Dù chưa tốt nghiệp đại học và đôi mắt nhìn không rõ nhưng thầy
Phan Công Tâm ở tỉnh Tây Ninh đã truyền kiến thức cho hơn 4.000 người,
trong đó nhiều người thành tài, nắm giữ chức vụ quan trọng.
Nếu không được giới thiệu, nhiều người dễ nhầm thầy Phan Công
Tâm (SN 1957) với một lão nông bởi vóc người nhỏ nhắn, nước da đen
cháy, tay chân nhiều vết sẹo, đôi chân trần như đôi gỗ lũa hiếm khi nào
xỏ giày dép. Ấn tượng hơn cả chính là nụ cười như trẻ thơ của thầy có
thể đánh tan mọi e ngại với người lạ.
Hạnh phúc vì đọc được sách
Đến khu phố 4, thị trấn Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh, hỏi thầy Tâm dạy
Anh văn, vi tính thực hành ở cửa 6 chùa Tòa Thánh thì không những chỉ
đường, người dân nơi đây nhiều khi còn đưa khách phương xa đến tận nơi.
Thầy Phan Công Tâm đã giúp đỡ nhiều học trò nghèo, học trò cá biệt đạt thành tích cao trong học tập.
Ngôi nhà cấp 4 tuềnh toàng của thầy Tâm nằm trong một con hẻm nhỏ,
khá dễ tìm. Nơi rộng nhất của căn nhà kê được 4 dãy bàn, có sức chứa từ
15-20 học viên, được trưng dụng cho lớp Anh văn. Một lớp phụ, nhỏ hơn,
kê được 2 dãy bàn nữa, để dành cho những lớp ít người hoặc để thầy kèm
mấy đứa cháu. Còn lại phòng khách dùng làm phòng học vi tính. Nhìn căn
nhà nhỏ giống như những lớp học bình dân học vụ trước năm 1975, chỉ khác
là lớp có đầy đủ đèn điện, quạt máy. Trong căn nhà nhỏ, thầy Tâm tất
bật chạy qua chạy lại giữa các lớp với trình độ học viên và bài giảng
khác nhau.
Thầy Tâm kể năm 14 tuổi, tưởng như bị mù vĩnh viễn vì một căn bệnh quái ác mà lúc đó ở Việt Nam
chưa thể chữa trị. Hay tin, họ hàng, bà con lối xóm, bạn bè… mỗi người
một ít gom góp tiền cho Tâm đi mổ mắt ở nước ngoài. Thoát cảnh mù nhưng
thị lực quá yếu, Phan Công Tâm phải đọc sách trong tư thế cầm quyển sách
gí sát vào một bên mắt. Tuy vậy, thầy luôn cảm thấy may mắn vì còn thấy
được ánh sáng. Thầy đọc say sưa tất cả những gì gọi là sách, là chữ… vì
sợ rằng chỉ sau một đêm thức dậy, mình sẽ không còn được cầm quyển
sách.
Năm 1975, thầy Tâm vừa học hết năm thứ nhất đại học sư phạm thì đất
nước giải phóng. Cha bệnh rồi mất. Mẹ cũng mang trọng bệnh. Là con út,
thầy đành bỏ học để chăm sóc mẹ già. Thế nhưng, việc học đối với thầy
Tâm chưa bao giờ ngừng lại. Thầy mượn tài liệu chương trình đại học của
bạn tự học tại nhà đồng thời học thêm lớp đông y do Hội Y học Dân tộc cổ
truyền huyện mở.
26 năm và 4.000 học trò
Nghề gõ đầu trẻ của thầy Tâm bắt đầu vào năm 1988, từ việc giữ con
giùm cho các công nhân của một công ty gần nhà. Họ đi làm, nhà neo người
nên chở luôn con theo cho chơi tha thẩn ngoài sân, chờ hết giờ thì chở
về. Thế là thầy gọi bọn trẻ vào, dạy học chữ, học toán, không cho trẻ có
thời gian đi rong ngoài đường. Thấy vậy, các công nhân bèn nhờ thầy dạy
cho con họ. Học phí lúc đó chỉ là túi gạo, nải chuối vườn nhà.
