Chùa Thánh Chúa

Chùa gọi là Thánh Chúa hoặc Thánh Chủ ở thôn Hậu, xã Dịch vọng, huyện Từ Liêm, Hà Nội. Chùa cách trung tâm thành phố vào khoảng 7km về phía tây, trên đường từ Hà Nội đi Sơn Tây. Chùa nằm giữa khuân viên trường Đại học Sư phạm I (Đại học Quốc gia).

Chùa được xây dựng từ lâu. Sách  Đại Việt sử kí toàn thư, kỷ nhà Lý - Lý Thánh Tông, có chép rằng: “Vào năm Quý Mão (1064), vua Lý Thánh Tông bấy giờ xuân thì đã nhiều, tuổi 40, mà chưa có con trai nối dõi, vua sai chi hậu nội nhân Nguyễn Bông làm lễ cầu tự ở chùa Thánh Chúa, sau đó Ỷ Lan phu nhân có mang, sinh hoàng tử Càn Đức, tức Lý Nhân Tông. Tương truyền rằng, vua cúng khấn, cầu tự khắp các chùa quán. Xa giá đến đâu, con trai, con gái đổ đến xem. Duy có người con gái đứng tựa trong bụi cỏ lau, vua trông thấy, gọi đưa vào cung,được vua yêu phong làm Ỷ Lan phu nhân. Lúc dó sư Đại Điên tu ở chùa Thánh Chúa, người có tài pháp thuật đã xui tên quân hầu Nguyễn Bông dùng pháp thuật đầu thai hóa. Bông nghe theo, nhưng việc bị phát giác, Nguyễn Bông bị điệu ra cánh đồng trước chùa chém đầu”.

Ngày nay chùa cón cảnh quan khang trang, thanh tịnh. Tam quan gạch xây hai tầng, tầng trên có 3 cửa tò vò treo chuông, khánh.

Chùa xây hình chữ đinh, tiền đường 7 gian, đầu hồi bít đốc, bộ vì nóc kiểu “chồng giường giá chiêng”. Trên kiến trúc trang trí các hình rồng, phượng, hổ phù.

Chùa thờ Phật với hệ thống tượng khá phong phú (77 pho) gồm cả tượng gỗ và tượng đất nung, trong đó có nhiều pho tượng phong cách thế kỷ 17. Các hiện vật gỗ sơn son thếp vàng, chạm trổ tinh tế. Điện Mẫu còn một số pho tượng mang phong cách nghệ thuật thế kỷ 19 có giá trị cao. Trong chùa còn có các đồ thờ tự như hoành phi, câu đối, bia đá, chuông đồng phản ánh phong cách nghệ thuật của các thế kỷ 17 - 20.

Chùa Thánh Chúa còn nhiều viên gạch vồ lớn giống như gạch vồ xây dựng Văn Miếu, rất có giá trị về mặt nghiên cứu.

Chùa đã được Bộ Văn hóa và thông tin xếp hạng di tích kiến trúc, nghệ thuật ngày 21.1.1989.