Phóng như điên, tông người qua đường nguy kịch

Khoảng 0 giờ 50 phút ngày 10/2 (mùng 1 Tết Quý tỵ) trên Quốc lộ 1 (đoạn qua thị trấn Tân Hiệp, huyện Châu Thành – Tiền Giang), một chiếc xe máy phóng vun vút đã tông trúng một xe máy khác.

Theo một số người dân có mặt tại hiện trường, một thanh niên tên Thanh (ngụ huyện Chợ Gạo - Tiên Giang) điều khiển xe máy trên làn đường dành riêng cho ô tô.

Xe máy của Thanh tan nát sau tai nạn

Thanh liên tục nẹt pô và lao vun vút trên Quốc lộ 1 theo hướng từ miền Tây đi TPHCM, khi đến điểm mở của con lươn (đoạn ấp Ga và ấp Me, thị trấn Tân Hiệp) thì đâm trực diện vào một xe máy do thanh niên tên Hưng (ngụ huyện Châu Thành) chạy ngược chiều để qua đường.

Cú đâm quá mạnh làm Thanh té ngã lộn nhiều vòng trên đường, riêng chiếc xe tan nát phần đầu và văng xa khỏi hiện trường hơn 10 m sau khi cà sát vào con lươn xẹt lửa. May mắn là Thanh không hề hấn gì, chỉ một phen thảng thốt do tai nạn bất ngờ.

Còn thanh niên tên Hưng được người dân đưa đến Bệnh viện Đa khoa Trung tâm huyện Châu Thành cấp cứu trong tình trạng đau phần ngực và phần bụng dữ dội.

Độc đáo lễ cúng Thần nhà Rông của người J’rai

Với người J’rai, Bahnar… ở Tây Nguyên, nhà Rông được coi là linh hồn của làng, là nơi khí thiêng của đất trời, sông núi hội tụ để bảo trợ dân làng…Vì vậy, lễ hội cúng Thần nhà Rông được xem là một trong những lễ hội độc đáo và quan trọng nhất.

Nhà Rông là tài sản vô giá luôn gắn với cộng đồng của mỗi buôn làng Tây Nguyên. Những nóc nhà Rông cao vút chính là sự thể hiện ý chí, khát vọng của dân làng muốn chinh phục và chiến thắng số phận, chiến thắng thiên nhiên khắc nghiệt. Vì vậy, bên cạnh giá trị vật chất, nhà Rông còn là nơi ẩn chứa những tầng văn hóa tâm linh rất bền vững của cư dân Tây Nguyên. Là nơi thể hiện các lễ hội tâm linh cộng đồng, nơi các nghệ nhân già truyền đạt lại cho thế hệ trẻ những giá trị văn hóa truyền thống,… nơi lưu giữ các hiện vật truyền thống: cồng, chiêng, trống, vũ khí, đầu các con vật hiến sinh trong các ngày lễ và là nơi những đứa trẻ từ bé đã được quay quần quanh bếp lửa nghe người già kể chuyện…

Không chỉ vậy, nhà Rông còn là trụ sở bộ máy chính trị của buôn làng, nơi sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng, nhà khách… Và nó cũng là máu, mồ hôi, nước mắt, là niềm vinh quang kiêu hãnh của mỗi làng. Cho nên, nhà Rông chỉ gắn với làng, không có nhà Rông cấp xã, huyện hay tỉnh và nhìn vào ngôi nhà Rông người ta có thể đánh giá được sự hùng mạnh, trù phú của một buôn làng Tây Nguyên. Cho nên, lễ hội cúng Thần nhà Rông luôn là lễ hội lớn và không thể thiếu vào hàng năm đối với mỗi buôn làng.

Những ngày này, thời tiết của cao nguyên đất đỏ bazan luôn tràn ngập cái nắng, cái gió. Khi tiết trời, lòng người nơi nơi đang chuẩn bị bước vào một mùa xuân mới, thì cũng là lúc người dân ở làng Kliêtb (xã Pờ Tó, huyện Ia Pa, Gia Lai) lại hân hoan trong lễ hội cúng Thần nhà Rông của làng mình.

