Đỡ lời cho cơ quan soạn thảo luật Căn cước công dân
trước chất vấn thẻ căn cước có thay thế giấy khai sinh, hộ khẩu… Đại tá
Công an, Phó Chủ nhiệm UB Quốc phòng- An ninh Hồ Trọng Ngũ khẳng định,
đến 2020, sổ hộ khẩu tự động trở thành không cần thiết.
Dự thảo luật Căn cước công dân được đưa ra thảo luận tại hội
nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách để chuẩn bị một số nội dung cho kỳ
họp Quốc hội thứ 8 sẽ bắt đầu trong tháng sau.
Báo cáo giải trình mới nhất về dự án luật đưa ra nhiều thông tin hơn
về tính khả thi của việc triển khai làm thẻ căn cước công dân với mã số
định danh gồm dãy số 12 số và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
UB Thường vụ Quốc hội khẳng định, dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia
về dân cư hiện đã hoàn chỉnh, được Bộ Thông tin – Truyền thông thẩm
định về kỹ thuật, Bộ KH-ĐT và Bộ Tài chính thẩm định về nguồn vốn.
Trên thực tế, Bộ Công an đã chỉ đạo thí điểm thành công tại Hải Phòng
và Hà Nội hiện nay, đã có đội ngũ cán bộ chuyên trách quản lý dân cư
được bố trí từ Trung ương đến cơ sở, được đào tạo cơ bản. Ở Trung ương
có Cục Cảnh sát đăng ký, quản lý cư trú và cơ sở dữ liệu về dân cư, ở
Công an các địa phương có các phòng, đội chuyên làm công tác quản lý cư
trú, quản lý dân cư, ở Công an mỗi xã, phường, thị trấn trung bình có từ
10-15 Cảnh sát khu vực, Công an viên. Đây là lực lượng đông đảo, được
tổ chức quản lý chặt chẽ, tin cậy, trong thời gian tới tiếp tục được bồi
dưỡng tập huấn, bổ sung nguồn nhân lực, nhất là ở cơ sở, cùng với học
tập tiếp thu kinh nghiệm của thế giới thì sẽ đáp ứng được yêu cầu nhiệm
vụ.
Việc triển khai đồng bộ xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
trên toàn quốc theo lộ trình đến năm 2020 được khẳng định là khả thi.
Lý giải thêm về số định danh cá nhân – dãy số tự nhiên gồm 12 chữ
số, UB Thường vụ Quốc hội cho biết, việc này để bảo đảm không trùng lặp
và là số tự nhiên duy nhất cấp cho mỗi công dân. Việc xác định số định
danh cá nhân gồm 12 chữ số đã được các cơ quan chức năng nghiên cứu, xây
dựng mô hình cấu trúc của số định danh cá nhân là phù hợp với quy mô
dân số trước mắt, lâu dài và đã được xử lý theo nguyên tắc toán học, bảo
đảm số định danh cá nhân không bị trùng lặp trong thời gian sử dụng
khoảng 500 năm với quy mô và tốc độ tăng dân số hiện nay.
Đại
tá Hồ Trọng Ngũ: "Đến năm 2020, khi cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
hoàn thành, sổ hộ khẩu đương nhiên không cần thiết nữa".
Dù báo cáo giải trình, tiếp thu đã rõ nhiều điểm, những băn khoăn các
đại biểu đặt ra vẫn xoay quanh câu hỏi, việc cấp mã số định danh công
dân, làm thẻ căn cước của Bộ Công an có chồng lấn gì với công tác đăng
ký khai sinh, quản lý hộ tịch của Bộ Tư pháp; thẻ căn cước có thay thế
giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giúp cắt giảm bao nhiêu thủ tục hành chính?
Về thời điểm cấp thẻ căn cước cho công dân, đại biểu Trần Đình Long
băn khoăn, việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi, đi kèm với đó
là thời hạn sử dụng loại thẻ này chỉ giới hạn đến 14 tuổi là phải đổi sẽ
là không cần thiết, lãng phí, kém hiệu quả. Quy định như vậy sẽ khiến
hàng năm có từ 1-2 triệu thẻ mới phải thay đổi.
