“Thưa các đồng chí Trung ương,
Thưa các đồng chí tham dự Hội nghị,
Theo Chương trình vừa được Trung ương thông qua, Hội nghị lần thứ 9
Ban Chấp hành Trung ương khoá XI sẽ bàn về các nội dung: Tổng kết việc
thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII về xây dựng và phát triển
nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; đề cương các văn
kiện trình Đại hội XII của Đảng; chuẩn bị cho việc chỉ đạo tiến hành
đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XII của Đảng; Quy chế bầu cử
trong Đảng; việc lấy phiếu tín nhiệm theo tinh thần Nghị quyết Trung
ương 4 khoá XI về xây dựng Đảng; tổng kết việc thực hiện thí điểm không
tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường; và một số vấn đề quan
trọng khác.
Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi xin nhiệt liệt chào mừng các
đồng chí Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương và các đại biểu tham dự Hội
nghị và xin gửi tới các đồng chí lời chúc tốt đẹp nhất.
Sau đây, tôi xin phát biểu một số ý kiến, có tính chất gợi mở, nêu
vấn đề để các đồng chí quan tâm trong quá trình nghiên cứu, thảo luận,
quyết định.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì và phát biểu khai mạc Hội nghị.
1- Về tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII về văn hoá
Như chúng ta đều biết, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, là
mục tiêu và động lực phát triển đất nước; văn hoá có vai trò rất quan
trọng trong việc hình thành nhân cách con người và bản sắc, cốt cách một
dân tộc. Ngày nay, văn hoá còn được coi như một yếu tố có vai trò quyết
định sức mạnh và vị thế của mỗi quốc gia, dân tộc. Xây dựng nền văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phục vụ sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu
của cách mạng Việt Nam. Đường lối văn hoá của Đảng không ngừng được bổ
sung và phát triển qua các thời kỳ cách mạng.
Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII về xây dựng và phát triển nền văn
hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc được ban hành tháng 7 năm
1998, khi đất nước đang trong quá trình chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch
hoá tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đời
sống kinh tế, văn hoá, xã hội có nhiều biến đổi sâu sắc. Với năm quan
điểm chỉ đạo, mười nhiệm vụ, bốn nhóm giải pháp chủ yếu, Nghị quyết đã
bao quát ở tầm chiến lược những vấn đề rất cơ bản của sự nghiệp phát
triển văn hoá Việt Nam trong thời kỳ mới, đánh dấu bước phát triển quan
trọng trong tư duy lý luận về văn hoá của Đảng ta, có ý nghĩa như một
cương lĩnh văn hoá của thời kỳ đổi mới. Đến nay, sau hơn 15 năm thực
hiện, chúng ta rất cần tổng kết lại để có những chủ trương, quyết sách
tiếp tục đổi mới, phát triển mạnh mẽ văn hoá, đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và chủ động, tích cực hội
nhập quốc tế.
Văn hoá là lĩnh vực rộng lớn, có những nội hàm và định nghĩa khác
nhau tuỳ theo cách tiếp cận. Do vậy, cần bám sát Nghị quyết Trung ương 5
khoá VIII, các Nghị quyết Đại hội và Nghị quyết Trung ương đã được ban
hành, đồng thời căn cứ vào thực tiễn cuộc sống để phân tích, đánh giá và
đề xuất, kiến nghị; giới hạn phạm vi các vấn đề văn hoá trong mối quan
hệ với chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; trọng
tâm là xây dựng con người, xây dựng môi trường sống và làm việc (gia
đình, cộng đồng, xã hội) có văn hoá, có đạo đức, văn minh, lành mạnh.
Tại Hội nghị Trung ương lần này, chúng ta cần tập trung thảo luận,
khẳng định những kết quả, thành tựu đã đạt được, đồng thời chỉ ra những
hạn chế, khuyết điểm còn tồn tại để rút kinh nghiệm. Đặc biệt, cần đánh
giá đúng mức tính nghiêm trọng của tình trạng lạc hậu, ngoại lai về văn
hoá, những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, phai nhạt lý tưởng
cách mạng, những tiêu cực, tệ nạn xã hội, thói giả dối, bệnh thành
tích,... đang có xu hướng lan rộng. Tập trung trả lời câu hỏi phải chăng
trong hơn 15 năm qua, kinh tế nước ta có tăng trưởng, đời sống nhân dân
được cải thiện, nhưng văn hoá, đạo đức xã hội lại có nhiều biểu hiện
xuống cấp, thậm chí có mặt nghiêm trọng ? Nếu đúng như vậy thì nguyên
nhân vì sao ? Vì chủ trương, chính sách, biện pháp chưa phù hợp hay vì
nhận thức, quán triệt, tổ chức thực hiện Nghị quyết chưa tốt, chưa
nghiêm ? Vì tác động mặt trái của kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập
quốc tế và sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông
?...