Tiếng lành đồn xa. Những người hàng xóm cũng đem con tới gửi. Mặc
nhiên ngôi nhà trống trước, hở sau của thầy Tâm trở thành lớp học luôn
vang tiếng đọc bài từ sáng đến chiều. Thầy dạy từ tiểu học đến… luyện
thi đại học. Có lớp mươi người, có khi chỉ kèm mỗi lớp một em, dạy đúng
chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành nhưng theo phương pháp
riêng của mình.
Sau đó, đáp ứng nhu cầu của một số người bạn, thầy Tâm dạy thêm tiếng
Anh. Thầy lại lao vào đọc và nghiên cứu các tài liệu tiếng Anh rồi tự
soạn giáo trình dạy cho học viên. Học xong tài liệu của thầy, nhiều học
viên đã tự tin đi thi chứng chỉ A, B, C tại các trung tâm ngoại ngữ ở
tỉnh hoặc TP HCM.
Ông Huỳnh Sáng, Phó Phòng Giáo vụ Trường CĐ Sư phạm Tây Ninh, nhận
xét: “Anh Tâm là một người có năng lực đặc biệt. Còn nhớ hồi chúng tôi
học trung học, sinh ngữ chính là Pháp văn, Anh văn là sinh ngữ phụ. Anh
chỉ miệt mài tự học, tự nghiên cứu mà có thể mở lớp dạy cho các anh chị
đủ trình độ đi nước ngoài, thậm chí mở lớp dạy cho các thầy cô chuẩn bị
thi cao học. Trong nhiều học trò thời những năm 1990 của anh, nay một số
người đang giữ các chức vụ quan trọng trong ngành giáo dục tỉnh nhà”.
Không dừng lại ở đó, năm 1992, lần đầu biết đến chiếc máy vi tính,
thầy Tâm đã trăn trở nhiều đêm vì thấy nó “hay quá, lợi hại quá!”. Gom
góp tất cả tiền bạc có được, vay mượn bạn bè, thầy sắm chiếc máy vi tính
rồi mày mò dưới sự hướng dẫn của một người bạn. Tìm hiểu cả phần cứng
lẫn phần mềm, cập nhật thông tin hằng ngày chủ yếu qua các tạp chí
chuyên ngành, một năm sau, thầy sắm vài chiếc máy cũ để mở lớp vi tính
tại nhà.
Suốt 26 năm nay, hơn 4.000 học trò đã qua các lớp đào tạo từ dạy chữ,
tiếng Anh đến vi tính của thầy Tâm. Nhiều người trong số này đã thành
danh, lập gia đình và lại tiếp tục gửi con cho thầy dạy.
Làm việc nghĩa để trả ơn đời
Có người nhẩm tính với số lượng học viên đông như thế, hẳn ông thầy
đã rất… giàu. Bởi vậy, họ ngạc nhiên khi nhiều năm qua, gặp lại, vẫn
thấy thầy đi chiếc xe máy cà tàng, mặc bộ quần áo cũ và hiếm khi xỏ đôi
dép tử tế.
Hỏi thầy Tâm về điều này, ông cười cho biết: “Lúc đóng học phí, học
viên có bao nhiêu cứ đóng bấy nhiêu, nếu thấy khó quá thì thầy giảm, nếu
khó nữa thì miễn phí, mà khó quá nữa thì thầy… nuôi luôn!”. Thu nhập
của thầy từ nghề dạy học và thi thoảng nhận dịch tài liệu hay phiên dịch
cho vài đoàn khách về tham quan Tây Ninh, hầu hết đều dành cho việc từ
thiện.
