Ngày 13/11/2014, tại Nay Pyi Taw, các nhà Lãnh đạo
ASEAN tham dự Hội nghị Cấp cao với các Đối tác Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hội
nghị Cấp cao ASEAN+3 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng tham dự, có phát biểu quan trọng tại các hội nghị.
Tại các Hội nghị, các Nhà Lãnh đạo ASEAN và Đối tác nhất trí
tiếp tục tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác, đồng thời khẳng định coi
trọng quan hệ hợp tác với ASEAN, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng
Cộng đồng vào năm 2015 cũng như triển khai Tầm nhìn sau 2015, ủng hộ vai
trò trung tâm của ASEAN trong tăng cường cấu trúc hợp tác khu vực đóng
góp cho mục tiêu chung về hoà bình, an ninh và phát triển.
Lãnh đạo các nước cũng dành thời gian trao đổi về các vấn đề quốc tế
và khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông. Nhấn mạnh hòa
bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không là lợi ích
và mối quan tâm chung của các nước trong và ngoài khu vực; theo đó cần
bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; giải
quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc
tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, Tuyên bố về ứng xử của
các bên ở Biển Đông (DOC), và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử COC.
ASEAN và Trung Quốc với yêu cầu đảm bảo an ninh ở Biển Đông
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 17, các nhà Lãnh đạo
ASEAN và Trung Quốc đã tái khẳng định cam kết tăng cường hơn nữa quan hệ
đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc. Các nhà Lãnh đạo hai bên hài
lòng ghi nhận những kết quả quan trọng đạt được trong triển khai Kế
hoạch hành động 2011-2015 triển khai quan hệ đối tác chiến lược
ASEAN-Trung Quốc vì hòa bình và thịnh vượng, nhất là những thành tựu
trên tất cả 11 lĩnh vực ưu tiên, bao gồm nông nghiệp, công nghệ thông
tin và truyền thông, phát triển nguồn nhân lực, đầu tư, phát triển đồng
lưu vực sông Mekong, giao thông, năng lượng, văn hóa, du lịch, y tế công
cộng và môi trường.
Các nhà Lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc hoan nghênh những tiến triển hợp
tác và thảo luận thực chất về sáng kiến và đề xuất của Trung Quốc trong
khuôn khổ 2+7, theo đó nhất trí làm sâu sắc hơn nữa hợp tác hiện có và
mở rộng các lĩnh vực hợp tác trong khuôn khổ nói trên. Hai bên ghi nhận
những bước phát triển kinh tế nhanh chóng trong năm qua, và đề nghị tiếp
tục chú trọng hơn nữa hợp tác trên các lĩnh vực trọng tâm, thực hiện
hiệu quả các cam kết trong khuôn khổ Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN –T
rung Quốc (ACFTA), phấn đấu đạt mục tiêu nâng kim ngạch thương mại lên
500 tỷ USD năm 2015. ASEAN đánh giá cao việc ASEAN và Trung Quốc cùng
với các đối tác khác thúc đẩy đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn
diện khu vực (RCEP).
Lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc cũng dành thời gian trao đổi về
các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển
Đông. Nhấn mạnh hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải,
hàng không là lợi ích và mối quan tâm chung của các nước trong và ngoài
khu vực; theo đó cần bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng
không ở Biển Đông; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình,
tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển
1982, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), và sớm đạt được
Bộ Quy tắc ứng xử COC.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá tích cực
quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc với những thành tựu quan
trọng đã đạt được. Đánh giá cao sự ủng hộ của Trung Quốc đối với vai trò
trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình và các diễn
đàn do ASEAN sáng lập. Việt Nam ủng hộ việc duy trì và tăng cường hơn
nữa tham vấn và đối thoại giữa hai bên về DOC và COC.