Đại biểu Long cho rằng, việc duy trì thủ tục giấy khai sinh như hiện
hành là phù hợp. Thẻ căn cước chỉ nên cấp cho công dân từ 14 tuổi trở
lên, khi đặc điểm nhận dạng dần ổn định.
“Không thể thay thế giấy khai sinh bằng căn cước. Nên giữ khai sinh cho các cháu” - ông Long nói.
Tán thành lập luận này, đại biểu Huỳnh Ngọc Đáng cũng cho rằng, khi
sinh ra có giấy khai sinh là quyền đương nhiên của con người. Nếu đổi
việc cấp giấy khai sinh thành thẻ căn cước thì có vi phạm quyền con
người không?
Là một người đã có nhiều năm công tác trong ngành Công an, Đại tá Hồ
Trọng Ngũ – Phó Chủ tịch UB Quốc phòng An ninh phân tích, băn khoăn của
các đại biểu bắt nguồn từ việc vấn đề quản lý dân cư lâu ngay giao cho
Bộ Công an – đơn vị có nhiều hoạt động mang tính chất bảo mật, thông tin
ít được tiếp cận, hiểu biết cặn kẽ. Ông Ngũ nhận định, luật Căn cước
công dân đã được tính toán rất kỹ, hoàn toàn có thể thông qua tại kỳ họp
Quốc hội tới đây.
Gạt lo ngại nếu không cấp giấy khai sinh là vi phạm quyền con người,
ông Ngũ phân tích, giấy khai sinh và quyền được khai sinh là 2 vấn đề
khác nhau. Quyền khai sinh của con người thì luôn được đảm bảo. Còn việc
tiếp theo sau sự kiện khai sinh là quản lý công dân bằng mã số định
danh.
Thông tin khai sinh được chính quyền địa phương ghi nhận và được
chuyển về trung tâm xử lý xử lý cơ sở dữ liệu quốc gia và cư dân ở Hà
Nội. Thông tin được xử lý hóa qua hệ thống phần mềm dữ liệu quốc gia để
có số định danh cá nhân hay được hiểu là số hiệu công dân.
Trong điều kiện hiện nay, nếu duy trì chứng minh nhân dân 9 số thì
không quản lý được xã hội. Do đó phải quản lý ở trình độ mới, hiện đại
hóa phương thức quản lý. Việc có thẻ căn cước, theo đó, hoàn toàn đúng
nghĩa, khoa học.
Về việc in thẻ căn cước công dân, ông Ngũ cho hay không có việc hình
thành đủ 63 cơ quan in thẻ căn cước ở 63 tỉnh thành hay có chữ ký của
từng tỉnh thành gây tốn kém lãng phí. Sẽ chỉ có 1 trung tâm in thẻ căn
cước công dân ở Hà Nội cùng với trung tâm xử lý cơ sở dữ liệu quốc gia
và cư dân. Với công nghệ, phần mềm hiện nay, ông khẳng định, việc in thẻ
căn cước công dân khi đã có đủ thông tin khai sinh chỉ mất rất ít thời
gian, vài chục giây.
Về phí và lệ phí, công dân chắc chắn sẽ không phải đóng lần đầu. Nhà
nước sẽ miễn phí khi làm thủ tục khai sinh, thẻ căn cước lần đầu cho
công dân và người dân chỉ mất tiền nếu làm lại do mất.
Còn về việc cắt giảm thủ tục, ông Ngũ nêu rõ, theo khoản 4 Điều 29 dự
thảo luật, khi cơ sở dữ liệu quốc gia chưa vận hành (chưa hoàn thành
việc cấp mã số định danh cá nhân), người dân khi làm thủ tục vẫn phải
xuất trình sổ hộ khẩu. Đến 2020, theo lộ trình, cơ sở dữ liệu hoàn
thành, đương nhiêu sổ hộ khẩu không cần thiết nữa, có thể xoá bỏ.