Bệnh nhi đến khám vì viêm đường hô hấp, viêm phổi, tiêu chảy chiếm tới 70 - 80% tổng số bệnh nhân. Trong đó, nhiều ca viêm phổi nặng phải nhập viện vì thời tiết lạnh kéo dài, sức đề kháng của trẻ yếu, dễ trở bệnh.
Tràn ngập viêm đường hô hấp, tiêu
chảy
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, trong
những ngày này, bệnh nhi đến khám chủ yếu là viêm đường hô hấp, tiêu chảy. “Tổng
số bệnh nhi khám thì không tăng lên, nhưng số trẻ viêm đường hô hấp, viêm phổi,
tiêu chảy tăng vọt.
Đặc biệt khám đêm có
xu hướng tăng khiến các bác sĩ trực đêm vô cùng vất vả. Chỉ với 2 bác sĩ, nhưng
trung bình mỗi đêm khám 50 - 60 trẻ, cá biệt có hôm “đội” lên 70. Vì thế, dù
bác sĩ khám liên tục mà bệnh nhân vẫn phải xếp hàng chờ bởi số trẻ đến khám đêm
rất đông”, TS Dũng nói.
70% số trẻ đến khám là mắc các bệnh lý viêm đường hô hấp, viêm phổi, tiêu chảy. Trong ảnh, bệnh nhi khám đêm tại khoa Nhi (BV Bạch Mai). Ảnh: H.Hải
Đặc điểm chung của trẻ đến khám là ho,
chảy mũi, sốt, nôn vọt, tiêu chảy. “Số bệnh nhi viêm phổi tăng lên rõ rệt, gấp
đôi ngày thường. Đó mới chỉ tính số bệnh nhân vào viện, chưa kể số bệnh nhi
viêm phổi mức độ nhẹ hơn không phải nằm viện, trẻ có thể điều trị ở nhà. Trẻ
phải nhập viện điều trị viêm phổi chủ yếu là trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, trẻ sơ sinh. Tiếp
đó là bệnh nhân hen cũng tăng, bởi khi thời tiết thay đổi, rét lạnh tăng lên,
trẻ dễ lên cơn hen cấp. Tiếp đến phải kể đến các bệnh đường hô hấp khác, đặc
biệt là trẻ nhỏ là viêm tiêu phế quản, trẻ lớn viêm mũi. Ngoài ra, trẻ mắc bệnh
lý về tiêu hóa, tiêu chảy cũng
tăng lên”.
TS Dũng cho biết, có một điểm tiến bộ
là người dân đã hạn chế tình trạng tự cho con uống thuốc, khi trẻ có dấu hiệu
bệnh thường cho trẻ đi khám rất sớm, nên số trẻ phải nhập viện vì viêm phổi
không quá đông, đa phần đều được hướng dẫn điều trị, theo dõi ngoại trú.
Với trẻ
nhỏ bị nôn vọt, tiêu chảy, ThS.BS Nguyễn Thành Nam, phó trưởng khoa Nhi (BV
Bạch Mai) đặc biệt lưu ý gia đình cần bù nước đúng cách cho trẻ, lưu ý phát hiện
sớm dấu hiệu tiêu chảy để bù nước cho trẻ bằng đường uống hoặc truyền. Bởi khoa Nhi vừa cấp cứu cho trường hợp là bệnh nhi Đ.M.D (9 tháng tuổi, Phú Xuyên, Hà
Nội), bị tiêu chảy, mất nước nặng do gia đình chủ quan.
3 ngày
trước khi nhập viện bệnh nhân có ho, sốt được khám tại một phòng khám gần nhà,
trẻ bị viêm đường hô hấp và được kê thuốc điều trị. Về nhà, trẻ ho, nôn trớ
nhiều, đi ngoài, sốt đến 41 độ nhưng mẹ không để ý đến tình trạng đi ngoài
của bé, cứ nghĩ là tác dụng phụ rối loạn tiêu hóa của thuốc kháng sinh.
Đến khi bé lịm đi, gia đình mới
đưa đến BV Phú Xuyên. Do không thể lấy ven truyền dịch, mạch nhanh nên
đã được chuyển lên khoa Nhi (BV Bạch Mai) cấp cứu trong tình trạng tay
chân lạnh, thở nhanh, tím, mạch không
bắt được. Khó khăn lắm các bác sĩ mới lấy được ven truyền dịch cho trẻ.