Sau một năm với những vụ mì (sắn), vụ lúa đã được thu hoạch tươm tất thì người J’rai ở làng Kliêtb lại bàn bạc nhau chuẩn bị những ghè rượu cần thật thơm ngon, cùng những lễ vật như: trâu, heo, gà… để hiến tế, tạ ơn thần linh trong lễ hội cúng Thần nhà Rông. Sau khi những lễ vật đã được chuẩn bị xong xuôi, già làng cùng những bậc cao niên sẽ chọn ra một ngày tốt nhất để tổ chức lễ hội. Khi tiếng chiêng báo hiệu cất lên, tất cả mọi người trong làng từ già, trẻ, gái, trai đều tập trung về khu vực nhà Rông của làng. Lúc này, hàng trăm ghè rượu cần của các gia đình đều được xếp thành từng cặp đối xứng nhau kéo dài từ đầu nhà Rông đến cuối nhà. Riêng ghè rượu (ghè Yàng) cao nhất, to nhất được đặt giữa nhà để bỏ tim, gan và một ít máu của linh vật dùng để hiến tế các vị thần.

Ngôi nhà rông cao vút của người J'rai- nơi thể hiện quyền lực của mỗi làng

Trước đây, trong lễ hội cúng Thần nhà Rông, lễ đâm trâu là một phần không thể thiếu đối với người dân mỗi làng. Tuy nhiên, đến bây giờ, vì nhiều lý do mà đâm trâu đã dần thiếu vắng trong các lễ hội, và con vật dùng để hiến tế thần linh thường là những con heo đực to lớn và gà trống (loại gà mới cất tiếng gáy một lần). Và ở làng Kliêtb cũng vậy, để chuẩn bị cho lễ hội quan trọng này, người dân trong làng đã cất công nuôi được chú heo hơn 1,2 tạ làm vật hiến tế.

Sau khi con heo được tắm rửa sạch sẽ, nó sẽ được mang đến chỗ cây nêu trước sân của nhà Rông để làm thịt, một phần huyết heo, cùng toàn bộ tim và gan sẽ được dùng để bỏ vào chiếc ghè Yàng để dâng lên thần linh. Già làng sẽ lầm rầm những câu cầu khấn Yàng, thần linh để mong cho dân làng có cuộc sống no ấm, mùa màng bội thu, mọi người tránh được thiên tai, dịch bệnh, sống đoàn kết, thương yêu nhau… Khi phần lễ kết thúc, cũng là lúc tiếng cồng, chiêng được vang lên rộn rã theo từng bài hát, những người già, trẻ, gái, trai bước vào phần hội.

Mọi người sẽ cùng nhau chia sẽ những xâu thịt nướng, món cháo lá mì… và dắt tay nhau đến từng ghè rượu của mỗi gia đình để cùng nhau thưởng thức. Và nếu vị khách nào đã “lạc” vào lễ hội này, chắc chắn bạn sẽ phải thưởng thức hết tất cả các ghè rượu cần của mỗi gia đình trong làng. Bởi, người phụ nữ nào cũng muốn các vị khách được thưởng thức sự ngọt ngào từ những ghè rượu do chính tay họ làm ra.

Trong lễ hội không thể thiếu những điệu múa xoang và tiếng cồng, chiêng

Khi men rượu cần đã “ngấm” dần vào cơ thể, là lúc mọi người trong làng đoàn kết nắm tay nhau cùng thăng hoa trong các điệu múa xoang, tiếng hát, tiếng cồng, chiêng hòa quện vào nhau vút lên không trung làm cho niềm tin vào một mùa màng bội thu, chiến thắng thiên tai, dịch bệnh càng được tăng gấp bội.

Cứ như vậy, lễ hội kéo dài đến vài ngày (tùy vào kinh tế của mỗi làng) tại nhà Rông. Tất cả mọi người cùng ăn, cùng ngủ và cùng nhảy múa trong suốt lễ hội. Khiến sự đoàn kết, tính cộng đồng của người dân trong làng được thể hiện rõ rệt hơn bao giờ hết

Trong niềm hân hoan đầy tự hào, già làng Đinh Dớc (76 tuổi) cho biết: “Cúng Thần nhà Rông là lễ hội không thể thiếu vào hàng năm của làng Kliêtb. Mình cúng là để thể hiện lòng biết ơn của làng đối với Yàng, với thần linh đã phù hộ, che chở cho làng và mong ước người dân trong làng tiếp tục được phù hộ có cuộc sống ấm no, không đau bệnh, mọi người đoàn kết, thương yêu nhau”.