Để đưa quan hệ hai bên tiếp tục phát triển vững chắc, Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng đề nghị ASEAN và Trung Quốc tiếp tục nỗ lực phát triển
quan hệ hợp tác, đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc trên tất cả các
lĩnh vực, nhất là đẩy mạnh các chương trình hợp tác trong khuôn khổ Kế
hoạch hành động 2011-2015, đẩy mạnh các nỗ lực nhằm tạo môi trường hoà
bình, ổn định, an ninh và hợp tác ở khu vực. Để đạt được điều này, việc
tăng cường hiểu biết, củng cố và làm sâu sắc niềm tin chiến lược giữa
ASEAN và Trung Quốc là yếu tố có ý nghĩa rất quan trọng. Tăng cường hợp
tác kinh tế, thương mại và đầu tư nhằm đạt mục tiêu 500 tỷ USD kim ngạch
thương mại hai chiều vào năm 2015. Tăng cường hợp tác kết nối giữa
ASEAN và Trung Quốc. Đề nghị Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ ASEAN triển khai
Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN, góp phần thúc đẩy liên kết, kết nối
ASEAN và Đông Á. Theo đó, hoan nghênh đề xuất của Trung Quốc lập Ngân
hàng Phát triển Cơ sở hạ tầng Châu Á (AIIB) và mong rằng Ngân hàng này
sẽ đóng vai trò quan trọng trong tiến trình kết nối này của ASEAN. Trung
Quốc cần tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong các diễn đàn
ASEAN sáng lập, cũng như vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc
khu vực đang định hình; cùng xử lý và ứng phó với những thách thức toàn
cầu.
Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, hòa bình,
ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là
lợi ích và quan tâm chung của các nước trong và ngoài khu vực. Do đó,
các bên liên quan cần nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có
Công ước luật biển của Liên hợp quốc năm 1982; giải quyết tranh chấp
bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực; thực
hiện đầy đủ và nghiêm túc Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông
(DOC), nhất là thực hiện Điều 5 của DOC về kiềm chế, không có hành động
làm phức tạp thêm, gia tăng căng thẳng, hay thay đổi nguyên trạng ở Biển
Đông.
Sự hợp tác và phát triển thịnh vượng chỉ diễn ra thuận lợi trong môi
trường hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực trên cơ sở bảo đảm và củng
cố được lòng tin chiến lược giữa các quốc gia, bao gồm cả lòng tin chiến
lược trong bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở khu
vực.
Hoan nghênh những tiến bộ đạt được trong tham vấn vừa qua giữa ASEAN
và Trung Quốc, trong đó có việc cam kết sẽ đề ra các biện pháp cụ thể và
cơ chế nhằm bảo đảm tuân thủ Tuyên bố DOC, nhất là Điều 5 của Tuyên bố;
cũng như về việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC), thống nhất xây
dựng và triển khai ngay các biện pháp “thu hoạch sớm”, như lập đường dây
nóng giữa hai bên nhằm thúc đẩy xây dựng lòng tin, ngăn ngừa sự cố,
căng thẳng; đẩy mạnh thương lượng nhằm sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở
Biển Đông (COC).
ASEAN và Hoa Kỳ hợp tác chống biến đổi khí hậu
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ 2, các Nhà Lãnh đạo tập
trung kiểm điểm những tiến triển trong quan hệ đối thoại ASEAN - Hoa Kỳ,
đánh giá tích cực nhiều hoạt động hợp tác đang được triển khai hiệu quả
trên các lĩnh vực hợp tác về chính trị, kinh tế, thương mại, đầu tư,
văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ.
