 |
| Ảnh minh hoạ |
Việt Nam những ngày đầu năm 2025 đang chứng kiến sự quan tâm lớn từ dư luận về một chính sách mới: tăng mức phạt đối với hành vi vượt đèn đỏ và cho phép Bộ Công an được chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông. Với các quy định được ban hành theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Nghị định 176/2024/NĐ-CP, Chính phủ kỳ vọng cải thiện tình hình giao thông. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, chính sách này cũng kéo theo nhiều tranh cãi và mâu thuẫn trong xã hội.
Khi vượt đèn đỏ không còn là “chuyện nhỏ”
Trước đây, vượt đèn đỏ thường được xem là một lỗi vi phạm giao thông “nhẹ”, với mức phạt từ 800.000 - 1.000.000 đồng cho xe mô tô, xe gắn máy và 4.000.000 - 6.000.000 đồng cho xe ô tô. Điều này đã khiến nhiều người không cảm thấy đủ răn đe, dẫn đến tình trạng lặp đi lặp lại hành vi nguy hiểm này.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Từ ngày 1/1/2025, khi mức phạt được nâng lên đáng kể, với ô tô bị phạt từ 18-20 triệu đồng và xe máy là 4-6 triệu đồng, người dân bắt đầu chú ý hơn. Nhưng chính việc áp dụng hình phạt nặng lại khiến không ít người bức xúc, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, nơi mà nhiều người dân viện lý do “đèn đỏ quá lâu” hoặc “đường quá đông” để biện minh cho hành vi vi phạm.
Chính sách “hoa hồng” và những tranh cãi không hồi kết
Điều gây chú ý không kém chính là quy định trao thưởng cho người báo cáo vi phạm giao thông. Theo nghị định 176/2024/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ 1/1/2025, cho phép Bộ Công an được chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông với mức chi không quá 10% số tiền xử phạt vi phạm hành chính và tối đa 5 triệu đồng/vụ việc.. Cơ chế này được kỳ vọng sẽ giúp cơ quan chức năng phát hiện nhiều trường hợp vi phạm hơn, đặc biệt ở các tuyến đường không có lực lượng kiểm soát.
Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy một số vấn đề đáng lo ngại. Nhiều vụ việc đã xảy ra khi người chụp ảnh vi phạm bị chính người vi phạm quay lại hành hung, gây xung đột trực tiếp trên đường phố. Một số người cho rằng chính sách này vô tình “chia rẽ” cộng đồng, khi thay vì nhắc nhở nhau chấp hành luật, người dân lại tìm cách theo dõi và ghi lại lỗi của nhau.
Người dân nói gì?
Trên mạng xã hội, các luồng ý kiến về chính sách này trở thành chủ đề nóng. Một bộ phận ủng hộ, cho rằng việc phạt nặng và khuyến khích tố giác sẽ tạo ra môi trường giao thông an toàn hơn. Một vài bình luận trên facebook đã nêu lên ý kiến của mình rằng: “Bây giờ lái xe ra đường phải cẩn thận hơn trước, vì chỉ cần vượt đèn đỏ là coi như mất vài tháng lương. Nhưng mà như vậy cũng tốt, để giảm tai nạn giao thông.”
Nhưng bên cạnh đó, không ít người phản đối kịch liệt. Một tài khoản facebook bức xúc bình luận:“Tôi từng thấy một người đứng lén quay video người khác vượt đèn đỏ, bị phát hiện và suýt bị đánh. Sao không tập trung tuyên truyền ý thức thay vì khiến người dân xung đột thế này?”
Hiện tượng “thợ săn vi phạm”: Một mối nguy tiềm ẩn
Một vấn đề đáng lo ngại khác là việc xuất hiện những “thợ săn vi phạm” – những người chủ động theo dõi, quay phim người khác vượt đèn đỏ để nhận thưởng. Trong một số trường hợp, người vi phạm thậm chí bị ép buộc trả tiền để không bị báo cáo, dẫn đến nguy cơ phát sinh các hành vi tiêu cực và lợi dụng chính sách.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Bên cạnh đó, một thực tế đáng chú ý là việc khuyến khích người dân báo cáo vi phạm giao thông đang làm thay đổi cách mọi người tương tác trên đường phố. Trước đây, khi thấy người khác vi phạm, nhiều người thường chọn cách nhắc nhở hoặc bỏ qua. Giờ đây, với phần thưởng kèm theo, không ít người chủ động ghi lại hành vi vi phạm để báo cáo. Điều này vô tình tạo ra một tâm lý vừa cảnh giác, vừa e dè giữa những người tham gia giao thông, khiến không khí trên đường đôi khi trở nên căng thẳng hơn.
Tuy nhiên, cũng có không ít người tận dụng chính sách này để xây dựng ý thức cộng đồng tốt hơn. Họ chọn cách ghi nhận vi phạm một cách tế nhị, tránh gây căng thẳng trực tiếp, và nhắc nhở bạn bè, người thân nghiêm túc chấp hành luật để tránh rơi vào những tình huống đáng tiếc..
Cân bằng giữa ý thức cộng đồng và áp lực tài chính
Rõ ràng, mục tiêu của việc tăng mức phạt là nhằm nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông. Tuy nhiên, điều này cần được thực hiện trên nền tảng của sự đồng thuận xã hội. Khi mức phạt quá cao trong khi cơ sở hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện – chẳng hạn như thời gian chờ đèn đỏ quá dài hay nút giao thông chưa hợp lý – sẽ dẫn đến tình trạng phản ứng tiêu cực từ người dân.
Ngoài ra, việc khuyến khích tố giác cần được triển khai minh bạch, tránh tạo ra tâm lý “cảnh giác lẫn nhau” trong cộng đồng. Người dân cần được hướng dẫn cách thực hiện tố giác một cách an toàn, thay vì để xảy ra những vụ xung đột trên đường phố.
Vậy đâu là giải pháp tối ưu?
Phạt nặng không phải là mục tiêu cuối cùng mà là phương tiện để cải thiện tình hình giao thông. Tuy nhiên, sự thay đổi phải đi kèm với các chiến lược dài hạn, bao gồm đầu tư cơ sở hạ tầng, tăng cường giáo dục ý thức và cải thiện dịch vụ công.
Chính sách nào cũng cần thời gian để chứng minh hiệu quả, nhưng nếu không xử lý tốt những vấn đề đang phát sinh, chính sách này có nguy cơ trở thành “con dao hai lưỡi” – vừa giảm vi phạm giao thông, vừa gia tăng căng thẳng xã hội.
Hãy để luật giao thông trở thành công cụ bảo vệ con người, thay vì trở thành mầm mống cho sự bất đồng. Chúng ta cần hợp tác, thay vì đấu đá lẫn nhau, để xây dựng một xã hội văn minh và an toàn hơn.
Theo: Góc nhìn 2k06