Những nghệ sỹ Việt tuổi Rắn tài năng

Họ đều là những nghệ sỹ cá tính, mạnh mẽ và tài năng. Họ có chỗ đứng vững chắc trong nghệ thuật. Họ là những ai?

Ca sỹ Thu Minh (sinh năm 1977)

Sau chiến thắng ngoạn mục tại cuộc thi Giọng hát Việt (The Voice) 2012, Thu Minh đã trở thành ca sỹ được nhắc tên nhiều nhất trong năm 2012.

Vũ Thu Minh, sinh năm 1977, được biết đến với tên gọi Thu Minh. 16 tuổi, Thu Minh đã đoạt giải nhất cuộc thi tiếng hát truyền hình TpHCM. Sở hữu giọng hát cao vút, bay bổng, Thu Minh đã chứng minh cô là nữ ca sỹ có thể hát nhiều dòng nhạc. Từng gắn bó với dòng nhạc cách mạng, Thu Minh thay đổi chóng mặt và trở thành “Nữ hoàng nhạc dance” với nhiều bản “hit” đình đám: Taxi, Đường cong, Bay, Chuông gió…

 

Mạnh mẽ, cá tính, tài năng… là những gì người ta thường nói về Thu Minh. Nhưng năm 2013, Thu Minh cho biết, cô sẽ gác lại tất cả các dự án âm nhạc, từ bỏ ghế huấn luyện viên Giọng hát Việt để đảm nhận một vai trò quan trọng hơn: vai trò làm vợ, làm mẹ.

Diễn viên Hồng Ánh (sinh năm 1977)

Hồng Ánh hiện là nữ diễn viên đã giữ kỷ lục về các giải thưởng đoạt được trong nghề diễn viên của mình. Hồng Ánh trở thành ước mơ của nhiều nữ diễn viên trẻ. Với những vai diễn trong các bộ phim của đạo diễn Thanh Vân như: Đời cát, Người đàn bà mộng du, Trái tim bé bỏng…. Hồng Ánh trở thành một trong những diễn viên xuất sắc nhất của điện ảnh Việt.

 

Hiện, Hồng Ánh đã học thêm về đạo diễn, sản xuất phim. Trong tương lai gần, Hồng Ánh hy vọng có thể đầu tư sản xuất cho một bộ phim do chính cô đạo diễn.

Ca sỹ Thanh Thúy (sinh năm 1977)

Sắc sảo, thông minh, Thanh Thúy là một ca sỹ, một diễn viên thành công ở cả hai lĩnh vực tham gia. Với nghề hát, Thanh Thúy từng đoạt giải nhất tiếng hát truyền hình toàn quốc (tên cũ của giải Sao mai) năm 1997. Với nghề diễn, Thanh Thúy có nhiều vai diễn ấn tượng trong các bộ phim Võ Thị Sáu, Trên mảnh đất tình người, Dưới cờ đại nghĩa…

 

Năm 2012, Thanh Thúy được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT. Chị hiện là đại biểu Hội đồng Nhân dân TpHCM.

Ca sỹ Quang Linh (Sinh năm 1965)

 

Nhiều năm đã trôi qua, Quang Linh vẫn là giọng hát hàng đầu của dòng nhạc dân gian. Nam ca sỹ từng có thời đắt sô bậc nhất giới âm nhạc. Hiện, Quang Linh chỉ chọn lọc những chương trình lớn để xuất hiện. Mỗi khi xuất hiện, Quang Linh vẫn luôn được yêu mến với giọng hát ngọt ngào, truyền cảm, thấm đẫm chất dân ca.

Trĩ - bệnh của bàn tiệc!

Đây là lời khẳng định của PGS.TS Nguyễn Mạnh Nhâm, chủ tịch hội Hậu môn trực tràng Việt Nam, về nguyên nhân gây bệnh trĩ và sự gia tăng của số lượng bệnh nhân đến khám và chữa biến chứng do trĩ sau Tết.

  

Muôn kiểu phát bệnh

Bà Trần Thị Nhung (70 tuổi) bị trĩ đã lâu và mỗi lần bị mệt, máu chảy đầm đìa, con cái đều bảo đấy là tại vì bà đi chơi nhiều quá. Còn bà thì cho rằng đó là do phải trông mấy đứa cháu nghịch ngợm, đầu óc căng thẳng nên mới bị thế. Vậy mà đợt Tết này, bà không đi đâu xa cũng chẳng phải trông cháu nhưng bệnh vẫn tái phát liên tục.

