Sự ra đời của mạng xã hội đã mang lại một số thay đổi tích cực và tiêu cực trong xã hội toàn cầu. Tiếng nói của mọi người đang tập hợp lại trực tuyến để tạo nên một thứ gì đó lớn hơn chính bản thân họ trong cuộc sống thực, nhưng việc sử dụng mạng xã hội thường bị lạm dụng, sử dụng và khai thác quá mức. Một hậu quả nghiêm trọng của điều này là bắt nạt trên mạng - một hiện tượng đang gia tăng đã thay đổi cách mọi người cư xử với nhau trên Internet.
Thật vậy, việc sử dụng mạng xã hội có liên quan đến sự gia tăng thái độ thù địch trực tuyến. Điều này có thể dẫn đến những tác động phá hoại đến cuộc sống cá nhân cũng như nghề nghiệp của nạn nhân, gây ra những cảm xúc tiêu cực như thất vọng, tức giận và trầm cảm. Một nghiên cứu của Pew Research năm 2018 cho thấy phần lớn thanh thiếu niên Hoa Kỳ (59%) đã trải qua một số hình thức bắt nạt trên mạng. Điều này trở nên phổ biến hơn trong đại dịch COVID-19.
Khi chúng ta nói về lạm dụng hoặc quấy rối trực tuyến nói chung, cần lưu ý rằng phụ nữ thường là nạn nhân chính. Quấy rối trực tuyến dựa trên giới tính, mặc dù tỷ lệ đang gia tăng, vẫn chưa được hiểu rõ về mặt xã hội, pháp lý hoặc học thuật. Ví dụ, ý tưởng về "rình rập trên mạng" được hợp pháp hóa hoàn toàn chưa lâu và điều đó cũng một phần là do mối liên hệ chặt chẽ của nó với tội danh rình rập "ngoại tuyến" nổi tiếng hơn. Một số người nổi tiếng thế giới đã phải đối mặt với sự thù hận trực tuyến, khiến họ phải từ bỏ mạng xã hội mãi mãi. Cụ thể, Lizzo, một người được đề cử Giải GRAMMY năm 2020 với hơn 1,4 triệu người theo dõi trên Twitter, đã buộc phải rời khỏi nền tảng này trong thời gian ngắn do bị những kẻ phá đám trực tuyến chỉ trích.
Và trong bài viết phân tích về bạo lực mạng đối với những người nổi tiếng Hàn Quốc (được đăng tải bởi NOVAsia của Hàn) sẽ khám phá trường hợp của riêng đất nước này và cách thức mà Internet - một nguồn thông tin, giải trí và truyền thông quan trọng - đồng thời khiến người dùng nói chung của đất nước Hàn Quốc, và đặc biệt là những người nổi tiếng, phải đối mặt với những tương tác nguy hiểm đe dọa đến cuộc sống nghề nghiệp, cuộc sống cá nhân, sức khỏe tinh thần và sự an toàn của họ.
Mối quan hệ giữa những người nổi tiếng Hàn Quốc và K-Netizens
Hai người nổi tiếng Hàn Quốc đang được nhắc đến nhiều nhất trong những ngày qua - Kim Sae Ron, người đã tự tử vào tháng 2 và Kim Soo Hyun, người đang bị chỉ trích dữ dội trên mạng internet, các mạng xã hội và các trang tin trực tuyến. (Ảnh: Allkpop)
Ở các nước phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, mọi người dựa vào các tay săn ảnh chuyên nghiệp và các hãng thông tấn để cập nhật thông tin về đời tư của người nổi tiếng hoặc các tin tức nóng hổi khác. Ngược lại, Hàn Quốc có vẻ là một ngoại lệ, với các bình luận trực tuyến của cư dân mạng thường được coi trọng hơn.