Sau cấp
cứu 1 tiếng tình trạng bé mới dần ổn định.
“Chỉ chậm
một chút nữa, huyết áp tụt, không lấy được ven truyền rất nguy hiểm cho tính
mạng của trẻ”, BS Nam cho biết về trường hợp nguy kịch trên.
Trong khi đó lại có khá nhiều
trẻ tiêu chảy nhập viện vì cha mẹ cho con uống oresol liên tục. Theo các
bác sĩ, việc bù nước liên tục lại gây phản tác dụng, thậm chí còn làm
mất nước nặng hơn do bé bị kích thích, nôn liên tiếp.
“Đừng
nôn nóng, thấy con đi ngoài cả lưng bô, vội ép con uống cả 50ml. Đường
ruột bé đang bị vi rút tấn công, gây kích thích, trẻ càng nôn mạnh”, TS
Dũng nói.
Theo đó, với trẻ nôn ít, thì cứ 1 - 2 phút cho uống một ngụm (hoặc
dùng thìa nếu trẻ nhỏ). Còn nếu trẻ bị nôn thì phải cho uống oresol chậm hơn,
sau 2-3 phút lại uống một lần, một ngụm (thìa nhỏ). Nếu trẻ
bị nôn ra ngay sau khi uống, cũng không vội uống lại ngay, bởi trẻ không
phải bị nôn ra là nôn sạch mà đã có sự hấp thu vào cơ thể. Sau cơn nôn,
để con bình tĩnh lại, lại từ từ, kiên nhẫn từng ngụm oresol.
Tăng
cường dinh dưỡng, giữ ấm cho trẻ
Với trẻ nhỏ, trong thời điểm này việc
quan trọng nhất là giữ ấm cơ thể và phải có việc cần thiết mới cho trẻ ra
khỏi nhà.
Với trẻ đi học, buổi sáng buốt, sương lạnh phải giữ ấm tuyệt đối cho
trẻ. Nhiều bố mẹ chủ quan, mặc ấm cho trẻ nhưng không đeo khẩu trang, mũ giữ ấm
đầu, trẻ cũng có thể nhiễm lạnh và đổ bệnh. Tắm cho trẻ trong phòng tắm đóng
kín, tránh gió lùa.
Nhà cửa phải giữ thông thoáng, sạch sẽ, giữ vệ sinh cá nhân
cho trẻ. Cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nước uống nên pha thêm nước nóng để
tan giá. Nhất là buổi sáng ngủ dậy, nhiều người vẫn chủ quan rót nước trong
bình cho trẻ uống, trong khi nhiệt độ bên ngoài xuống thấp, nước không kém
gì nước để trong tủ lạnh, khiến trẻ hoàn toàn có nguy cơ viêm
họng.
Còn khi trẻ có dấu hiệu ốm, cần khám
và uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nhất là với trẻ bị viêm đường hô hấp
trên, xổ mũi, việc vệ sinh mũi hàng ngày rất quan trọng nhưng phải đúng cách.
Không ít bà mẹ cứ sẵn lọ nước muối, đè con ra nhỏ mũi, không thấy đỡ mà càng
thấy nặng lên, căn nguyên do nước muối lạnh, trẻ càng bị nặng hơn. Vì vậy, cần
ngâm lọ nước muối trong nước ấm, tan giá, thử giọt lên mu bàn tay thấy hơi âm
ấm là có thể nhỏ mũi cho trẻ.
“Khi thấy trẻ có biểu hiện nặng lên, ở
trẻ nhỏ thì bé thể hiện khó chịu, bú ít hơn ngày thường, khóc khi đang bú rồi
bé lại có giấc ngủ bất thường (ngủ nhiều hơn bình thường hoặc ít hơn bình
thường, quấy khóc) thì cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ. Lúc này, ngoài quan sát
cách thở của bé qua cánh mũi (khi thở, hai cánh mũi phập phồng lên xuống rõ
ràng), thì nên vén áo lên để quan sát ngực con. Thấy bé thở nhanh, ngực lõm hơn
bình thường thì cha mẹ cần đưa con đi khám sớm vì có thể bệnh đã diến biến
nặng. Ở trẻ nhỏ, viêm phổi diễn tiến rất nhanh, nên việc phát hiện, đưa con đi
khám sớm là vô cùng quan trọng, phòng biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra”, TS
Dũng cảnh báo.