu”, ông thổ lộ.

Ông Chấn cũng thừa nhận chuyện ông bị ép cung. Ông còn nhớ rõ tên các cán bộ điều tra xét hỏi đã ép cung, đe dọa, bắt ông phải khai nhận tội dù ông liên tục kêu oan. “Ngày nào bị gọi lên tôi cũng nói rằng tôi không giết người, tôi bị oan, sao cán bộ cứ ép. Ngày nào cũng hỏi đau đầu, làm tôi hoang mang tư tưởng”, anh Chấn nhớ lại.

 

Theo anh Chấn, sau khi anh viết đơn tự thú theo sự hướng dẫn của điều tra viên, anh được chuyển lên Trại Kế, vào ở cùng buồng với Phạm Duy Hồng, một đối tượng phạm nhân “đầu gấu”. “Tôi mới vào đã bị hắn đánh cho một trận nhừ tử, dùng dép tát liên tiếp vào 2 mang tai, xong hắn bắt tôi hát, khi tôi nói rằng không biết hát thì lại bị thêm một trận đòn nữa với lý do “có thằng không học không biết chữ còn hát cho tao nghe được, còn mày thì không?”.

Người đàn ông tuổi ngũ tuần khóc trong vòng tay người thân

Theo lời kể của ông Chấn, ông đã phải thức suốt mấy đêm liền để tập diễn lại hành động giết người của mình. Dùng một người tù khác giả làm nạn nhân để tập bê, tập đâm bằng thìa, tập bao giờ cho thuần thục thì thôi. Sau đó, anh được di lý tới một ngôi nhà dân ở ngoài trại để quay phim thực nghiệm hiện trường trong một buổi sáng.

Ông Thân Ngọc Hoạt (SN 1958), người em “cọc chèo” với ông Chấn, kể lại, trong một lần đưa ra xét xử tại tòa án, ông Chấn có chỉ thẳng vào một kiểm sát viên tên Đ.T.V nói: “Ông V. kia, chính ông ấy hôm qua mang hồ sơ vào bắt tôi ký, tôi không ký còn đánh cả tôi”. Sau đó ông Chấn sụp xuống kêu oan tại tòa, rằng đã bị ép cung, bị cưỡng bức, nhưng phiên tòa vẫn tiếp tục xét xử.

Sau khi đi thực hiện án, phạm nhân Chấn được chuyển đến trại Minh Quang. Kể từ đó cuộc sống của ông là những ngày bĩ cực. “Trong tù đã nhiều lúc bĩ cực, nghĩ quẩn tôi đã tìm cách tự kết liễu đời mình. Tôi vốn nhà quê, nông dân nên không chịu được cảnh tù lao kham khổ. Đã có lần tôi tự lấy dây chun quần quấn lên cổ, rồi lấy bàn chải đánh răng tự siết cổ mình tự sát nhưng đã được 3 bạn tù ngăn lại nên vẫn còn sống và nhận được may mắn như bây giờ” - người đàn ông chịu án oan hơn một thập kỷ vẫn cho rằng mình đang may mắn.

Rồi đây, sau khi được cơ quan chức năng làm rõ việc oan trái, ông Chấn sẽ lại tái hoà nhập xã hội với tư cách một người công dân tốt, sống bù cho 10 năm tuổi trẻ kêu oan trong tù.

Hội đồng thẩm phán thống nhất tuyên hủy việc kết tội ông Chấn

(Dân trí) –Trao đổi với PV Dân trí ngay khi kết thúc phiên xử vào cuối giờ chiều nay (6/11), lãnh đạo VKSND Tối cao cho biết Hội đồng thẩm phán đã thống nhất tuyên hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm kết tội ông Chấn là giết người với mức án chung thân.
 >>  Chủ tịch nước: Khẩn trương minh oan, đền bù cho người chịu án oan 10 năm
 >>  Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang trả lời về vụ án oan 10 năm

Theo đó, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đồng ý với quyết định tái thẩm của VKSND Tối cao, đồng thời thống nhất tuyên hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm trong vụ án ông Chấn bị tuyên phạm tội giết người, nhận án tù chung thân. Kết quả này đồng nghĩa với việc ông Chấn sẽ chính thức trở thành người vô tội sau 10 năm ở chốn lao tù khi có quyết định và bản án cuối cùng của tòa án trong thời gian tới.

 

Được biết, 14h chiều nay (06/11), tại trụ sở TAND Tối cao số 48 Lý Thường Kiệt, TP Hà Nội, Hội đồng thẩm phán bắt đầu phiên xét xử theo thủ tục tái thẩm để xem xét việc hủy hai bản án tuyên phạt chung thân đối với ông Nguyễn Thanh Chấn về tội danh “Giết người”.

 

Phiên xét xử tái thẩm vụ án “Giết người” xảy ra ngày 15/8/2003 mà nạn nhân Nguyễn Thị Hoan tại huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang được chính thức mở ra để xem xét việc đề nghị huỷ 2 bản án đã tuyên phạt chung thân đối với ông Nguyễn Thanh Chấn, quê ở Hiệp Hoà - Bắc Giang.

Theo đó, sẽ có 15 thành viên của Hội đồng thẩm phán tại phiên xử này gồm: Chánh án, Phó Chánh án Toà Hình sự và một số thẩm phán do Uỷ ban thường vụ Quốc hội cử theo đề nghị của Chánh án TAND Tối cao cùng đại diện đến từ Viện kiểm sát nhân dân Tối cao.

Phiên tái thẩm này được mở theo kháng nghị ngày 4/11 của Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình.

Sau khi tiếp nhận thông tin trên báo chí đăng tải, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng đã có ý kiến yêu cầu thủ trưởng các cơ quan tố tụng chỉ đạo giải quyết vụ việc  theo đúng qui định pháp luật; khẩn trương minh oan, đền bù, khôi phục quyền lợi hợp pháp đối với “người tù oan”. VKSND Tối cao cũng đã báo cáo với Chủ tịch nước Trương Tấn Sang về việc giải quyết vụ án theo trình tự tái thẩm và đã được sự đồng ý.

Trước đó, ngày 15/8/2003 tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang xảy ra một vụ án mạng nghiêm trọng khiến chị Nguyễn Thị Hoan bị tử vong. Ngày 29/8/2003, cơ quan điều tra đã ra lệnh bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Thanh Chấn, khởi tố bị can với tội Giết người.

Trụ sở TAND Tối cao, nơi đang diễn ra phiên xét xử Tái thẩm của Hội đồng thẩm phán

Sau phiên tòa sơ thẩm, TAND tối cao đã mở phiên tòa phúc thẩm được xét xử vào ngày 27/7/2004, để xem xét đơn chống án kêu oan của ông Chấn. Cấp phúc thẩm xác định, khoảng 22 giờ ngày 15/8/2003, nghe tiếng trẻ con khóc trong nhà chị Hoan, mẹ chị sang thì phát hiện xác con gái với nhiều vết đâm trên người. Chứng cứ tại hiện trường thu thập được, trên nền nhà có nhiều vết chân trần dính máu.... Sau khi xác định kích thước vết chân của Nguyễn Thanh Chấn, cơ quan điều tra xác định “Bàn chân trái của Chấn gần đúng với vết chân bỏ lại hiện trường”.

Theo bản án phúc thẩm thì ông Chấn đã khai trước cơ quan điều tra rằng gia đình có một quán bán tạp hóa ở cạnh sân vận động thôn Me. Khoảng 19h ngày 15/8/2003, vợ Chấn bảo ông đi lấy nước ở nhà chị Viễn cuối sân bóng. Khi ngang qua nhà chị Hoan, trông thấy cửa sau mở, Chấn nảy ý định vào để sàm sỡ. Nhưng  chị Hoan đã đập vỡ vỏ chai bia để chống cự. Sau đó Chấn lao vào quật ngã chị Hoan, rồi rút con dao bấm ra đâm nhiều nhát khiến nạn nhân tử vong.

Căn cứ vào các chứng cứ, hung khí tại hiện trường, nhận thấy Chấn đã nhận dạng được các hung khí gây án, phiên tòa phúc thẩm đã tuyên bác kháng cáo, y án sơ thẩm với ông Chấn về tội giết người. Áp dụng hình phạt chung thân đối với Nguyễn Thanh Chấn.

Ở trong tù, ông Chấn đã gửi đơn kêu oan đi nhiều nơi, còn chị Nguyễn Thị Chiến, vợ ông Chấn cũng liên tục gửi đơn để đòi sự trong sạch cho chồng. Trong quá trình tìm hiểu, bà Chiến đã tình cờ phát hiện ra đối tượng Lý Nguyễn Chung, từng trú cùng thôn Me, xã Nghĩa Trung mới là hung thủ của vụ án. Từ ngày xảy ra vụ án mạng, Trung đã rời khỏi địa phương. Biết được sự việc, khoảng 4 tháng trước, bà Chiến đã viết đơn trình bày sự việc gửi cho VKSND Tối cao.

Ngay sau khi nhận được đơn, cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã tổ chức 3 đoàn đi xác minh, lần theo chỗ ở đối tượng Trung sinh sống. Qua kết quả điều tra xác định hung thủ thực sự của vụ án là Lý Nguyễn Chung (1988) quê Nhượng Ban - Lộc Bình - Lạng Sơn, hiện đang đăng ký hộ khẩu thường trú và chỗ ở tại thôn Đoàn Kết, xã EaKa Mút, huyện EaKar, tỉnh Đắc Lắc. Trong quá trình lẩn trốn, Chung đã liên tục thay đổi số điện thoại và liên tục thay đổi chỗ ở, từ Đắk Lắk, Quảng Ninh, Trung Quốc…

Sau đó, nhờ sự vận động, thuyết phục của người thân, cuối cùng đối tượng Chung đã chấp nhận ra đầu thú và thừa nhận hành vi giết người của mình.