Đã có nhiều phụ huynh tới gửi con ăn học ở nhà thầy. Phần lớn những
trường hợp này đều có gia cảnh khó khăn, cha mẹ đi làm xa và thuộc diện
“học sinh cá biệt”. Nhưng đến với lớp học của thầy Tâm, các em đã có sự
thay đổi. “Mỗi học sinh là một con người. Tôi chỉ lấy tình thương giữa
người và người mà đối đãi, mong truyền cho các em một chút hơi ấm để các
em đủ sức bước tới chứ không có bí quyết gì” - thầy giáo già nói.
Mỗi năm, bắt đầu từ tháng 1, thầy đã chuẩn bị quà Tết đi tặng mấy
chục hộ nghèo. Đầu mùa mưa thì bắt đầu chương trình cất nhà, chống dột
cho những nhà gặp khó khăn; Vu lan có chương trình tặng quà cho người
già; Trung thu có quà cho con nít. Mùa khai trường, lại thấy thầy tất
bật lo sách vở, quần áo và có khi cả tiền học phí cho học trò. Ngoài ra,
thầy Tâm còn đem thuốc men đến nhà bệnh nhân nghèo, giúp họ qua cơn khó
khăn. Chỉ riêng trong năm 2013, thầy đã chi trên 100 triệu đồng cho
những chương trình này.
Em Trần Nguyễn Phương Như (học sinh lớp 8, Trường THCS Trường Tây,
thị trấn Hòa Thành) phải sống nhờ bà ngoại; mẹ em bị mù lòa, đang đi làm
chổi ở tỉnh Bình Dương. Lúc nhỏ, em một buổi đi học, một buổi theo
ngoại bán vé số. Biết hoàn cảnh của em, thầy Tâm không thu tiền học phí
mà còn trợ cấp gạo hằng tháng. Như khoe: “Con đã thi xong chứng chỉ B
Anh văn và đang theo học lớp đàm thoại. Ước mong của con sau này là thi
đậu vào sư phạm Anh văn. Khi ra trường, con cũng làm giống như thầy là
dành một phần thời giờ của mình để dạy miễn phí cho những học trò
nghèo”.
Ở tuổi 57, thầy Tâm vẫn bận rộn với nhiều hoạt động từ thiện vì cộng đồng.
Trong một ngày, thầy Tâm luôn tất bật từ 6 giờ đến 21 giờ để tiếp
khách, thăm bệnh, trồng thuốc nam, dạy học... Sau 21 giờ mới là “khoảng
trời riêng” của thầy. Lúc này, trước màn hình máy tính, thầy thảnh thơi
cập nhật các chương trình dạy tiếng Anh mới nhất, nghiên cứu cách chữa
bệnh, tìm hiểu một loại dược liệu mà ai đó vừa gửi tặng.
Đến bây giờ, gia đình và bạn bè không thể nào hiểu nổi với tình trạng
thị lực như vậy, làm sao thầy có thể làm tốt công việc mà một người có
sức khỏe, sáng mắt… chưa chắc làm được. Thầy tâm sự: “Tôi mắc nợ bà con
một đôi mắt. Tôi nhận được tình thương từ nhiều người quá nên giờ tôi
phải cố gắng làm việc bằng tất cả khả năng của mình để… trả ơn đời”.
Xóa mù tin học cho người nghèo
Năm
1994, thầy Tâm cùng 1 người bạn thành lập Trung tâm Tin học, ngoại ngữ
PCT Com với mong muốn “xóa mù thông tin” cho mọi người, đặc biệt là
những người nghèo. Căn nhà ọp ẹp của thầy được cơi nới rộng rãi hơn
nhưng “ông giám đốc” vẫn là ông thầy chân đất, vui vẻ và kiên nhẫn trực
tiếp dạy từng lớp, từng học viên một. Từ cơ sở này, nhiều học trò của
thầy đã xin phép thầy được mở ra các chi nhánh PCT Com khác ở khắp nơi
trong tỉnh. |
Theo Đặng Mỹ Duyên
Người Lao Động