Trên cơ sở đó và sự phân tích, dự báo về bối cảnh, tình hình trong
nước, quốc tế từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, đề nghị Trung
ương xem xét, quyết định về sự cần thiết của việc kế thừa, bổ sung, phát
triển Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII để ban hành Nghị quyết mới về
xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam, với những nội dung
đổi mới cụ thể, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất
nước trong thời kỳ mới.
2- Về chuẩn bị đề cương các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng
Theo kế hoạch, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng sẽ
diễn ra vào đầu năm 2016, sau đúng một nhiệm kỳ 5 năm toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân ta nỗ lực phấn đấu thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của
Đảng, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển kinh tế - xã
hội 10 năm 2011 - 2020, và đất nước ta đã trải qua 30 năm đổi mới. Đây
sẽ là một sự kiện chính trị trọng đại của Đảng ta, đất nước ta.
Thời gian qua, thực hiện quyết định của Hội nghị Trung ương 8 khoá
XI, Tiểu ban Văn kiện và Tiểu ban Kinh tế - xã hội đã khẩn trương chuẩn
bị các dự thảo Đề cương Báo cáo chính trị và Báo cáo kinh tế - xã hội,
xin ý kiến Bộ Chính trị tiếp tục hoàn thiện để trình Trung ương xem xét,
cho ý kiến tại Hội nghị này.
Tuy mới là dự thảo đề cương sơ bộ nhưng đây là bước khởi đầu rất quan
trọng, định hướng cho việc chuẩn bị có chất lượng các văn kiện trình
Đại hội XII của Đảng. Mong Trung ương dành thời gian nghiên cứu kỹ các
tài liệu, thảo luận, cho ý kiến đối với các đề xuất cụ thể nêu trong các
Tờ trình và dự thảo Đề cương Báo cáo, trước hết là về các vấn đề : Chủ
đề và tư tưởng chỉ đạo của Đại hội; phương châm tiến hành Đại hội; tiêu
đề của Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế - xã hội; kết cấu và những nội
dung lớn của đề cương các báo cáo, đặc biệt là 10 vấn đề cần được tập
trung nghiên cứu làm rõ trong quá trình xây dựng các văn kiện đã được
nêu trong dự thảo Đề cương Báo cáo chính trị và Tờ trình của Tiểu ban
Văn kiện. Chẳng hạn như, đánh giá như thế nào về việc thực hiện các chủ
trương lớn, quan trọng được xác định trong Văn kiện Đại hội XI và các
nghị quyết của Trung ương khoá XI (đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu
lại nền kinh tế, thực hiện ba khâu đột phá chiến lược, việc điều chỉnh
một số mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội sau Đại hội XI,...)? Khả
năng và mức độ thực hiện mục tiêu tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta
cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại? Việc nhận thức và
giải quyết các vấn đề về chính sách xã hội, thực hiện tiến bộ và công
bằng xã hội trong từng chính sách, từng bước phát triển? Dự báo những
thuận lợi và khó khăn, thời cơ và thách thức, các nhân tố tác động trực
tiếp đến sự phát triển của nước ta trong thời gian tới? Những nguy cơ mà
Đảng ta đã từng cảnh báo đang diễn biến thế nào? Tình hình tư tưởng, tổ
chức, hoạt động của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị? Các nguồn
lực và các giải pháp để phát huy tốt nhất, thực hiện có hiệu quả nhất
các chủ trương, định hướng phát triển đất nước trong những năm sắp tới?
Vấn đề độc lập tự chủ và mở rộng, tăng cường hội nhập quốc tế?...
Trong quá trình thảo luận, cũng cần làm rõ tính chất, mục tiêu, yêu
cầu và phạm vi của mỗi báo cáo và mối quan hệ giữa các báo cáo. Báo cáo
chính trị là văn kiện trung tâm của Đại hội, có nhiệm vụ tiếp tục cụ thể
hoá Cương lĩnh của Đảng để lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc trong nhiệm kỳ mới. Nội dung của Báo cáo chính
trị phải mang tầm khái quát cao những vấn đề thuộc về quan điểm, đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng trên các lĩnh vực của đời sống xã
hội. Báo cáo kinh tế - xã hội là báo cáo chuyên sâu về việc thực hiện
nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, là căn cứ cụ thể minh chứng cho sự
đúng đắn của những nhận định, đánh giá tình hình và quán triệt, cụ thể
hoá những định hướng lớn về chủ trương, chính sách, giải pháp được khái
quát trong Báo cáo chính trị. Báo cáo kinh tế - xã hội cần có sự phù
hợp, nhất quán với quan điểm, định hướng lớn nêu trong Báo cáo chính
trị, nhưng không trùng lắp với Báo cáo chính trị.