Sau đó đối tượng Chung cũng bị bắt tạm giam để phục vụ công tác điều tra. Ông Lý Văn Chúc là bố của Chung (1950) cũng bị bắt và tạm giữ hình sự đối với hành vi đe doạ giết bà Nguyễn Thị Lành (nhân chứng vụ án).

 

Đến 17h chiều nay, ngay khi phiên xử tái thẩm kết thúc, rất nhiều phóng viên báo đài đã đứng chờ trước trụ sở tòa án nhân dân tối cao để liên hệ cung cấp thông tin. Tuy nhiên, thông tin từ văn phòng TAND Tối cao cho biết, tòa dự kiến sẽ cung cấp thông tin chính thức về phiên xử vào ngày hôm sau.  

Chủ tịch nước: Khẩn trương minh oan, đền bù cho người chịu án oan 10 năm

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vừa có ý kiến yêu cầu thủ trưởng các cơ quan tố tụng chỉ đạo giải quyết theo đúng qui định pháp luật; khẩn trương minh oan, đền bù, khôi phục quyền lợi hợp pháp đối với ông Nguyễn Thanh Chấn sau khi báo chí đưa thông tin.
 >>  Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang trả lời về vụ án oan 10 năm
 >>  Vụ án oan 10 năm: Hung thủ gây án khi mới 15 tuổi

Phó Chủ nhiệm thường trực Văn Phòng Chủ tịch nước Giang Sơn vừa ký văn bản số 1443/VPCTN-PL về việc thông báo ý kiến của Chủ tịch nước đến Bộ trưởng Bộ Công an; Viện trưởng VKSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao nội dung, liên quan đến thông tin báo chí đăng tải về vụ án oan sai liên quan đến ông Nguyễn Thanh Chấn (thôn Me, xã Nghĩa Trung - Việt Yên - Bắc Giang). Theo đó, Chủ tịch nước yêu cầu thủ trưởng các cơ quan tố tụng liên quan chỉ đạo các ngành tố tụng Trung ương khẩn trương minh oan, đền bù và khôi phục quyền lợi hợp pháp của người bị oan (ông Nguyễn Thanh Chấn).

Chủ tịch nước cũng chỉ đạo các cơ quan này điều tra, làm rõ, xử lý nghiêm minh người phạm tội và những sai phạm của các tập thể cá nhân thuộc các cơ quan tiến hành tố tụng đã điều tra, truy tố xét xử oan đối với ông Nguyễn Thanh Chấn; báo cáo Chủ tịch nước kết quả giải quyết

Ông Nguyễn Thanh Chấn thắp hương bái tạ người cha liệt sĩ ngay sau khi được trở về nhà

Lý Nguyễn Chung ra đầu thú, nhận tội giết người, ông Chấn được tạm đình chỉ thi hành án

Như Dân trí đã thông tin, ngày 4/11 VKSND Tối cao ra quyết định kháng nghị tái thẩm và tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn với tội “giết người”. Ngày 5/11, tại cuộc họp báo diễn ra ở trụ sở Cơ quan VKSND Tối cao, ông Nguyễn Việt Hùng - Chánh văn phòng kiêm người phát ngôn của VKSND Tối cao cho biết, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã ra Quyết định khởi tố vụ án số 17/QĐ-VKSTC-C6 ngày 29/10/2013 với tội danh “giết người” và “cướp tài sản” đối với bị can Lý Nguyễn Chung (sinh năm 1988) sau khi đối tượng Chung đến đầu thú ngày 25/10.

Ngay sau khi bắt giữ hung thủ vụ án, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao cũng đã ra Quyết định bắt khẩn cấp đối với Lý Văn Chúc (bố của Lý Nguyễn Chung, sinh năm 1950) về hành vi đe doạ giết bà Nguyễn Thị Lành (nhân chứng vụ án); quyết định tạm giữ hình sự đối với Lý Văn Chúc để phục vụ điều tra.

Toàn cảnh buổi họp báo tại trụ sở VKSND Tối cao sáng 5/11

Ông Hùng nói: “Dù cho điều kiện, hoàn cảnh cũng như nhiều yếu tố khác có thể dẫn chúng ta đến cái sai, chúng ta cần phải nhìn nhận nghiêm túc và khắc phục”.

Cũng theo thông báo từ VKSND Tối cao, ngày 6/11, Hội đồng thẩm phán mở phiên toà sẽ định rõ việc ông Nguyễn Thanh Chấn có tội hay không có tội? Bị can vừa đầu thú nhận tội là Lý Nguyễn Chung sẽ nhận mức án tù như thế nào? Theo các chuyên gia nghiên cứu luật và các luật sư hoạt động trong ngành luật Hình sự, với việc phạm tội ở lứa tuổi 15, Lý Nguyễn Chung chỉ có thể bị tuyên tối đa 18 năm tù giam.

Vụ án oan 10 năm tù: “Nếu ép cung, phải xử lý hình sự”

“Oan sai khiến anh Chấn phải ở tù 10 năm, nguyên nhân chính là do trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử kể cả sơ thẩm, phúc tẩm đều hết sức chủ quan, chỉ tin vào chứng cứ thu thập, không tin lời khai của bị can, bị cáo...”.

Sáng ngày 6/11, bên hành lang Quốc hội, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền - Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội trao đổi với báo chí những vấn đề liên quan vụ án oan 10 năm xảy ra đối với công dân Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang. Ông Chấn đã thụ án tù chung thân về tội giết người được 10 năm, nhưng sau đó cơ quan điều tra xác định nghi phạm là người khác.

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền - Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội trao đổi với báo chí (Ảnh: Việt Hưng)

Ông nhìn nhận thế nào việc người ngồi tù 10 năm - Nguyễn Thanh Chấn cho biết, mình đã bị ép cung nên buộc phải nhận tội?
Ông Chấn khai như thế thì cơ quan điều tra của VKSND tối cao sẽ làm rõ vấn đề này. Cái sai đã rõ rồi, còn nếu có đủ căn cứ khẳng định có tình trạng ép cung, mớm cung thì phải xử lý hình sự những người làm sai.
Thực ra, để chống bức cung, nhục hình, có nhiều cách nhưng cơ bản luật hiện hành cũng đã đã xác định rõ nguyên tắc, không được mớm cung, ép cung, nhục hình nếu làm sai, cán bộ vi phạm phải xử lý. Theo tôi những trọng án như này, đúng ra phải có luật sư tham gia từ đầu để bảo vệ cho bị can, bị cáo bởi có thể một cá nhân chưa đủ điều kiện để minh oan cho mình nhưng có người khác trợ giúp thì sẽ tốt hơn.
Trong thực tế hoạt động tố tụng khá phổ biến trường hợp tại cơ quan điều tra, bị can, bị cáo khai nhận tội nhưng ra trước tòa họ đều phản cung cho rằng mình bị ép cung, gây áp lực mới làm vậy. Nhưng sau cùng tòa vẫn xử theo hồ sơ vụ án. Không mấy lời kêu oan có cơ may được xem xét trong cơ chế xét xử kiểu "án tại hồ sơ"?
Chứng cứ hết sức quan trọng nên phải căn cứ vào những chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra. Nếu chứng cứ đó khách quan thì có thể các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý khách quan thì tránh được oan sai. Còn nếu chủ quan, có sự phối hợp không tốt hoặc quan hệ giữa các cơ quan tố tụng lại quá gần gũi, dễ thỏa hiệp, mất tính kiểm soát lẫn nhau thì có thể dẫn đến oan sai.
Thưa ông, vụ việc ông Nguyễn Thanh Chấn cho thấy thực tế, có án oan sai nhưng khó có cơ hội được phát hiện, khắc phục. Nếu không có những tình tiết hi hữu như vụ của ông Chấn (bố là liệt sĩ nên được miễn án tử hình, hung thủ thực sự ra đầu thú sau 10 năm) thì chắc chắn vụ án khó có cửa gỡ. Ông bình luận thế nào về việc này?
Tôi cho rằng nguyên nhân chính dẫn tới oan sai do trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử kể cả sơ thẩm, phúc thẩm đều hết sức chủ quan phiến diện, chỉ tin vào chứng cứ thu thập mà không tin vào lời khai của bị can, bị cáo chứng minh người ta ngoại phạm.
Án oan sai, cụ thể trong trường hợp của ông Chấn, phải xử lý tổ chức, cá nhân để một người vô tội ngồi tù 10 năm thế nào, thưa ông?
Theo tôi, trước hết, cơ quan tố tụng sau cùng (tòa án - PV) phải công khai xin lỗi và bồi thường thiệt hại cho công dân. Trong luật đã xác định rõ cơ quan nào tiến hành tố tụng giai đoạn cuối thì phải thay mặt chịu trách nhiệm. Trong quá trình phải điều tra xác minh làm rõ nguyên nhân vì sao sai, sai bắt đầu từ đâu và ai là người trực tiếp làm sai. Nếu oan sai do cố ý thì phải xử lý về mặt hình sự.
Nhiều người cho rằng vụ ông Chấn phải xử Giám đốc thẩm chứ không phải Tái thẩm như quyết định kháng nghị, ông nghĩ sao?