Hai bên đánh giá cao tiến triển tích cực và thực chất trong quan hệ
hợp tác, tạo cơ sở hướng tới đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ. Hoa Kỳ
khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN về xây dựng Cộng đồng, kết nối, thu hẹp
khoảng cách phát triển và nâng cao năng lực; khẳng định tiếp tục tập
trung nguồn lực triển khai Kế hoạch Hành động giai đoạn 2011-2015. Hoa
Kỳ cũng khẳng định chính sách gắn kết lâu dài với Đông Á và ASEAN, coi
ASEAN là ưu tiên chiến lược và một trụ cột trong chính sách đối ngoại
của mình ở khu vực; coi trọng các khuôn khổ đa phương khu vực như ARF,
EAS, ADMM+, APEC, TPP…, ủng hộ xây dựng cấu trúc khu vực với ASEAN đóng
vai trò trung tâm; nhấn mạnh sự phụ thuộc lẫn nhau giữa ASEAN và Hoa Kỳ,
mong muốn hai bên phối hợp có trách nhiệm trong các cơ chế hợp tác khu
vực, giải quyết hiệu quả các thách thức. Hoa Kỳ cũng khẳng định coi
trọng hợp tác Hạ nguồn Mekong trong khuôn khổ Sáng kiến Hạ nguồn Sông
Mekong (LMI).
ASEAN hoan nghênh chính sách của Hoa Kỳ tiếp tục gắn kết với Châu
Á-Thái Bình Dương nói chung và ASEAN nói riêng; đánh giá cao sự ủng hộ
và hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho ASEAN trong nỗ lực xây dựng Cộng đồng và
giữ vai trò chủ đạo ở khu vực. ASEAN mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ
ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng vào năm 2015, triển khai và dành ưu
tiên cao cho tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, và đầu tư; đánh giá
cao hợp tác giữa Hoa Kỳ và các nước Mekong trong hợp tác Hạ nguồn
Mekong trong khuôn khổ LMI.
Về kinh tế, hai bên cam kết tăng cường đối thoại về thương mại và đầu
tư, tăng cường thực hiện Sáng kiến Gắn kết Kinh tế Mở rộng (E3) và Thỏa
thuận Khung về Thương mại và Đầu tư (TIFA), là cơ sở tạo điều kiện
thuận lợi cho ASEAN và Hoa Kỳ cùng các đối tác khác tiến hành đàm phán
Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Hội nghị cũng đã thông qua Tuyên bố chung ASEAN - Hoa Kỳ về hợp tác
chống biến đổi khí hậu với mục đích tăng cường hợp tác hai bên bảo vệ
môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, cũng như đóng góp tích cực vào
các nỗ lực toàn cầu về chống biến đổi khí hậu.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ ASEAN đánh
giá cao tầm quan trọng của quan hệ đối tác ASEAN - Hoa Kỳ và những kết
quả hợp tác đã đạt được trong thời gian qua giữa hai bên; đánh giá cao
sự ủng hộ và hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho ASEAN trong nỗ lực xây dựng Cộng
đồng và giữ vai trò chủ đạo ở khu vực.
Để đưa quan hệ ASEAN và Hoa Kỳ tiếp tục phát triển, Thủ tướng nhấn
mạnh Việt Nam chia sẻ định hướng và những biện pháp trọng tâm, gồm: Tiếp
tục triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN - Hoa Kỳ giai đoạn
2011-2015, tập trung nguồn lực đẩy mạnh hợp tác toàn diện, ưu tiên hỗ
trợ ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng vào năm 2015, gia tăng kết nối,
phát triển nguồn nhân lực, giáo dục, giao lưu nhân dân và giải quyết các
thách thức chung như an ninh năng lượng, quản lý nguồn nước bền vững,
đa dạng sinh học, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, bệnh dịch, chống
tội phạm xuyên quốc gia. Tiếp tục triển khai và dành ưu tiên cao cho
tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, và đầu tư. Đề nghị hai bên tiếp
tục triển khai hiệu quả Sáng kiến Gắn kết Kinh tế Mở rộng (E3) và Thỏa
thuận Khung về Thương mại và Đầu tư (TIFA), tăng cường tham vấn giữa các
Bộ trưởng Kinh tế ASEAN và Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, là cơ sở tạo
điều kiện thuận lợi cho ASEAN và Hoa Kỳcùng các đối tác khác tiến hành
đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng đánh giá cao việc Hoa Kỳ ủng hộ và tích cực tham gia vào triển
khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN. Đề nghị Chính phủ Hoa Kỳ tiếp