Hàn Quốc được coi là một quốc gia đổi mới kỹ thuật số nhờ những tiến bộ công nghệ. Điều này, kết hợp với quyền tự do ngôn luận và biểu đạt mà các công nghệ kỹ thuật số mang lại, đã tạo điều kiện cho sự gia tăng của hiện tượng "bắt nạt trên mạng" ở nước này. Do tính ẩn danh mà Internet mang lại, mọi người có thể trở nên cực kỳ độc hại khi ở trong không gian ảo.
Theo một cuộc khảo sát năm 2020 được tiến hành trong số những người lớn tuổi ở Hàn Quốc - từ 20 đến 50 tuổi - về trải nghiệm của họ với bạo lực mạng và bắt nạt, khoảng 37,8% số người được hỏi cho biết họ vừa là thủ phạm vừa là nạn nhân của bạo lực mạng. Tổng cộng, khoảng 65,8% số người được hỏi trả lời rằng họ đã trải qua bạo lực mạng với tư cách là thủ phạm hoặc nạn nhân. Theo Statista, 234 nghìn vụ bắt nạt mạng đã được báo cáo với cảnh sát Hàn Quốc vào năm 2020, đánh dấu mức tăng khoảng 54 nghìn vụ chỉ trong một năm. Với sự hiện diện tích cực của những người nổi tiếng trên mạng xã hội và sự gia tăng rõ ràng các vụ quấy rối trực tuyến, bắt nạt mạng phải chịu một phần trách nhiệm cho sự phát triển xã hội không mong muốn này.
Ảnh đế Lee Sun Kyun đã tìm đến cái chết vào ngày 27/12/2023 khi vướng vào bê bối sử dụng chất cấm. Ngôi sao của phim "Ký sinh trùng" đã tự tử trong xe hơi. (Ảnh: Allkpop)
Nguồn gốc của tội phạm mạng được thấy trong thời gian qua tại Hàn Quốc phần nào có liên quan đến các đặc điểm xã hội của đất nước, là những yếu tố quan trọng góp phần vào đại dịch ngôn từ kích động thù địch trực tuyến. Tác động của Nho giáo thể hiện rõ trong khuôn khổ xã hội dựa trên quyền lực, phân cấp và độc đoán của đất nước, có thể là một phần nguyên nhân gây ra bất bình đẳng và quyền lực không cân bằng trong xã hội Hàn Quốc. Khi mọi người đều cố gắng thống trị người khác tại nơi làm việc hoặc trong các bối cảnh xã hội, thì nạn bắt nạt trực tuyến và ngoại tuyến đã lan tràn, với phương tiện truyền thông xã hội trở thành một lời nguyền nhiều hơn là một phước lành.
Hơn một nửa dân số Hàn Quốc có thể truy cập Internet thông qua một trong những kết nối băng thông rộng nhanh nhất thế giới và do tính ẩn danh mà Internet cung cấp, mọi người đều có thể tự do thể hiện bản thân hơn nhiều. Trong trường hợp đó, nếu không có sự lọc thích hợp hoặc sự giám sát cần thiết, một số thanh thiếu niên có thể trở thành kẻ bắt nạt trên mạng. Thanh thiếu niên không được khuyến khích bày tỏ suy nghĩ của mình với cha mẹ, giáo viên và sau đó là ông chủ vì họ sống trong một xã hội mà các lý tưởng Nho giáo vẫn còn thống trị. Kết quả là, họ đã tìm đến Internet như một cách để thoát khỏi sự giám sát của những người có thẩm quyền và tự do bày tỏ ý kiến của mình. Thật không may, điều này thường dẫn đến việc giải phóng rất nhiều cơn thịnh nộ bị dồn nén dưới dạng chỉ trích trực tuyến và bình luận thù hận.
Ở đây, chúng ta cũng cần đề cập đến hiện tượng "cư dân mạng" Hàn Quốc, một thuật ngữ thường được người Hàn Quốc sử dụng để mô tả những người sống trong "môi trường điện tử chung" của Internet. Hauben đã đặt ra thuật ngữ "Cư dân mạng" ("Net" + "citizens" = "Netizens") để chỉ "Công dân mạng" sử dụng Internet từ nhà, nơi làm việc, trường học và thư viện của họ cùng những nơi khác.