Theo tôi Tái thẩm mới đúng vì đây là tình tiết mới. Trình tự tái thẩm phải điều tra, xác minh nghĩa là minh oan. Còn Giám đốc thẩm là hủy án để xét xử lại.

 

Quan điểm của cá nhân ông, có thể đánh giá vụ án này chỉ là trường hợp cá biệt không?

 

Những trường hợp như vậy đã từng xảy ra cho nên các cơ quan tiến hành tố tụng phải thận trọng tối đa trong những sự việc tương tự. Tuy nhiên, việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tố tụng cũng không đồng nghĩa theo kiểu "Bộ binh, bộ hộ, bộ hình/ Ba bộ đồng tình con tôi chết ngay", nếu thế thì rất gay. Điều đó có nghĩa phối hợp nhưng phải làm rõ chức năng từng ngành, phối hợp chặt chẽ đến mức gần gũi nhau quá, dễ bỏ qua cho nhau, dễ dẫn đến sai phạm.

 

Xin cảm ơn ông!

Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang trả lời về vụ án oan 10 năm

Đại tướng Trần Đại Quang, Bộ trưởng Công an, khẳng định, để xảy ra oan sai với công dân là điều đáng tiếc. Bộ đã chỉ đạo Cơ quan CSĐT tiếp tục điều tra, làm rõ về các tình tiết có liên quan đến vụ án để xử lý, đảm bảo đúng pháp luật…
 >> Vụ án oan 10 năm được gỡ vì những chuyện hi hữu

Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang tại Quốc hội ngày 5/11 (ảnh: Việt Hưng).

Trao đổi quan điểm về vụ phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn (trú tại xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, Bắc Giang) thụ án tù chung thân về tội giết người đã được 10 năm thì hung thủ thực sự của vụ án ra đầu thú, ông Chấn được tạm đình chỉ thi hành án để chờ xét xử theo thủ tục tái thẩm, Bộ trưởng Công an - Đại tướng Trần Đại Quang xác nhận, vụ án xảy ra cách đây hơn 10 năm.
Cụ thể, Bộ trưởng Trần Đại Quang cho biết, ngày 26/3/2004, TAND tỉnh Bắc Giang mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thanh Chấn và đã ra bản án tuyên bị cáo phạm tội giết người với mức án chung thân. Bị cáo Chấn kêu oan và làm đơn kháng cáo. Ngày 26 và 27/7/2004, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên y án sơ thẩm, bản án có hiệu lực pháp luật và bị cáo đã chấp hành bản án.
Trong quá trình thi hành án, phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn kêu oan, Ban Giám thị trại giam đã chuyển đơn của phạm nhân đến VKSND tối cao và TAND tối cao xem xét theo thẩm quyền.
“Tôi được biết, các cơ quan chức năng đã nghiêm túc xem xét, điều tra, xác minh và VKSND tối cao đã có Quyết định số 04/QĐ-VKSTC-V3, ngày 4/11/2013 về việc tạm đình chỉ thi hành bản án số 1241 ngày 27/7/2004 của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội để chờ đưa ra xét xử theo thủ tục tái thẩm” – Bộ trưởng Công an cho biết.
Đánh giá về việc này, tướng Quang khẳng định “đây là việc làm cần thiết và đúng đắn”. Theo Bộ trưởng Công an, quá trình điều tra, truy tố, xét xử đòi hỏi các cơ quan bảo vệ pháp luật phải tuân thủ nguyên tắc “trọng chứng hơn trọng cung”; mỗi chứng cứ đều được điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán và hội thẩm với tinh thần trách nhiệm kiểm tra, xem xét, đánh giá đảm bảo khách quan, toàn diện về tất cả các tình tiết của vụ án theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.
Trong các giai đoạn tố tụng hình sự, kể cả ở giai đoạn thi hành án, Cơ quan điều tra, VKS, Tòa án có trách nhiệm phát hiện và khắc phục kịp thời những sai sót,vi phạm, nhất là oan, sai.
“Quy định của pháp luật tố tụng hình sự nhà nước ta rất chặt chẽ, đầy đủ và cụ thể cho nên nếu để xảy ra oan, sai thì đó là điều rất đáng tiếc” – người đứng đầu Bộ Công an nhận định.
Theo Bộ trưởng, sắp tới, vụ việc liên quan đến phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn, TAND tối cao sẽ xem xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật theo trình tự tái thẩm. Nếu tòa án kết luận phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn bị kết tội oan, thì phải kịp thời minh oan, khôi phục đầy đủ quyền lợi hợp pháp, bồi thường nhà nước cho người bị kết tội oan; điều tra xử lý nghiêm người phạm tội.
Về vấn đề trách nhiệm của các cơ quan tố tụng khi để xảy ra việc kết tội oan sai với công dân, Bộ trưởng Trần Đại Quang nêu rõ: “Phải điều tra, làm rõ nguyên nhân dẫn đến oan, sai, xác định trách nhiệm, xử lý nghiêm minh các tập thể, cá nhân thuộc cơ quan tiến hành tố tụng đã điều tra, truy tố, xét xử oan đối với ông Nguyễn Thanh Chấn theo quy định của pháp luật”.
Về phía Bộ Công an, Đại tướng khẳng định, Bộ đã chỉ đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp tục điều tra, làm rõ về các tình tiết có liên quan đến vụ án để xử lý, đảm bảo đúng pháp luật. 

Vụ án oan 10 năm được gỡ vì những chuyện hi hữu

Đại biểu Dương Trung Quốc nhận định, vụ án oan 10 năm có “cơ may” được gỡ vì những chuyện hi hữu như ông Nguyễn Thanh Chấn có cha là liệt sỹ, được giảm án tử hình xuống tù chung thân, hung thủ thực sự của vụ án ra đầu thú…
 >> Người chịu án oan 10 năm sẽ được bồi thường khoảng 520 triệu đồng
 >> Người nhận án oan 10 năm vỡ oà hạnh phúc ngày đoàn tụ gia đình

Bình luận về vụ án oan 10 năm đối với công dân Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang làm dư luận choáng váng 2 ngày qua, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Dương Trung Quốc đặt vấn đề có việc ép cung hay không trong quá trình điều tra. Theo như đơn thư tố cáo, bị can bị áp lực trong quá trình xét hỏi.

Về việc suốt 10 năm qua, ông Chấn đã liên tục gửi đơn tới các cơ quan chức năng nhưng những lời kêu oan vẫn “chìm” trong im lặng, ông Quốc nêu kinh nghiệm của bản thân, có những vấn đề được cơ quan chức năng trả lời (thậm chí phải trả lời nhiều lần) nhưng có việc không trả lời hoặc chưa trả lời mà các cơ quan tố tụng vẫn tiến hành xét xử.

 

Đại biểu Dương Trung Quốc cho rằng, vụ án làm rúng động dư luận vì một loạt các câu hỏi về cơ chế và trách nhiệm. (Ảnh: Việt Hưng)

“Không phải cá nhân tôi mà một vài vị ĐBQH khác cũng từng có việc tham gia ý kiến và không nhận được hồi âm, bản án vẫn được tuyên” - ông Quốc phán đoán, đơn từ của ông Chấn có được xem xét hay không tùy thuộc vào cách đặt vấn đề và tính thuyết phục của lập luận đưa ra. Thực tế, nhiều đương sự kêu oan nhưng việc chứng minh có oan hay không rất khó, không đơn giản.

Vụ án oan này có “cơ may” được gỡ vì những chuyện hi hữu như ông Nguyễn Thanh Chấn có cha là liệt sỹ, được giảm án tử hình xuống tù chung thân, hung thủ thực sự của vụ án ra đầu thú. Việc đầu thú có thể do chịu áp lực tâm lý, áp lực từ dư luận và chắc chắn phải nhờ nỗ lực rất lớn của gia đình người bị oan mới giải oan được cho người thân. Việc này, ông Quốc so sánh với hiện tượng “tự xử” của người dân mà nhiều đại biểu Quốc hội nhắc tới thời gian qua khi không còn tin tưởng, trông cậy được sự bảo vệ của cơ quan nhà nước.

“Việc này giống như nhiều hiện tượng khác đã xảy ra thời gian gần đây. Đó là biểu hiện sự giảm sút của hệ thống pháp luật. Người dân không còn biết bấu víu vào đâu và phải tự tìm mọi cách để cứu mình” - ông Quốc nói.

Đại biểu băn khoăn: “Tôi không rõ trong quá trình gia đình kêu oan, các cơ quan dân cử từ HĐND cho tới các ĐBQH đã tiếp cận được chưa và có tạo ra áp lực cần thiết theo quy định của pháp luật chưa. Có những vụ việc chúng tôi đưa yêu cầu tới TAND tối cao, chưa có trả lời thì vụ việc cũng đã xử lại rồi. Tôi có đặt câu hỏi “cải cách để làm gì” với Chủ tịch nước, là người đứng đầu công tác cải cách tư pháp. Lần này, có cơ hội chất vấn Chánh án TAND Tối cao tôi cũng sẽ chất vấn về vấn đề này”.

Ông Quốc bình luận, vụ án làm rúng động dư luận vì một loạt các câu hỏi về cơ chế và trách nhiệm. Sắp tới, cơ quan chức năng cần xem xét xử đúng người đúng tội, sau giải oan cho ông Chấn thì phải đền bù. Trong việc này có bài toán kinh tế đặt ra khi tiền đền bù lấy từ công quỹ nhà nước, chứ không phải những người làm sai phải bỏ tiền túi ra đền bù.