Đề cương các văn kiện trình Hội nghị lần này mới nêu định hướng, có
tính chất mở với nhiều phương án khác nhau để Trung ương cho ý kiến chỉ
đạo, lựa chọn một bước, sau đó tiếp tục nghiên cứu, chuẩn bị theo quy
trình, qua các bước thảo luận tại đại hội đảng bộ các cấp, cuối cùng
Trung ương sẽ quyết định để trình ra Đại hội toàn quốc. Riêng về kết cấu
của các báo cáo thì cần được quyết định sớm ngay tại Hội nghị này, để
kịp chuẩn bị dự thảo đề cương và biên soạn nội dung chi tiết. Về cách
viết cũng nên có sự đổi mới sao cho sinh động, ngắn gọn, giản dị, dễ
hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.
3- Về định hướng chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng
Để thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo việc chuẩn bị và tiến hành đại hội
đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Bộ
Chính trị cần ban hành Chỉ thị về vấn đề này. Đây là công việc hết sức
quan trọng, bảo đảm thành công của đại hội đảng bộ các cấp và góp phần
cho thành công của Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, cần được các
đồng chí Trung ương cho ý kiến.
Thời gian qua, Bộ Chính trị đã chỉ đạo tổng kết việc thực hiện Chỉ
thị 37 của Bộ Chính trị khoá X về vấn đề này; khẳng định những kết quả,
bài học kinh nghiệm cần được kế thừa, phát huy; đồng thời chỉ rõ những
hạn chế, khiếm khuyết cần rút kinh nghiệm và kịp thời điều chỉnh. Trên
cơ sở đó, xây dựng dự thảo Chỉ thị mới trình Ban Chấp hành Trung ương
cho ý kiến để hoàn chỉnh trước khi ban hành.
Đề nghị các đồng chí quan tâm thảo luận thật cụ thể về Tờ trình và dự
thảo Chỉ thị, tập trung làm rõ mục đích, yêu cầu, nội dung đại hội đảng
các cấp và công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử cấp uỷ, đặc biệt là về
cơ cấu, số lượng cấp uỷ tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tỉ lệ cán
bộ trẻ, cán bộ nữ của cấp uỷ tỉnh, thành phố; độ tuổi tham gia cấp uỷ
tỉnh, thành phố (về tuổi tái cử và lần đầu tham gia cấp uỷ) và về bầu cử
cấp uỷ...
4- Về Quy chế bầu cử trong Đảng
Tại Hội nghị Trung ương 8 khoá XI (tháng 10-2013), Bộ Chính trị đã
trình và Trung ương đã thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến quan trọng vào
dự thảo Quy chế bầu cử trong Đảng. Xuất phát từ tầm quan trọng của Quy
chế đối với tổ chức và hoạt động của Đảng và việc thi hành Điều lệ Đảng,
góp phần tạo sức mạnh và sự đoàn kết, thống nhất, kỷ cương trong Đảng,
Ban Chấp hành Trung ương đã giao Bộ Chính trị chỉ đạo việc tiếp thu ý
kiến Trung ương, tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện dự thảo Quy
chế để trình Trung ương xem xét, thông qua tại Kỳ họp này.
Thực hiện quyết định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đã
chỉ đạo Ban Tổ chức Trung ương cùng các cơ quan có liên quan nghiêm túc
nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Trung ương hoàn thiện thêm dự thảo Quy
chế và gửi xin ý kiến tham gia của các ban thường vụ tỉnh uỷ, thành uỷ,
các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng uỷ trực thuộc Trung ương.
Các cấp uỷ, cơ quan, đơn vị đã nghiên cứu, thảo luận, góp ý vào toàn
văn dự thảo Quy chế, đồng thời thể hiện chính kiến của tập thể ban
thường vụ, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng uỷ trực thuộc Trung ương vào
một số nội dung còn có ý kiến khác nhau. Bộ Chính trị đã họp, thảo luận
kỹ và thống nhất cao về những nội dung nêu trong Tờ trình và dự thảo
Quy chế báo cáo Trung ương.
Tại Hội nghị lần này, đề nghị Trung ương cho ý kiến, sửa trực tiếp
vào các chương, điều của Dự thảo Quy chế, đồng thời tập trung thảo luận
kỹ, tạo sự thống nhất cao về một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau như
đã nêu trong Tờ trình của Bộ Chính trị. Yêu cầu quan trọng, cơ bản nhất
của Quy chế bầu cử trong Đảng là phải bảo đảm mọi đảng viên thực hiện
một cách nghiêm túc, đúng đắn Điều lệ Đảng, giữ vững nguyên tắc tập
trung dân chủ trong Đảng, làm cho Đảng ta thật sự là một tổ chức cách
mạng chặt chẽ, kỷ cương, đoàn kết, thống nhất cao.