tục quan tâm trợ giúp ASEAN trong triển khai các dự án kết nối cơ sở hạ
tầng trong lục địa ASEAN, đặc biệt tại Tiểu vùng Mekong, và các dự án
kết nối cảng biển, kết nối công nghệ thông tin và truyền thông, năng
lượng. Khuyến khích doanh nghiệp hai bên tham gia quá trình thực thi Kế
hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN với hình thức phù hợp như Đối tác
Công-Tư (PPP). Đánh giá cao hợp tác giữa Hoa Kỳ và các nước Mê Công
trong khuôn khổ Sáng kiến Hạ nguồn Sông Mê Công (LMI) cũng như Sáng kiến
Hạ nguồn Sông Mekong - Những người bạn (FLM). Đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục
dành quan tâm và ưu tiên cho thực hiện Kế hoạch Hành động LMI 2011-2015,
gắn kết hợp tác LMI với các chương trình hợp tác về kết nối và thu hẹp
khoảng cách phát triển của ASEAN ở tiểu vùng Mekong cũng như hỗ trợ các
nước trong tiểu vùng nâng cao năng lực quản lý và sử dụng bền vững các
nguồn tài nguyên thiên nhiên và nguồn nước sông Mekong.
Vấn đề Biển Đông tiếp tục được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hoa Kỳ.
ASEAN và 3 nước Đông Bắc Á - tuân thủ các giá trị và chuẩn mực chung
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 17, Lãnh đạo các nước ASEAN và
ba Đối tác Đông Bắc Á là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc hoan nghênh và
đánh giá cao hiệu quả hợp tác ASEAN+3 thời gian qua và nhấn mạnh tầm
quan trọng của việc tăng cường và mở rộng hơn nữa quan hệ đối tác
ASEAN+3 vì hòa bỉnh, thịnh vượng ở khu vực, hướng tới mục tiêu xây dựng
một cộng đồng Đông Á trong tương lai, trong đó ASEAN đóng vai trò trung
tâm của cấu trúc khu vực. Để đạt được mục tiêu này, các nước nhấn mạnh
mục tiêu trước mắt là thực hiện hiệu quả Kế hoạch công tác ASEAN+3 giai
đoạn 2013-2017, và đẩy mạnh nghiên cứu triển khai các khuyến nghị của
Nhóm tầm nhìn Đông Á II (EAVG-II) trên các lĩnh vực của hợp tác chính
trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội.
Các nhà Lãnh đạo ASEAN và 3 đối tác Đông Bắc Á tái khẳng định cam kết
ứng phó với các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống
đang nổi lên, và nhấn mạnh sự cần thiết phải thúc đẩy tuân thủ các giá
trị và chuẩn mực chung, các nguyên tắc luật pháp. Nhất trí tiếp tục đẩy
mạnh ưu tiên thực hiện các chương trình hợp tác đã thỏa thuận, nhất là
trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư và tài chính; duy trì đà
phát triển kinh tế ngày một tăng trong khu vực, đồng thời thúc đẩy phát
triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ; hướng tới sớm hoàn tất đàm phán Hiệp
định Đối tác kinh tế toàn diện (RCEP); tăng cường hợp kinh tế vĩ mô; bảo
đảm cân bằng giữa an ninh năng lượng với phát triển kinh tế và bảovệ
môi trường; bảo đảm an ninh lương thực; ứng phó với biến đổi khí hậu;
quản lý thiên tai, dịch bệnh; đồng thời tiếp tục tăng cường hợp tác giáo
dục, phòng chống dịch bệnh xuyên biên giới, tăng cường kết nối, hợp tác
du lịch, dịch vụ công, hợp tác thông tin và truyền thông, hợp tác khoa
học công nghệ, và thúc đẩy giao lưu nhân dân…
Về vấn đề Biển Đông, các nhà Lãnh đạo nhấn mạnh hòa bình, ổn định, an
ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không là lợi ích và mối quan tâm
chung của các nước trong và ngoài khu vực; theo đó cần bảo đảm an ninh,
an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; giải quyết các tranh
chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước của
Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển
Đông (DOC), và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử COC.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng ASEAN+3 đã
có những đóng góp rất ý nghĩa vào tăng cường liên kết khu vực Đông Á
cũng như trong hợp tác về các thách thức an ninh phi truyền thống ở khu
vực. Những kết quả nổi bật đật được khẳng định ASEAN+3 là một cơ chế hợp
tác năng động và hiệu quả.