Luật sư Trương Trọng Nghĩa, đại biểu đoàn TPHCM, nhận định: Trong tố tụng, ở nước nào cũng có sai sót nhưng sai sót này phải được đánh giá là sai sót nghiệp vụ vô ý hay do thiếu trách nhiệm hoặc thậm chí do thiên vị, do tiêu cực tham nhũng. Nếu là sai sót do nghiệp vụ tức là trong thời điểm đó, các cơ quan tiến hành tố tụng không đủ điều kiện cần thiết, khách quan để thu thập đủ chứng cứ dẫn đến đánh giá sai sự việc thì cần phải rút kinh nghiệm để sửa nhưng sai phạm đó sẽ được đánh giá ở mức độ khác.

Còn trong vụ Nguyễn Thanh Chấn, nếu có chứng cứ xác định cơ quan chức năng vô cảm với quyền của bị can, bị cáo hay cố tình bảo vệ kết quả bức cung, thậm chí có tiêu cực, tham nhũng thì phải có xử lý nghiêm khắc.

Vấn đề quan trọng nhất trong câu chuyện là việc bảo đảm quyền của bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ được có luật sư ngay từ giai đoạn đầu trong quá trình điều tra, được đối xử theo nguyên tắc suy đoán vô tội một cách triệt để, tăng tối đa các biện pháp giám sát để loại trừ hành vi bức cung và dùng nhục hình dưới mọi hình thức khác nhau một cách triệt để, có hiệu quả nhất. Làm được những việc đó sẽ hạn chế cao nhất những oan sai như này.

Cụ thể, ông Nghĩa phân tích, pháp luật hiện quy định đầy đủ đến mức người bị tạm giữ đã có quyền có luật sư trong vòng 24 giờ đồng hồ, tạm giam trong vòng 3 ngày là có quyền có luật sư. Nhưng hiện nay, quyền này trong nhiều trường hợp không được bảo đảm, chưa kể là có định kiến, thành kiến đối với bị can, bị cáo, không theo tư duy suy đoán vô tội.

“Chừng nào còn ép cung, bức cung, chừng nào nguyên tắc suy đoán vô tội còn không được áp dụng một các triệt để, chừng nào quyền có người bào chữa của bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ không được bảo đảm đúng như luật định, chừng ấy vẫn còn những trường hợp như ông Chấn” - đại biểu luật sư Trương Trọng Nghĩa nhận định.

Liên hệ đến việc hiến định nguyên tắc suy đoán vô tội trong dự thảo Hiến pháp đang bàn, đại biểu TPHCM cho rằng, chỉ cần làm đúng luật pháp, đảm bảo quyền của người bị tạm giam, tạm giữ, đối xử theo đúng nguyên tắc bị can, bị cáo phải được coi là người không có tội cho đến khi bản án có hiệu lực của tòa án, sẽ hạn chế được rất nhiều oan sai.

Về vấn đề truy cứu trách nhiệm của các cơ quan trong việc để xảy ra vụ án oan nghiêm trọng này, ông Nghĩa phân tích, hiện chưa đủ căn cứ đánh giá nguyên nhân sai sót do yếu kém về nghiệp vụ hay do điều kiện khách quan lúc xét xử vụ án 10 năm trước. Nếu vụ việc bắt đầu từ “lỗi” của CQĐT thì bên Công an sẽ phải kiểm điểm. Nếu lỗi do cơ quan công tố thì VKS cần phải kiểm điểm. Cuối cùng, việc kết án là lỗi của tòa án, cơ quan xét xử phải chịu trách nhiệm.

“Vụ án này làm chấn động dư luận như vậy, tôi nghĩ các cơ quan sẽ xem xét một cách nghiêm túc. Vấn đề là sai sót có thể xảy ra nhưng sai phạm, oan sai phải ở một tỷ lệ thấp và chấp nhận được. Oan sai đó phải vì nguyên nhân nghiệp vụ chứ không phải vì những nguyên nhân tiêu cực, tham nhũng, coi thường các quyền của công dân” - ông Nghĩa nói.

Hành trình cứu chồng thoát khỏi 10 năm tù oan

Ông Chấn được rửa oan, thoát khỏi án tù giam là công lớn đầu tiên thuộc về vợ ông - bà Nguyễn Thị Chiến. Nhưng sau nhiều năm mang đơn kêu cứu đi gõ cửa chốn “công đường”, bà Chiến cũng đã bị ảnh hưởng nhiều về thần kinh.
 >> Án oan - trách nhiệm thuộc tòa, ép cung - "tội" của điều tra
 >> Vụ án oan 10 năm: Hung thủ gây án khi mới 15 tuổi
 >> Người chịu án oan 10 năm sẽ được bồi thường khoảng 520 triệu đồng

Sau hơn 3.700 ngày ăn cơm tù trong trại giam, đến ngày 04/11, ông Nguyễn Thanh Chấn, 52 tuổi đã được Viện KSND Tối cao ra quyết định đình chỉ thi hành án tù trở về quê hương trước sự chào đón của hàng trăm người dân địa phương.

Ông Nguyễn Huy Chương - Trưởng Công an xã Nghĩa Chung, huyện Việt Yên - Bắc Giang cho biết, trước ngày trở về tái hoà nhập gia đình của ông Chấn, bố của hung thủ Lý Nguyễn Chung (kẻ đã giết hại chị Nguyễn Thị Hoan vào ngày 15/8/2003) đã bị công an bắt giữ để phục vụ điều tra làm rõ những hành vi phạm tội liên quan đến ông này.

Từ những thông tin manh mối được ông Chương cung cấp, chúng tôi đã tìm đến nhà ông Nguyễn Văn Hoàn, Công an viên thôn Me, xã Nghĩa Chung để tiếp nhận những thông tin về gia đình hung thủ thực sự của vụ án. Theo lời kể ông Hoàn, ông Lý Văn Chúc (bố của hung thủ Chung) có tất cả 4 người con, vợ mất cách đây nhiều năm nên ông Chúc đã mời bà Lành, một người cùng buôn bán với ông về sinh sống cùng gia đình tại thôn Me.

Ông Chấn được rửa oan, thoát khỏi án tù giam là công lớn đầu tiên thuộc về vợ ông - bà Nguyễn Thị Chiến.

Vào khoảng thời gian đầu năm 2001, đối tượng Chung từ miền Nam đã về ở cùng một gia đình với bố ruột và mẹ kế một thời gian nhưng không đăng ký thường trú lâu dài. Gia đình ông Chúc làm việc tại lò gạch với những người dân xã bên cạnh.

Manh mối Chung là nghi phạm chính của vụ án bắt đầu xuất phát từ bà Lành. Theo đó, từ năm 2012, ông Chúc bàn với vợ kế vay cho Chung 20 triệu để làm nhà ở trong Đắk Lắk. Bà Lành cự nự không đồng tình mà cho rằng nhà nghèo nên không có tiền, cũng không đi vay ai được.

Tiếp đến, Chúc sử dụng điện thoại gọi cho em gái của bà Lành là bà Nguyễn Thị Phúc lúc này đang sinh sống, làm ăn tại một tỉnh miền Nam để gạ vay 40 triệu đồng. Biết việc, bà Lành đã liên hệ em gái bảo không cho vay nên ông Chúc nhiều lần đe doạ bà Lành, có lúc đỉnh điểm thì doạ giết.

Lo sợ điều bất thường xảy ra nên bà Lành đã đi làm ăn buôn bán xa tại Quảng Ninh một thời gian dài. Sau đó,  bà Lành lại quay trở về quê sinh sống với ông Chúc.

Cũng từ sau lần hoà hợp lại, thi thoảng bà Lành vẫn nghe loáng thoáng về một sự việc úp mở rằng: “thằng Chung, con trai chồng giết người” từ một người họ hàng tại quán đầu thôn. Bà Lành nghe phong phanh từ những thông tin người thân nói với vợ ông Chấn rằng: “Anh Chấn oan quá! Chỗ cần điều tra chẳng điều tra, để người ta chịu oan quá”.

Tiếp nhận những thông tin lờ mờ ban đầu về dấu hiệu vô tội của người chồng, bà Chiến dần sinh nghi rồi lần mò tìm đến gia đình nơi bà Lành sinh sống với chồng để dò la thực hư. Cũng từ lời kể ông Hoàn, trong quá trình vợ chồng Lành Chúc ở với nhau, thi thoảng lạ xảy ra cãi vã. Chúc lại đe giết vợ, thấy thế ông Nguyễn Văn Hiền (cha đẻ bà Lành) lại phân trần phòng phô: “ Nếu nó giết con gái tôi, tôi sẽ tiết lộ thông tin cho công an là nó tù mọt gông luôn”.

Bà Chiến đã nhiều lần ngất lên ngất xuống trong ngày đón chồng được thả tự do sau 10 năm chịu lao tù.

Một chi tiết lạ, sau vụ án chị Hoàn bị giết chết vào ngày 15/8/2003, người dân trong làng đã không nhìn thấy Chung về quê chơi nữa, hầu hết họ cũng không biết là Chung đi đâu. Thi thoảng có ai hỏi han gì thì có người nói là thằng Chung đi vào Nam làm ăn từ lúc còn dở cả học hành.

Từ những cơ sở thông tin ban đầu lờ mờ, người phụ nữ có chồng đang thụ án tù chung thân chạy vạy khắp nơi để một tay trang trải, lo toan cuộc sống gia đình nuôi các con đang tuổi trưởng thành gia thất, mặt khác tập trung liên hệ để ghép nối những thông tin về kẻ gây án thực chờ ngày đi kêu oan, chứng minh cho người chồng vô tội.