5- Về thực hiện Quy định việc lấy phiếu tín nhiệm
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI về xây dựng Đảng, Bộ Chính
trị đã ban hành Quy định 165 về lấy phiếu tín nhiệm đối với thành viên
lãnh đạo cấp uỷ và cán bộ lãnh đạo trong cơ quan đảng, nhà nước, Mặt
trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Qua một thời gian thực
hiện, có cơ sở để khẳng định chủ trương lấy phiếu tín nhiệm là hoàn toàn
đúng đắn, cần thiết, là kênh thông tin quan trọng để cấp uỷ tham khảo
trong đánh giá cán bộ. Công tác chỉ đạo triển khai thực hiện việc lấy
phiếu tín nhiệm trong thời gian qua nhìn chung được tiến hành chặt chẽ,
theo quy trình, đúng với tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, được đông
đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm và đồng tình, ủng hộ. Kết quả
lấy phiếu tín nhiệm cơ bản phản ánh được mức độ tín nhiệm của từng cá
nhân trong tương quan chung giữa các chức danh tại thời điểm lấy phiếu,
có tác dụng thiết thực trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống
chính trị.
Tuy nhiên, đây là công việc hệ trọng, nhạy cảm, chưa có tiền lệ,
chúng ta cần hết sức cẩn trọng, vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Tháng
12-2013, Bộ Chính trị đã nghe Ban Chỉ đạo báo cáo, đánh giá, rút kinh
nghiệm việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm. Tại Hội nghị lần này, Bộ
Chính trị xin báo cáo Trung ương kết quả thực hiện và kiến nghị chủ
trương tiếp tục thực hiện công việc này trong thời gian tới. Đề nghị
Trung ương tập trung thảo luận, khẳng định những mặt làm được, những vấn
đề cần rút kinh nghiệm, cho ý kiến về những vấn đề cần cân nhắc bổ
sung, sửa đổi như về thời điểm lấy phiếu tín nhiệm; đối tượng lấy phiếu;
nội dung, hình thức phiếu; quy trình lấy phiếu; việc công khai kết quả
phiếu... Căn cứ vào ý kiến của Trung ương, Bộ Chính trị sẽ chỉ đạo việc
sửa đổi, bổ sung Quy định 165 để tiếp tục tiến hành tổ chức lấy phiếu
tín nhiệm các chức danh, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đã đề ra.
6- Về tổng kết việc thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường
Thực hiện Hiến pháp 2013, tới đây Quốc hội sẽ sửa đổi, bổ sung hoặc
ban hành mới nhiều đạo luật, trong đó có Luật Tổ chức chính quyền địa
phương, nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính
quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị
hành chính - kinh tế đặc biệt. Để lãnh đạo thể chế hoá thành công những
nội dung đổi mới quan trọng đã được hiến định này, Hội nghị của chúng
ta có nhiệm vụ xem xét, đánh giá kết quả tổng kết việc thực hiện thí
điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường theo Nghị quyết
Trung ương 5 khoá X và Nghị quyết 26 của Quốc hội khoá XII.
Đồng thời với việc xem xét, đánh giá kết quả 5 năm thực hiện Nghị
quyết của Trung ương và Quốc hội, đề nghị các đồng chí thảo luận, kết
luận về nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức hoạt động của chính quyền địa
phương thuộc 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang thực hiện thí
điểm, và đặc biệt là cho ý kiến về việc lựa chọn phương án tổ chức
chính quyền địa phương như nêu trong Tờ trình. Yêu cầu cao nhất đối với
phương án lựa chọn là phải góp phần đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả
của chính quyền địa phương, phát huy quyền làm chủ của nhân dân và đúng
với quy định của Hiến pháp mới. Quyết định của Trung ương về vấn đề này
sẽ là cơ sở để các cơ quan chức năng xây dựng đề án trình Quốc hội xem
xét có những bổ sung, sửa đổi cần thiết Luật Tổ chức chính quyền địa
phương.
Thưa các đồng chí,
Nội dung chương trình Hội nghị Trung ương lần này có ý nghĩa rất quan
trọng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Ban Chấp hành
Trung ương khoá XI từ nay đến hết nhiệm kỳ, góp phần thực hiện thắng lợi
Nghị quyết Đại hội XI, chỉ đạo chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp tiến
tới Đại hội XII của Đảng. Vì vậy, đề nghị Trung ương và các đồng chí
tham dự Hội nghị phát huy trí tuệ, tinh thần trách nhiệm, tập trung
nghiên cứu, thảo luận kỹ lưỡng, cho ý kiến để hoàn thiện các báo cáo, đề
án và xem xét, quyết định vào cuối kỳ họp.
Với tinh thần đó, tôi xin tuyên bố khai mạc Hội nghị lần thứ chín Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI. Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp.
Xin trân trọng cảm ơn!./.