Ở Hàn Quốc, nơi các công cụ truyền thông internet được triển khai hiệu quả, cư dân mạng nắm giữ quyền lực đáng kể thông qua các bình luận được đăng trên các diễn đàn trực tuyến. Do xã hội và các giá trị truyền thống của đất nước, mặc dù các bình luận hoặc bài đăng của cư dân mạng Hàn Quốc có thể không tệ hơn cư dân mạng của các quốc gia khác, nhưng ảnh hưởng của họ có lẽ có thể lớn hơn.
Người nổi tiếng là nạn nhân của lạm dụng trực tuyến
Lá chắn mà tính ẩn danh trực tuyến mang lại là một lợi thế cho cư dân mạng, giúp họ ẩn núp trên internet mà không bị phát hiện và thực tế là lạm dụng người nổi tiếng.
Kim Sae Ron là một diễn viên nhí thành công của Hàn Quốc nhưng sau bê bối lái xe trong tình trạng say rượu vào năm 2023, cô đã trở thành chủ đề trên mạng xã hội, nhận nhiều chỉ trích và bình luận gay gắt. Nữ diễn viên đã tìm đến cái chết vào giữa tháng 2/2025. (Ảnh: Kbizoom)
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi việc để lại những bình luận gay gắt trên ảnh trực tuyến của người nổi tiếng gây ra thiệt hại không thể khắc phục đến mức họ quyết định tự tử? Thật vậy, những người nổi tiếng đã trở thành mục tiêu nổi bật của nạn bắt nạt trên mạng của cư dân mạng Hàn Quốc do sự trỗi dậy của nền văn hóa đại chúng của đất nước này. Bất kỳ người nổi tiếng nào chiều theo bất kỳ điều gì trái với chuẩn mực xã hội đều có thể phải đối mặt với sự chỉ trích bất cứ lúc nào; chỉ cần một vài cú nhấp chuột trên bàn phím là toàn bộ sự nghiệp của người nổi tiếng, và thường là cả sức khỏe của họ, có thể bị đe dọa.
Ngày nay, nạn bắt nạt trên mạng ở Hàn Quốc đã trở nên phổ biến trên các nền tảng mạng xã hội như Instagram và KakaoTalk, nơi những người chống đối tràn ngập phần bình luận của người nổi tiếng bằng những lời lẽ gay gắt ngay khi họ chia sẻ ảnh hoặc bày tỏ cảm xúc trực tuyến. Và đối với những người có ảnh hưởng, đây không phải là sự việc chỉ xảy ra một lần; họ phải đối phó với nó thường xuyên.
Người nổi tiếng luôn được thần tượng hóa và xã hội Hàn Quốc dường như mong đợi sự hoàn hảo từ những thần tượng này.
Tuy nhiên, mọi người đều có khuyết điểm và phải chịu sự chỉ trích theo cách này hay cách khác, và với việc những ngôi sao được yêu thích nhất của Hàn Quốc liên tục bị soi mói, không có gì ngạc nhiên khi họ thường xuyên trở thành nạn nhân của nạn bắt nạt trên mạng hoặc chỉ trích trực tuyến. Một ví dụ bi thảm về tác động có hại của nạn quấy rối trực tuyến là trường hợp của Kim In-hyeok, một cầu thủ bóng chuyền chuyên nghiệp của Hàn Quốc đã tự tử tại nhà riêng ở Suwon vào ngày 4 tháng 2 năm 2022. Trong hầu hết sự nghiệp chuyên nghiệp của mình, Kim đã phải chịu một loạt những bình luận xúc phạm về ngoại hình của mình, cũng như những tin đồn về giới tính của anh. Trong bài đăng vào tháng 8 năm 2021, Kim In Hyuk đã chỉ trích những người chỉ trích mình trên Instagram, nói rằng: "Tất cả những hiểu lầm này tôi đã bỏ qua trong mười năm qua. Tôi nghĩ rằng bỏ qua chúng sẽ là tốt nhất, nhưng giờ tôi đã mệt mỏi. Không ai trong số các bạn từng nhìn thấy tôi ở cự ly gần, và các bạn không biết gì về tôi, nhưng các bạn liên tục bắt nạt tôi bằng những bình luận ác ý của mình. Làm ơn hãy dừng lại. Tôi rất mệt mỏi với chúng".