Đáng chú ý là việc bà Chiến lần mò đến nhà người bác ruột của bà Lành là ông Nguyễn Văn Khánh, lúc này bà Chiến mới hé lộ: “em biết rồi, bác nói đi”. Ông Khánh tiết lộ thêm thông tin sau khi vụ án giết người ngày 15/8 xảy ra, bà Lành đã cho biết thông tin nhìn thấy chậu quần áo của Chung có nhiều vết máu chưa kịp giặt.

Lúc đó, bà Lành đã nghi ngờ về khả năng Chung làm điều xấu. Thông tin được bà Chiến ghi âm lại toàn bộ cuộc trò chuyện, sau đó nội dung này được bà gửi kêu cứu cơ quan chức năng. Và đây là một trong những căn cứ quan trọng đầu tiên để làm sáng tỏ hung thủ thực sự của vụ án.

Nhiều người thân, làng xóm đã đến nhà chia sẻ với vợ chồng bà Chiến khi đón chồng về đoàn tụ.

Về sau, Cơ quan điều tra Viện KSND Tối cao đã cùng vào cuộc độc lập, cộng thêm sự vào cuộc ráo riết của cơ quan chức năng Bộ Công an kết hợp với TAND Tối cao tiến hành các biện pháp nghiệp vụ điều tra, xác minh làm rõ vụ án để tìm ra hung thủ chính thức vụ án này.

Ngoài ra, nhờ sự kiên trì liên hệ vận động gia đình Lành Chúc, đến ngày 25/10 vừa qua, đối tượng Lý Nguyễn Chung (sinh năm 1988 tại Nhượng Ban - Lộc Bình - Lạng Sơn; nơi đăng ký hộ khẩu thường trú và chỗ ở tại thôn Đoàn Kết, xã EaKa Mút, huyện EaKar, tỉnh Đắk Lắk) đã đến đầu thú tại cơ quan điều tra VKSND Tối cao về hành vi “giết người” và “cướp tài sản” đối với nạn nhân Nguyễn Thị Hoan, chứ không phải là ông Nguyễn Thanh Chấn.

Theo đó, VKSND đã ra Quyết định khởi tố vụ án số 17/QĐ-VKSTC-C6 ngày 29/10/2013 với tội danh “giết người” và “cướp tài sản” đối với bị can Lý Nguyễn Chung.

Sau khi làm rõ các tình tiết liên quan, ông Chấn trở về gia đình trong sự vui mừng đến tột cùng. Tuy nhiên, trả giá cho thời gian 10 năm ở tù của ông Chấn là việc bà Chiến - vợ ông đã bị ảnh hưởng nhiều về thần kinh. Bà phải điều trị tại Bệnh viện tâm thần hơn 1 năm nay do phải chịu nhiều áp lực từ nhiều phía. Trong ngày vui đón chống trở về sum vầy với gia đình từ Vĩnh Phúc, đã nhiều lần bà Chiến ngất lịm được nhiều người dắt dìu vì không đứng nổi.

Nhiều chuyên gia luật pháp trong nước cho rằng cần phải tuyên dương, khen thưởng bà Chiến vợ ông Chấn vì đã có công tích cực tố giác tội phạm, kiên trì trong việc kêu oan để cơ quan Nhà Nước có điều kiện xem xét, xác minh điều tra lại để làm sáng tỏ vụ án. cũng như làm trong sạch bộ máy trong hệ thống cơ quan tố tụng. 

Diễn tiến vụ án oan tù 10 năm của ông Nguyễn Thanh Chấn: -          Khoảng hơn 19h ngày 15/8/2003, chị Nguyễn Thị Hoan bị giết với nhiều vết thương ở đầu, mặt, bụng làm đứt động mạch, chảy máu và mất máu cấp. -          Ngày 17/8/2003, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Giang đã ra Quyết định khởi tố vụ án giết người theo Điều 93 Bộ luật hình sự. -          Ngày 29/9/2003, Cơ quan CSĐT ra Quyết định khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam với ông Nguyễn Thanh Chấn về tội danh giết người. -          Ngày 26/3/2004, TAND tỉnh Bắc Giang đã mở phiên tòa xét xử sở thẩm và tuyên bị cáo Nguyễn Thanh Chấn mức án tù chung thân; bị cáo Chấn kêu oan và làm đơn kháng cáo. -          Ngày 26 và 27/7/2004, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà nội xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên y án sơ thẩm. -          Ngày 4/11/2013, Viện trưởng VKSND tối cao Nguyễn Hòa Bình đã ký Quyết định số 01/QĐKNTT-VKSTC kháng nghị tái thẩm bản án đối với Nguyễn Thanh Chấn. Cùng ngày, Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Hữu Thể đã ký quyết định số 04/QĐTĐC-THA tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn.

Án oan - trách nhiệm thuộc tòa, ép cung - "tội" của điều tra

Trao đổi về vụ công dân Nguyễn Thanh Chấn được giải oan sau 10 năm ngồi tù, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, trách nhiệm thuộc về tòa án. Tiền bồi thường cho ông Chấn lấy từ ngân sách nhưng cá nhân để xảy ra sai sót phải bồi hoàn.
 >>  Vụ án oan 10 năm: Hung thủ gây án khi mới 15 tuổi
 >>  Người nhận án oan 10 năm vỡ oà hạnh phúc ngày đoàn tụ gia đình

Sáng ngày 5/11, bên lề Quốc hội, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trao đổi với báo chí những vấn đề liên quan đến ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang, sau 10 năm bị ngồi tù nay được về với gia đình. Ông Chấn đã thụ án tù chung thân về tội giết người được 10 năm, nhưng sau đó cơ quan điều tra xác định nghi phạm là người khác.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trả lời báo chí

Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong luật hình sự có nguyên tắc rất quan trọng là không được để lọt tội phạm nhưng cũng phải kiên quyết không để oan sai cho người dân, đảm bảo một chế độ pháp lý văn minh, công bằng, khách quan, đảm bảo quyền cơ bản của công dân như quy định của luật pháp.

Trước băn khoăn của dư luận về không ít trường hợp người bị tạm giam, tạm giữ, bị can… có dấu hiệu bị ép cung tại cơ quan điều tra dẫn đến mức khai nhận tội nhưng tại tòa đều phản cung, kêu oan, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: “Theo quy định pháp luật, nếu có trường hợp bị ép cung là cơ quan chức năng làm trái pháp luật. Cần có biện pháp ngăn chặn có hiệu quả vấn đề này để pháp luật được thực thi mọi lúc mọi nơi, ngay cả trong trại giam.

Cũng trao đổi, bình luận về án oan này trong giờ nghỉ buổi làm việc sáng 5/11 của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, vụ việc liên quan ông Nguyễn Thanh Chấn do đã có bản án nên trách nhiệm là của tòa án.

Bộ trưởng Bộ tư Pháp Hà Hùng Cường trao đổi với báo chí bên lê Quốc hội (ảnh Việt Hưng)

Trước câu hỏi về vấn đề bồi thường cho ông Chấn được đặt ra trong vụ án, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết, tiền bồi thường lấy từ ngân sách. Còn cá nhân để xảy ra sự việc có trách nhiệm phải bồi hoàn.
Ông Cường nhận định nguyên nhân dẫn đến vụ việc không phải cố ý mà do nguyên tắc suy đoán vô tội không được thực hiện, áp dụng chặt chẽ chỉ xử theo lời khai tài liệu điều tra. “Phải nói rằng không có nền tư pháp nào chính xác 100% nhưng để lọt những cái sơ đẳng này tôi cho là do việc tranh tụng ở tòa chưa được thấu đáo”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường nói.

Vụ án oan 10 năm: Hung thủ gây án khi mới 15 tuổi

Đối tượng Lý Nguyễn Chung (SN 1988) giết nạn nhân Nguyễn Thị Hoan vào ngày 15/8/2003, khi Chung mới 15 tuổi. 10 năm qua, khi ông Chấn phải chịu tù oan, Chung đã lẩn trốn khắp nơi và hiện có hộ khẩu thường trú tại huyện EaKar, tỉnh Đắc Lắc.
 >>  Người chịu án oan 10 năm sẽ được bồi thường khoảng 520 triệu đồng
 >>  Người nhận án oan 10 năm vỡ oà hạnh phúc ngày đoàn tụ gia đình

Tại cuộc họp báo sáng nay (5/11) ở trụ sở Cơ quan VKSND Tối cao (số 44 Lý Thường Kiệt - Hoàn Kiếm - Hà Nội), ông Nguyễn Việt Hùng - Chánh văn phòng kiêm người phát ngôn của VKSND Tối cao cho biết, ngay sau khi vào cuộc làm rõ về những dấu hiệu về bản án tù chung thân là oan đối với ông Nguyễn Thanh Chấn, VKSND Tối cao đã ra quyết định kháng nghị tái thẩm và tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn với tội “giết người” vào ngày 4/11.

Cũng theo thông báo từ người phát ngôn, vào ngày 25/10/2013 đối tượng Lý Nguyễn Chung (sinh năm 1988 tại Nhượng Ban - Lộc Bình - Lạng Sơn); nơi đăng ký hộ khẩu thường trú và chỗ ở tại thôn Đoàn Kết, xã EaKa Mút, huyện EaKar, tỉnh Đắc Lắc đã đến đầu thú tại cơ quan điều tra VKSND Tối cao về hành vi “giết người” và “cướp tài sản” đối với nạn nhân Nguyễn Thị Hoan, chứ không phải là ông Nguyễn Thanh Chấn. Theo đó, VKSND đã ra Quyết định khởi tố vụ án số 17/QĐ-VKSTC-C6 ngày 29/10/2013 với tội danh “giết người” và “cướp tài sản” đối với bị can Lý Nguyễn Chung.