Để đưa hợp tác ASEAN+3 đi vào chiều sâu, thực chất hơn, đặt nền
tảng vật chất cho cộng đồng ở Đông Á trong tương lai, Thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng đề nghị ASEAN+3 cần tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai Kế
hoạch Công tác hợp tác ASEAN+3 sửa đổi giai đoạn 2013-2017, đóng góp đầy
đủ cho Quỹ Hợp tác ASEAN+3 để hỗ trợ triển khai hiệu quả hơn các dự án
hợp tác. Đẩy mạnh quá trình liên kết kinh tế, thuận lợi hóa thương mại
và đầu tư, tạo cơ sở thiết lập FTA khu vực Đông Á trong tương lai. Theo
đó, cần đẩy mạnh đàm phán Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đúng
lộ trình vào năm 2015. Tiếp tục tăng cường hợp tác ổn định tài chính vĩ
mô thông qua triển khai hiệu quả Thỏa thuận Đa phương hóa Sáng kiến
Chiềng Mai, mở rộng Sáng kiến Thị trường Trái phiếu Châu Á và Quỹ Đầu tư
Bảo đảm Tín dụng; vận hành hiệu quả Văn phòng nghiên cứu Kinh tế vĩ mô
ASEAN+3. Triển khai hiệu quả và toàn diện Tuyên bố về Quan hệ Đối tác
ASEAN+3 về Kết nối và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN, tạo cơ sở cho
liên kết và kết nối rộng lớn trong toàn khu vực Đông Á, đặc biệt về cơ
sở hạ tầng, giao thông. Đẩy mạnh hợp tác các vấn đề toàn cầu như an ninh
năng lượng và lương thực, phòng chống dịch bệnh, quản lý thiên tai,
biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, trong đó có việc sử dụng hiệu quả,
bền vững các nguồn tài nguyên nước.
Malaysia đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2015
Chiều 13/11/2014,
các nhà Lãnh đạo ASEAN đã có cuộc gặp với Hội đồng tư vấn kinh doanh
ASEAN (ABAC) nhằm đối thoại và trao đổi về các biện pháp nâng cao đóng
góp của ABAC trong việc giúp ASEAN hoạch định chính sách, thúc đẩy xây
dựng Cộng đồng ASEAN và liên kết khu vực.
Kết thúc các Hội
nghị Cấp cao, tối cùng ngày đã diễn ra Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN
lần thứ 25 và các Cấp cao giữa ASEAN với Đối tác.
Tại buổi lễ, nước
Chủ tịch ASEAN năm 2014, Myanmar, đã chuyển giao cương vị Chủ tịch ASEAN
2015 cho Malaysia. Phát biểu tiếp nhận vai trò nước Chủ tịch ASEAN
2015, Thủ tướng Malaysia Najib Razak khẳng định Malaysia sẽ tiếp tục
phối hợp cùng các nước ASEAN thúc đẩy các mục tiêu, trọng tâm và ưu tiên
của ASEAN trong năm 2015, nhất là chuẩn bị cho Cộng đồng ASEAN ra đời
vào ngày 31/12/2015.