Thật nản lòng khi thấy Kim In-hyeok phải tự biện minh với những cá nhân trực tuyến, đưa ra lời giải thích liên quan đến cuộc sống cá nhân của mình và cầu xin những bình luận thù hận trực tuyến hãy dừng lại.
Cố tuyển thủ bóng chuyền của Hàn Quốc Kim In-hyeok. (Ảnh: SCMP)
Trong khi đó, Sulli, một ca sĩ kiêm diễn viên người Hàn Quốc đã tự tử vào năm 2019, là một nạn nhân khác của nạn bắt nạt trên mạng. Cô đã bị các "chiến binh bàn phím" nhắm mục tiêu công khai, nhiều người trong số họ chỉ trích hành động của cô là cực đoan, từ trang phục đến những bức ảnh cô chia sẻ trực tuyến. Theo những người bạn thân của cô, những bình luận ác ý trực tuyến mà cô nhận được đã khiến cô chán nản đến mức không thể quay lại.
Vụ tự tử của Sulli đã gây ra sự phẫn nộ vì các công ty quản lý không bảo vệ các ngôi sao của họ khỏi "fandom độc hại" và kêu gọi chính phủ hành động chống lại nạn bắt nạt trên các diễn đàn internet nổi tiếng, nơi người dùng có thể đăng bài ẩn danh. Mặc dù cái chết của Sulli đã thúc đẩy các cổng thông tin web Naver và Daum đóng các phần bình luận cho tin tức thể thao và giải trí, nhưng những kẻ bắt nạt trên mạng hiện đã chuyển sang các trang mạng xã hội toàn cầu, chẳng hạn như YouTube và Instagram. Do đó, mặc dù số lượng các vụ bắt nạt trên mạng được báo cáo ngày càng tăng và các vụ tự tử sau đó, lực lượng cảnh sát Hàn Quốc đã phải vật lộn để đưa ra các cáo buộc.
Ca sĩ kiêm diễn viên Sulli đã tìm đến cái chết vào năm 2019. (Ảnh: CNN)
Vào năm 2019, các nhà lập pháp của Hàn Quốc đã ủng hộ việc ban hành một luật mới sẽ bắt buộc giáo dục về nạn bắt nạt trên mạng trong tất cả các trường học. Lời kêu gọi hành động được đưa ra sau khi hiện tượng K-pop Goo Hara tự tử chưa đầy hai tháng sau Sulli, vì bị lạm dụng trực tuyến có thái độ kỳ thị phụ nữ tương tự, làm dấy lên một chiến dịch lớn chống lại nạn bắt nạt trên mạng.
Cuối cùng, trừ khi công lý được thực thi đối với những kẻ bắt nạt trực tuyến và cho đến khi luật pháp bắt kịp để ngăn chặn quấy rối ảo và ngôn từ kích động thù địch, thì tự tử dường như là điều không thể tránh khỏi - và là quyết định mà nhiều người nổi tiếng của Hàn Quốc lựa chọn. Có vẻ như nạn quấy rối trực tuyến chỉ dừng lại khi nạn nhân quyết định giữ kín.
Trong bài viết được NOVAsia Hàn Quốc đăng tải nói về vấn đề bạo lực mạng tại nước này đã được kết lại với câu viết: Những thay đổi do chính quyền đưa ra sẽ chỉ có ý nghĩa nếu xã hội nhận ra mức độ nghiêm trọng của hoạt động trực tuyến độc hại như thế nào và khuyến khích mọi người kiềm chế không đăng các bình luận gây tổn thương.
Theo: VTV.vn