Ông Nguyễn Thanh Chấn, người bị tù oan hơn 10 năm nay đã được trả tự do để các cơ quan pháp luật làm rõ vụ án giết người năm 2003 tại địa phương ông.

Ngay sau khi bắt giữ hung thủ vụ án, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao cũng đã ra Quyết định bắt khẩn cấp đối với Lý Văn Chúc (Bố của Lý Nguyễn Chung, sinh năm 1950) về hành vi đe doạ giết bà Nguyễn Thị Lành (nhân chứng vụ án) và Quyết định tạm giữ hình sự đối với Lý Văn Chúc để phục vụ điều tra, làm rõ.

Theo cáo trạng của vụ án, cách đây hơn 10 năm, ngày 15/8/2003, tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đã xảy ra vụ án giết người, nạn nhân là chị Nguyễn Thị Hoan. Theo kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, nạn nhân bị nhiều vết thương ở đầu, mặt, bụng làm đứt động mạch, chảy máu và mất máu cấp dẫn tới tử vong.

Cơ quan điều tra, truy tố, xét xử khi đó đều cho rằng ông Nguyễn Thanh Chấn là người phạm tội. Bị kết tội trong cả 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm, ông Nguyễn Thanh Chấn phải đi tù thay vì hung thủ thực sự vụ án nghiêm trọng được xác định sau đó là Lý Nguyễn Chung.

Ông Nguyễn Việt Hùng - Chánh văn phòng kiêm người phát ngôn của VKSND Tối cao tại buổi họp báo sáng 05/11.

Theo thông tin công bố tại buổi họp báo, trong quá trình ở trại giam, phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn đã có nộp đơn kêu oan. Ban giám thị trại giam đã gửi đến các cơ quan liên quan. Nội dung đơn cho rằng thủ phạm gây ra vụ án giết người vào đêm 15/8/2003 không phải là ông Nguyễn Thanh Chấn.

Đến ngày 5/7/2013, bà Nguyễn Thị Chiến (vợ ông Chấn) đã có đơn kêu oan gửi đến Cơ quan điều tra VKSND Tối cao. Ngay sau khi nhận được đơn, cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã tổ chức 3 đoàn đi xác minh, lần theo chỗ ở và tại Bắc Giang nơi bố mẹ ruột đối tượng sinh sống.

Trong quá trình tìm hiểu, điều tra để tiếp cận hung thủ chính của vụ án này, đã rất nhiều lần cán bộ điều tra VKSND Tối cao gặp khó khăn do bị can Chung đã liên tục thay đổi số điện thoại và liên tục thay đổi chỗ ở, cũng như di chuyển khắp nơi từ Đắk Lắk đi Quảng Ninh, sang Trung Quốc… sau đó, bằng sự thuyết phục của người thân, cuối cùng Chung đã chấp nhận ra đầu thú và khai nhận hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào đêm 15/8/2003 để cướp tài sản.

Đến thời điểm này, VKSND Tối cao đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự “Giết người” và “Cướp tài sản” theo luật hình sự đồng thời quyết định khởi tố bị can, ra lệnh bắt tạm giam đối với Lý Nguyễn Chung (SN 1988).

PV Dân trí đặt câu hỏi về căn cứ cụ thể của việc kháng nghị tái thẩm và đình chỉ thi hành án đối với ông Chấn và việc ông Chấn có đơn kêu oan từ trong trại giam gửi cơ quan chức năng, VKSND Tối cao có nhận được? Bà Nguyễn Thị Yến - Vụ trưởng Vụ III trực tiếp trả lời tại buổi họp báo rằng, việc VKSND Tối cao ra quyết định kháng nghị tái thẩm và đình chỉ thi hành án được thực hiện dựa vào kết quả điều tra của Bộ Công an và tài liệu xác minh của Cơ quan điều tra VKSND Tối cao, kèm việc thu thập thông tin theo đơn của bà Nguyễn Thị Chiến – vợ ông Chấn gửi cơ quan chức năng.

“Việc ông Chấn có đơn kêu oan từ trong trại giam là có nhưng không thấy gửi đến cơ quan của VKSND Tối cao mà là Văn phòng chính phủ hoặc các cơ quan khác không trực tiếp thụ lý giải quyết vụ việc. Trong vụ án VKSND Tối cao ra kháng nghị nhưng quyết định thuộc về Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao kết luận là ông Chấn có tội hay không có tội, bởi vụ án xảy ra đã lâu, khi đưa ra xét xử sẽ còn nhiều tình tiết được làm rõ” - bà Yến cho hay.

Cũng theo lời người phát ngôn VKSND Tối cao, chưa thể nói gì về việc bồi thường vì chưa có kết luận cuối cùng từ tòa án.

Sau khi có quyết định kháng nghị tái thẩm của Viện trưởng VKSND tối cao, TAND tối cao sẽ xem xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật theo trình tự tái thẩm do xuất hiện tình tiết mới làm thay đổi bản chất của vụ án và đó sẽ là căn cứ để mở ra trình tự thủ tục tố tụng tiếp theo đối với vụ án.

Chánh án TAND tối cao đã quyết định đưa vụ án ra Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao để xét xử tái thẩm, tại phiên tòa mở vào ngày mai, 6/11/2013.

Người chịu án oan 10 năm sẽ được bồi thường khoảng 520 triệu đồng

“Cơ quan cuối cùng xác định ông Nguyễn Thanh Chấn là người có tội phải chịu trách nhiệm. Trong vụ án này, Tòa Tối cao đã xét xử phúc thẩm và vẫn xác định tội nên sẽ phải bồi thường” - luật sư Vi Văn Diện cho biết.
 >>  Người nhận án oan 10 năm vỡ oà hạnh phúc ngày đoàn tụ gia đình
 >>  Rúng động vụ án oan chung thân về tội giết người

Hai ngày qua, dư luận cả nước đang xôn xao câu chuyện đau lòng về ông Nguyễn Thanh Chấn (52 tuổi, trú tại Việt Yên, Bắc Giang) - một công dân bị nhận án oan 10 năm tù vì cơ quan tố tụng tỉnh Bắc Giang bắt nhầm hung thủ trong một vụ án “giết người” cách đây hơn một thập kỷ.

 

Trao đổi với PV Dân trí, luật sư Vi Văn Diện - Giám đốc Công ty Luật Thiên Minh, thuộc đoàn luật sư Hà Nội - cho rằng: “ Rất may cho ông Nguyễn Thanh Chấn là không bị tuyên mức cao nhất, án tử hình. Nếu bị tuyên phạt tử hình thì đến thời điểm này, ông Chấn có được minh oan cũng không thể còn cơ hội được gặp lại người thân”.

Theo lời luật sư Diện thì thông qua vụ án điển hình này, chúng ta vẫn có thể thấy được việc án oan, xử sai còn tồn tại nhưng cơ hội được phát hiện đưa ra “ánh sáng” như vụ ông Chấn thì không nhiều.

Luật sư Vi Văn Diện, Đoàn luật sư Hà Nội cho rằng TAND tối cao sẽ bồi thường khoảng 520 triệu đồng cho ông Nguyễn Thanh Chấn.

 

“Điều đáng bàn ở đây là những người tiến hành tố tụng, các cơ quan tiền hành tố tụng, từ địa phương đến trung ương, từ điều tra đến xét xử đều chưa thực sự khách quan khi nghiên cứu chuyên môn, nghiệp vụ và áp dụng pháp luật” - luật sư Diện nhận định.

Theo lập luận của luật sư thì nếu có án oan sai chứng tỏ chỉ là phán quyết một chiều, mang tính áp đặt. Khi có người kêu oan cũng bỏ ngoài tai, không cần xem xét, bằng mọi hình thức ép cho bằng được để hoàn thành nhiệm vụ vì người luôn kêu oan thì không thể họ nhận tội một cách tự nguyện được.

Luật sư cũng cho rằng, các bản khai do điều tra viên thực hiện với ông Nguyễn Thanh Chấn trong vụ án này mà ông ta đã ký nhận tội cần phải xem xét lại, nếu muốn nhận tội thay cho người khác thì người đó phải có ảnh hưởng hoặc quan hệ thế nào hoặc có huyết thống với người nhận tội.

Đối với bà Chiến vợ ông Chấn - đây là người phụ nữ, người vợ đặc biệt cần được xem xét tuyên dương, khen thưởng vì đã có công tích cực tố giác tội phạm, kiên trì trong việc kêu oan để cơ quan Nhà Nước có điều kiện xem xét lại, xác minh điều tra lại làm trong sạch bộ máy trong hệ thống cơ quan tố tụng, cũng như chứng minh được rằng đường lối pháp luật nhà nước ta rất khách quan.

Ông Nguyễn Thanh Chấn - áo trắng, được minh oan trở về quê hương đoàn tụ gia đình tại Việt Yên - Bắc Giang ngày 04/11.

Theo quy định tại Khoản 2 - Điều 32 Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước, trong trường hợp Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử tái thẩm huỷ bản án phúc thẩm và đình chỉ vụ án vì ông Chấn không thực hiện hành vi phạm tội giết người thì Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội tuyên ông Chấn có tội phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho ông Chấn. Theo đó, Cơ quan giải quyết và có trách nhiệm bồi thường cho ông Chấn phải giải quyết nhanh, kịp thời, đúng trình tự theo quy định. 

