Lối sống thiếu lành mạnh khiến bệnh đái tháo đường bùng phát

Chỉ trong thời gian ngắn, bệnh đái tháo đường đã bùng phát, trở thành một trong 3 căn bệnh nguy hiểm hàng đầu đối với sức khỏe của cộng đồng. Đây là hệ quả từ lối sống thiếu lành mạnh như uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, lười vận động…

Đái tháo đường là bệnh không lây nhiễm nhưng đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam do những thay đổi về điều kiện kinh tế xã hội, công nghiệp hóa và đô thị hóa. Nếu tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường trên cả nước năm 2011 là 3,2% năm 2013 đã là 5,8%, ước tính năm 2014 con số trên đã lên tới hơn 6%. Riêng tại TPHCM, bệnh đái tháo đường đang trở thành hiểm họa đối với cộng đồng bởi tỷ lệ mắc bệnh đã chiếm tới 11% số dân.

Thống kê “giật mình” trên được PGS.TS.BS Nguyễn Thy Khuê, nguyên Chủ tịch Hội nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam cho biết lớp tập huấn giảng viên về quản lý đái tháo đường 2014 tổ chức tại TPHCM (ngày 1 và 2/11). Theo PGS Thy Khuê, đái tháo đường là bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết. Tình trạng tăng đường huyết lâu dài gây biến chứng ảnh hưởng đến nhiều cơ quan như: mắt, thận, thần kinh, tim và mạch máu.

Đái tháo đường là bệnh nguy hiểm cần phải được quan tâm đúng mức 

Phân tích của PGS Thy Khuê chỉ ra: “Cứ sau 10 năm, bệnh đái tháo đường lại tăng lên gấp đôi. Đây là hệ quả của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, căn nguyên sâu xa của bệnh lý trên là những thay đổi về lối sống cũng như chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt của người dân”.

Trước đây cuộc sống lao động chân tay với lối sống thanh nhàn, khẩu phần ăn đa dạng và vừa phải, kết hợp với vận động thường xuyên đã tạo nên sự cân đối giữa năng lượng được dung nạp và năng lượng tiêu hao. Nhưng cuộc cách mạng công nghiệp và quá trình đô thị hóa khiến đời sống con người có sự thay đổi, điều kiện kinh tế khá hơn kéo theo lối sống hưởng thụ, chế độ ăn giàu dinh dưỡng, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá… nhưng lại lười vận động khiến năng lượng nạp vào dư thừa trong khi năng lượng tiêu hao giảm đi. Chính năng lượng dư thừa đã tạo ra những bệnh chuyển hóa, đặc biệt là đái tháo đường.

Sau ung thư và nhiễm HIV, đái tháo đường đang trở thành gánh nặng đối với sức khỏe của cộng đồng. Tuy nhiên, đái tháo đường chưa được cộng đồng quan tâm đúng mức đang dẫn tới những hệ quả nghiêm trọng. Theo BS Trương Lê Minh Ngọc (Cục quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế) con số gần 6 triệu bệnh nhân mắc đái tháo đường được thống kê trên cả nước chỉ là bề nổi, thực tế người bệnh có thể cao hơn nhiều. Bệnh đái tháo đường không có những biểu hiện cụ thể mà diễn tiến âm thầm, hơn 60% bệnh nhân đái tháo đường được phát hiện đã ở giai đoạn biến chứng.

Đại diện Cục quản lý khám chữa bệnh nhận định, đái tháo đường là bệnh mới nổi, những hiểu biết của cả y bác sĩ lẫn người dân về bệnh còn rất hạn chế. Trên cả nước hiện chỉ có 800 bác sĩ được đào tạo chuyên ngành Nội tiết chủ yếu công tác tại các bệnh viện tuyến trên.

Tình trạng bác sĩ các tuyến y tế phường xã thiếu kiến thức chuyên môn về Nội tiết đang gây khó khăn lớn cho việc tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh đái tháo đường nên công tác dự phòng bệnh đái tháo đường đang gặp rất nhiều khó khăn. Hiện mới chỉ có khoảng 30% dân số ở thành thị, 10% dân số ở nông thôn biết được các yếu tố nguy cơ và sự nguy hiểm của đái tháo đường.

Hiện mới chỉ có 50% bệnh nhân đái tháo đường được chẩn đoán, 25% bệnh nhân được điều trị nhưng chỉ có 6% bệnh nhân đạt được mục tiêu điều trị. Dự báo, nếu không có những giải pháp hiệu quả để phòng ngừa và điều trị đến năm 2030 sẽ có khoảng 10% người Việt Nam mắc bệnh đái tháo đường.

Trước tình hình trên, trong hai ngày (1 và 2/11) Bộ Y tế đã phối hợp với Hội Nội tiết và Đái tháo đường, Trung tâm Đái tháo đường Steno (Đan Mạch) cùng các đơn vị liên quan tổ chức lớp tập huấn giảng viên về quản lý đái tháo đường năm 2014 cho 75 y bác sĩ trên cả nước. Bộ Y tế kỳ vọng, việc cập nhật những kiến thức chuyên môn mới, hiệu quả cao từ những chuyên gia của Đan Mạch, giảng viên tham gia các lớp tập huấn sẽ truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm cho khoảng 2.000 y bác sĩ trên cả nước để nâng cao trình độ chuyên môn của ngành y tế Việt Nam trong việc phòng chống, đẩy lùi bệnh đái tháo đường.