Chùa Phổ Giác

Chùa Phổ Giác nằm ở cuối phố Ngô Sĩ Liên, và chỉ cách đầu đường Quốc Tử Giám khoảng 30m, thuộc phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội. Có người giải thích tên chùa Phổ Giác có nghĩa là phổ cập và giác ngộ Phật giáp cho các phật tử. Chùa còn có tên nữa là chùa  Tầu, vì nơi đây trước vẫn là Tầu Voi, nơi huấn luyện các voi chiến của triều đình.

Chính vì vậy, ngoài thờ Phật, thờ Mẫu như chùa khác, chùa này còn thờ cả Phan Cảnh Điệp, một người luyện voi giỏi thời vua Lê, chúa Trịnh. Tương truyền Phan Cảnh Điệp là người xứ Nghệ, cháu 17 đời đạo sĩ Vinh quận công nhà Tiền Lê. Đời Lê Hiển Tông có 1 con voi xổng chuồng, chạy tới Trường Thi phá phách lung tung, làm dân sợ hãi. Chúa Trịnh bèn ra lệnh ai có tài bắt được voi quay về chuồng sẽ trọng thưởng. Lúc ấy Cảnh Điệp liền tới ngay, nhẩy lên lưng voi, dùng búa sắt đánh vào đầu, tỏ rõ uy lực, buộc voi phải quay về trước điện Kinh Thiên. Chúa Trịnh thấy thế mừng lắm, trọng thưởng, thăng làm đội trưởng, phong hàm lục phẩm. Sau này, ông còn cưỡi voi xông vào phá giặc nhiều trận nên được phong quận công. Ông nhận tước nhưng không làm quan mà lại vào chùa thụ giới và niệm Phật. Tấm bia ở chùa dựng năm Cảnh Hưng 3 (1770) có đoạn nói rất rõ về vai trò của voi trong chiến trận và vai trò của quận công trong việc luyện voi giỏi ra sao…

Ngoài tượng Phật, chùa còn lưu giữ được một số hoành phi, câu đối rất phong phú cả về nội dung và hình thức (tới gần 20 bức). Đặc biệt ở bên trong hậu cung lại là một pho tượng chân dung của quận công Phan Cảnh Điệp.

Các di vật trong chùa cũng rất phong phú, như chuông, bia đá, ngựa đá, bài vị, khám thờ, mang án. Tổng số tượng tròn ở chùa chính, nhà Mẫu, nhà tổ là 37 pho, 13 bia đá, 3 chuông đồng cùng nhiều đồ quý giá khác.

Chùa đã được Bộ Văn hóa và thông tin xếp hạng di tích kiến trúc, nghệ thuật ngày 2.10.1991.