Theo luật sư Diện, việc xác định mức bồi thường do tổn thất tinh thần cho ông Nguyễn Thanh Chấn trước hết sẽ do các bên (ông Chấn và cơ quan có trách nhiệm bồi thường) tự thương lượng thỏa thuận.

Chiểu theo Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước thì ông Chấn sẽ được bồi thường khoảng trên dưới 520 triệu nếu tính từ ngày 29/9/2003 đến ngày 04/11/2013. Cơ quan có trách nhiệm bồi thường phải tính chi tiết từng tháng, 29 ngày hay 31 ngày, tiền lương tối thiểu của tháng chia ra để tính từng ngày thì chỉ được chia cho 22 ngày làm việc chứ không được chia cho tổng số ngày trong cả tháng.
Theo luật sư Vi Văn Diện thì cơ quan có trách nhiệm bồi thường cho ông Nguyễn Thanh Chấn là TAND Tối cao vì theo Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước đây là Cơ quan cuối cùng xác định ông Chấn là người có tội thì phải chịu trách nhiệm, trong vụ án này TAND Tối cao đã xét xử phúc thẩm và vẫn xác định ông Chấn có tội. 

Luật sư Dương Kim Sơn - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, khi có quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xác định ông Chấn không phạm tội thì Cơ quan chức năng liên quan cần phải tiến hành ngay việc bồi thường thiệt hại và khôi phục danh dự cho ông Chấn theo quy định của Pháp luật để ông Chấn sớm được minh oan và tái hòa nhập cộng đồng xã hội. Theo quy định tại Khoản 2 - Điều 32 Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước, trong trường hợp Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử tái thẩm huỷ bản án phúc thẩm và đình chỉ vụ án vì ông Nguyễn Thanh Chấn không thực hiện hành vi phạm tội giết người thì Toà án cấp phúc thẩm (Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội) tuyên ông Chấn có tội phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho ông Chấn về thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút; tổn thất tinh thần; thiệt hại về vật chất do tổn hại sức khoẻ (nếu có). Ngoài việc bồi thường thiệt hại cho ông Nguyễn Thanh Chấn, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ông Chấn nhận được bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền xác định ông Chấn bị oan thì cơ quan có trách nhiệm bồi thường còn phải khôi phục danh dự cho ông Chấn bằng cách xin lỗi, cải chính công khai tại địa phương nơi ông Chấn cư trú, buổi công bố lời xin lỗi, cải chính còn phải có sự có mặt của đại diện chính quyền, ngoài ra phải đăng tải công khai việc xin lỗi, cải chính trên ba số báo liên tiếp của một báo địa phương và một báo trung ương.

Người nhận án oan 10 năm vỡ oà hạnh phúc ngày đoàn tụ gia đình

Người nhận án oan 10 năm tù, Nguyễn Thanh Chấn, nay 52 tuổi vừa được Viện kiểm sát nhân dân tối cao minh oan thả tự do đã vỡ oà hạnh phúc xen lẫn nước mắt khi gặp người thân và bà con hàng xóm quê hương.
 >>  Rúng động vụ án oan chung thân về tội giết người

Người dân quê hương người bị oan Nguyễn Thanh Chấn đã chờ sẵn từ sáng nay 04/11 để chờ đón công dân bị cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang truy tố oan tội “Giết người”. Nguyễn Thanh Chấn đã phải đi thực hiện án tù giam hơn 10 năm qua, đến lúc bước qua tuổi ngũ tuần, ông được thả tự do trở về đoàn tụ với người thân, họ hàng và bà con hàng xóm tại huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.

Gần 14h chiều nay, khi nhìn thấy chiếc xe chở Nguyễn Thanh Chấn từ từ hướng về nhà, hàng trăm người dân đã rên mừng khôn xiết. Họ chạy ào đến như muốn vây lấy ông Chấn để sẻ chia nỗi oan khuất mà ông đã phải chịu đựng hơn một thập kỷ qua.

Vỡ oà ngày đoàn tụ của ông Nguyễn Thanh Chấn - người phải chịu án oan ngồi tù hơn 10 năm

Chúng tôi đã nhìn thấy gương mặt khắc khổ của ông, đôi mắt nhắm nghiền vì mệt mỏi sau hàng ngàn ngày chịu đựng nỗi khổ chốn lao tù. Ông đã quá xúc động nên đôi bờ môi cứ mấp máy liên hồi nhưng không thốt ra lời. Ông khóc trong sự mừng rỡ của người thân và bà con chòm xóm vùng quê nghèo…

Dường như đã nghĩ từ trước, về đến nhà, ông Chấn đã đi tắm rồi thay ngay bộ quần áo mới để chính thức thắp hương báo gia tiên tiền tổ ngày ông được trả tự do, trở lại đời thường làm một công dân tốt, một người chồng, người cha tốt. “ Nhờ có bố mà con đã không bị xử bắn” - môi người bị hàm oan run rẩy nói từng tiếng trước di ảnh người cha.

Được biết, nhờ tình tiết bố ông Chấn là liệt sĩ nên trong vụ xử án tội “Giết người”, anh Chấn được xem xét giảm nhẹ án phạt trong vụ án kịch khung là tử hình.

 Ông Chấn - áo trắng môi mấp máy nghẹn ngào hạnh phúc khi chứng kiến sự đón tiếp của bà con chòm xóm quê hương

Sau khi thắp hương cho gia tiên, ông Chấn đã cảm tạ bà con đến chia vui. Ông nghẹn ngào nói: “Ngay bây giờ, tôi không biết nói gì chỉ cảm thấy rất hạnh phúc. Tôi xin cảm ơn bà con đã đến chia sẻ với gia đình tôi”. Rồi bất chợt ông vỡ oà bật khóc tu tu như một đứa trẻ bị đánh oan. Người thân trong gia đình ông đã xin phép bà con để ông được vào nghỉ ngơi. 

Trước đó, vào sáng nay 04/11, tại Trại giam Vĩnh Quang (Tổng cục VIII - Bộ Công an), VKS nhân dân Tối cao đã công bố quyết định kháng nghị tái thẩm bản án đối với ông Nguyễn Thanh Chấn bị tuyên phạt tù chung thân về tội “giết người” và công bố quyết định tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn (52 tuổi, trú tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang).

Buổi công bố tạm đình chí thi hành án tù giam đối với ông Nguyễn Thanh Chấn tại Trại giam Vĩnh Quang, Vĩnh Phúc sáng 04/11.

Hạnh phúc vỡ oà trong giây phút đoàn tụ gia đình của ông Nguyễn Thanh Chấn

Theo thông báo của Viện KSND tối cao, ngày 15/8/2003, tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên (Bắc Giang) xảy ra vụ án giết người, nạn nhân là chị Nguyễn Thị Hoan. Kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi cho thấy, nạn nhân bị nhiều vết thương ở đầu, mặt, bụng làm đứt động mạch, chảy máu và mất máu cấp… dẫn đến tử vong.

Ngày 17/8/2003, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định khởi tố vụ án “Giết người”. Qua điều tra, ngày 29/9/2003, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam đối với ông Nguyễn Thanh Chấn về tội danh giết người.

Ngày 26/3/2004, TAND tỉnh Bắc Giang đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thanh Chấn và đã ra bản án tuyên bị cáo phạm tội giết người với mức án tù chung thân. Bị cáo Chấn đã kêu oan và làm đơn kháng cáo.

Tiếp đó, ngày 26 và 27/7/2004, Toà phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên y án sơ thẩm.

Trong quá trình điều tra, bị cáo Chấn có khai nhận hành vi giết người nhưng tại các phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, bị cáo không nhận tội. Trong quá trình ở trại giam, phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn đã có một số lần kêu oan. Ban Giám thị trại giam đã gửi đến các cơ quan liên quan, trong đó có Viện KSND tối cao tòa TAND tối cao xem xét.

Cũng trong thời gian này, vợ phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn có đơn kêu oan cho chồng, trong đó cho rằng hung thủ thực sự của vụ án là Lý Nguyễn Chung (trú cùng thôn với phạm nhân Chấn). Từ đó, cơ quan điều tra Viện KSND tối cao đã phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp điều tra, xác minh, vận động đối tượng ra tự thú.

Ngày 25/10/2013, đối tượng Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú và khai nhận đã thực hiện hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào tối ngày 15/8/2003 để cướp tài sản.

Trên cơ sở kết quả điều tra, Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, trao đổi thống nhất với lãnh đạo Bộ Công an cần xem xét giải quyết lại vụ án theo trình tự tái thẩm; đồng thời báo cáo Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã đồng ý với đề xuất của lãnh đạo liên ngành cần xem xét giải quyết lại vụ án đúng pháp luật, nếu thực sự có oan thì phải khôi phục lại các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Theo quy định của pháp luật, sau khi có quyết định kháng nghị tái thẩm của Viện trưởng Viện KSND tối cao, TAND tối cao sẽ xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật theo trình tự tái thẩm do xuất hiện tình tiết mới làm thay đổi bản chất của vụ án.

Theo công bố, Chánh án TAND tối cao đã quyết định đưa vụ án ra Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao để xét xử tái thẩm tại phiên toà xét xử sẽ diễn ra vào ngày 6/11/2013 tới đây.

Rúng động vụ án oan chung thân về tội giết người

Hơn 10 năm ngồi tù với bản án chung thân về tội “Giết người”, đến khi hung thủ thực sự của vụ án ra đầu thú, ông Chấn mới được trả tự do.

Ngày 4/11/2013, Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Hoà Bình đã ký Quyết định số 01/QĐKNTT-VKSNDTC kháng nghị tái thẩm bản án đối với ông Nguyễn Thanh Chấn (52 tuổi, trú tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, Bắc Giang). Cùng ngày, Phó Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Hữu Thể đã ký quyết định số 04/QĐTĐCTHA tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn.

Ông Nguyễn Thanh Chấn (Ảnh: NLĐ)

Theo thông báo của Viện KSND tối cao, ngày 15/8/2003, tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên (Bắc Giang) xảy ra vụ án giết người, nạn nhân là chị Nguyễn Thị Hoan. Kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi cho thấy, nạn nhân bị nhiều vết thương ở đầu, mặt, bụng làm đứt động mạch, chảy máu và mất máu cấp… dẫn đến tử vong.

Ngày 17/8/2003, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định khởi tố vụ án “Giết người”. Qua điều tra, ngày 29/9/2003, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam đối với ông Nguyễn Thanh Chấn về tội danh giết người.

Ngày 26/3/2004, TAND tỉnh Bắc Giang đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thanh Chấn và đã ra bản án tuyên bị cáo phạm tội giết người với mức án tù chung thân. Bị cáo Chấn đã kêu oan và làm đơn kháng cáo. Tiếp đó, ngày 26 và 27/7/2004, Toà phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên y án sơ thẩm.

Trong quá trình điều tra, bị cáo Chấn có khai nhận hành vi giết người nhưng tại các phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, bị cáo không nhận tội. Trong quá trình ở trại giam, phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn đã có một số lần kêu oan. Ban Giám thị trại giam đã gửi đến các cơ quan liên quan, trong đó có Viện KSND tối cao tòa TAND tối cao xem xét.

Cũng trong thời gian này, vợ phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn có đơn kêu oan cho chồng, trong đó cho rằng hung thủ thực sự của vụ án là Lý Nguyễn Chung (trú cùng thôn với phạm nhân Chấn). Từ đó, cơ quan điều tra Viện KSND tối cao đã phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp điều tra, xác minh, vận động đối tượng ra tự thú.

Ngày 25/10/2013, đối tượng Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú và khai nhận đã thực hiện hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào tối ngày 15/8/2003 để cướp tài sản.

Trên cơ sở kết quả điều tra, Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, trao đổi thống nhất với lãnh đạo Bộ Công an cần xem xét giải quyết lại vụ án theo trình tự tái thẩm; đồng thời báo cáo Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã đồng ý với đề xuất của lãnh đạo liên ngành cần xem xét giải quyết lại vụ án đúng pháp luật, nếu thực sự có oan thì phải khôi phục lại các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Theo quy định của pháp luật, sau khi có quyết định kháng nghị tái thẩm của Viện trưởng Viện KSND tối cao, TAND tối cao sẽ xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật theo trình tự tái thẩm do xuất hiện tình tiết mới làm thay đổi bản chất của vụ án.

Được biết, Chánh án TAND tối cao đã quyết định đưa vụ án ra Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao để xét xử tái thẩm tại phiên toà xét xử sẽ diễn ra vào ngày 6/11/2013 tới đây.

Đình chỉ trợ cấp 7.100 thương binh, cựu chiến binh giả mạo

Bộ trưởng LĐ-TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, trong 5 năm đã phát hiện, đình chỉ trợ cấp 7.100 người giả mạo, man khai hồ sơ thương binh, cựu chiến binh... thu hồi nộp ngân sách 75 tỷ đồng của gần 3.400 trường hợp trong số đó.

Báo cáo về việc thực hiện lời hứa sau phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội (tháng 6/2013), Bộ trưởng LĐ-TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền thông tin cụ thể nhiều nội dung.
Về vấn đề giải quyết chế độ chính sách cho các trường hợp người có công bị mất hồ sơ gốc, người đứng đầu Bộ LĐ-TB&XH, những năm qua các bộ ngành đã nỗ lực ban hành nhiều văn bản hướng dẫn. Nhờ đó, đến nay đã cơ bản công nhận, giải quyết chế độ ưu đãi cho những người có công.

Để phòng ngừa tình trạng man khai hồ sơ, xác nhận sai sự thật để hưởng chế độ hiện nay diễn ra rất phổ biến, gây bức xúc trong dư luận, việc giải quyết chế độ người có công với cách mạng phải dựa trên quy trình, thủ tục đảm bảo đủ căn cứ pháp lý, đủ độ tin cậy, đảm bảo chính xác và công bằng.

 

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền là một trong những thành viên Chính phủ được chọn trả lời chất vẫn tại kỳ họp trước (ảnh: Việt Hưng).

Qua thanh, kiểm tra, từ năm 2008 đến 2013, tổng số đối tượng bị đình chỉ trợ cấp tại 63 tỉnh thành là gần 7.100 người. Trong đó, có 1.560 người giả mạo hồ sơ, gần 2.700 người man khai hồ sơ và 2.800 người vì những lý do khác.
Tổng số tiền chi chế độ với những trường hợp “giả” người có công đã thu hồi nộp ngân sách là trên 75,5 tỷ đồng của 3.378/7.100 đối tượng bị đình chỉ trợ cấp.
1.762 người đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự (đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra).
Trong thời gian tới, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, sẽ tiếp tục triển khai công tác rà soát, thanh kiểm tra công tác xác nhận và thực hiện các chính sách, chế độ ưu đãi đối với người có công, kiên quyết xử lý những trường hợp đã xác định không đúng quy định.
Về công tác quản lý doanh nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, thời gian qua, Bộ đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tiếp tục tăng cường công tác quản lý hoạt động, đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp.
Qua thanh, kiểm tra định kỳ và đột xuất đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính đối với 8 doanh nghiệp do vi phạm các quy định về đưa người lao động đi làm việc nước ngoài. Trong đó, có 1 doanh nghiệp bị đình chỉ hoạt động trong thời gian 6 tháng, 1 doanh nghiệp bị đình chỉ hợp đồng cung ứng lao động đi làm việc tại Singapore trong thời gian 3 tháng.
Đặc biệt, đối với thị trường Đài Loan, Bộ đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc Bộ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tổ chức phỏng vấn trực tiếp người lao động trước khi xuất cảnh sang làm việc tại Đài Loan, cũng như tổ chức đoàn công tác sang Đài Loan để phỏng vấn người lao động đang làm việc ở nước sở tại về tổng chi phí mà người lao động phải chịu để được sang làm việc tại đây.
Qua đó, bà Chuyền cho biết, Bộ đã phát hiện và đề xuất xử lý đối với những doanh nghiệp (của cả Việt Nam và Đài Loan) do thu phí vượt quá mức quy định, nhằm chấn chỉnh tình trạng thu phí sai quy định ở thị trường này.
Bên cạnh đó, công tác cấp giấy phép hoạt động dịch vụ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cho các doanh nghiệp cũng đã được chỉ đạo thực hiện chặt chẽ theo đúng quy trình, thủ tục pháp luật quy định nhằm đảo bảo chỉ các doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện theo quy định và có khả năng mới được phép hoạt động trong lĩnh vực này.
Bộ trưởng LĐ-TB&XH cũng “hứa” tiếp tục thường xuyên phối hợp chặt ché với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao để cảnh báo các hiện tượng lừa đảo trong lĩnh vực xuất khẩu lao động, ngăn ngừa và phát hiện, xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật.
Ngoài ra, Bộ cũng sẽ tăng cường phối hợp với Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, TƯ Đoàn TNCS HCM… để thông tin về xuất khẩu lao động đến tận cơ sở. Tại thị trường Hàn Quốc, Bộ đã phối hợp với phía bạn tổ chức nhiều hoạt động phổ biến thông tin trực tiếp đến hàng ngàn lao động.
Về công tác phát triển thị trường lao động ngoài nước, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, từ tháng 7/2013 đến nay, Bộ đã ký Hiệp định lao động mới với Lào, ký thỏa thuận hợp tác về lao động, việc làm và xã hội với Bộ Lao động và Việc làm Hàn Quốc vào tháng 9 vừa qua.
Bộ LĐ-TB&XH cũng đang đàm phán để có thể sớm ký hiệp định về lao động của Thái Lan, Ả rập Xê út và Israel, thúc đẩy hợp tác lao động với Ăng gô la và vấn đề quản lý người Việt sinh sống, làm việc tại đây…

Tháng 8/2013, Bộ làm thủ tục xuất cảnh cho hơn 100 điều dưỡng viên sang học tập, làm việc tại Đức, đang tuyển chọn 180 ứng viên hộ lý, điều dưỡng khóa 2 sang Nhật Bản làm việc.

 

Tiếp tục thực hiện lộ trình điều chỉnh lương tối thiểu, Bộ trưởng LĐ-TB&XH thông tin, Chính phủ đã thực hiện công bố mức lương tối thiểu vùng theo quy định tại Điều 91 BLLĐ, kết luận 63 của Hội nghị TƯ 7 (tháng 5/2013) về một số vấn đề cải cách chính sách tiền lương đến năm 2020, Nghị quyết về chất vấn, trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 5 của QH. Theo đó, mức lương tối thiểu sẽ căn cứ vào nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, điều kiện lao động cũng như mức tiền lương trên thị trường lao động. Đến nay, Bộ đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu vùng áp dụng đối với người lao động làm việc ở DN, HTX, tổ hợp tác, trang trại, hộ gia đình, cá nhân và các cơ quan, tổ chức có thuê mướn lao động.