Còn chị Thu Hương (32 tuổi) cũng có biểu hiện trĩ từ khoảng 1 năm nay. Đi khám bác sĩ, chị mới biết ngoài 30 là độ tuổi thường bắt đầu bị trĩ và nguyên nhân là do chị quá ít vận động. Biết vậy chị tham gia 1 lớp aerobic, thấy tình hình cải thiện ít nhiều. Nhưng tết còn có mấy ngày nữa thì bệnh lại tái phát.

Riêng bác PhạmTrung (52 tuổi) thì không quên được đợt nhập viện sau mùng 5 tết năm ngoái vì búi trĩ không co lên, sưng nề khiến bác vô cùng đau đớn dù cả tết bác chỉ ở nhà tiếp khách khứa.

 

Trên thực tế, những trường hợp như phải đi khám và điều trị trĩ sau Tết không hiếm.

Ăn uống - Thủ phạm chính gây trĩ

Ttheo PGS.TS Nguyễn Mạnh Nhâm, tỉ lệ đi khám và điều trị biến chứng của trĩ sau Tết thường tăng cao hơn các dịp khác. Đó là bởi vì có quá nhiều yếu tố làm bệnh tái phát hay nặng thêm trong dịp này, trong đó quan trọng nhất là ăn uống. Không chỉ là ăn nhiều mà cả việc ăn uống thất thường, bữa ăn nhiều thịt, ít rau; những món ăn để quá lâu, chế biến không đảm bảo vệ sinh… ở các hàng quán tại các lễ hội, bến xe… đều có thể làm bệnh trĩ nặng lên hoặc tái phát. “Táo bón, kiết lị hay tiêu chảy đều có thể sinh trĩ và làm bệnh nặng thêm”, PGS.TS Nguyễn Mạnh Nhâm cho biết.

Ví như trường hợp của bà Nhung, nguyên nhân khiến bà bị trĩ là vì tiếc của nên bà thường ăn cố để “dọn mâm” sau khi cả nhà ăn xong. Chưa kể, bà cũng tặc lưỡi ăn luôn cả những thức ăn hâm đi hâm lại cả chục lần không ai đụng tới. Vậy là sau 1 vài lần bị tiêu chảy, bệnh trĩ của bà liền tái phát.

Còn chị Hương thì mắc bệnh bởi ăn uống thất thường, thức đêm nhiều vì lo hoàn thành công việc; chưa kể những ngày trưa thì ăn buffet, tối lại ăn hải sản; lại không có thời gian tập thể dục nên bệnh tái phát.

Việc uống bia rượu, nước ngọt; ăn nhiều đồ cay nóng… cũng là nguyên nhân khiến bệnh trĩ của bác Trung tái phát.

Ngoài ra, thời tiết thay đổi thất thường, cảm xúc thay đổi đột ngột… cũng có thể góp phần gây bệnh, phát bệnh và biến chứng.

Do đó, theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Nhâm, cách phòng bệnh trĩ tái phát trong dịp Tết hiệu quả nhất là nên chú trọng dinh dưỡng trong dịp Tết như ăn uống điều độ, tăng cường rau củ quả, uống nhiều nước, tăng cường vận động, ổn định cảm xúc; không nên nhịn đại tiện.

Còn khi đã bị trĩ thì sau khi đi vệ sinh cần rửa bằng nước thay vì dùng giấy (tránh cọ xát trực tiếp làm tăng phù nề, sưng đau); nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng và sử dụng thuốc hướng dẫn của bác sĩ.

Mặc dù trĩ có biểu hiện là chảy máu và tụ máu nhưng cần đi khám chuyên khoa để xác định chính xác bệnh bởi chảy máu có thể là triệu chứng của 1 bệnh khác (ung thư trực tràng…).

PHÂN TÍCH KHÍA CẠNH PHÁP LÝ TRONG TUYÊN BỐ KHỞI KIỆN CỦA PHILIPPINES

Ngày 22/01/2013, Philippines đã chính thức khởi kiện Trung Quốc ra Tòa trọng tài theo Phụ lục VII của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, tạo bước đột phá mới trong việc sử dụng các cơ chế tài phán quốc tế để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông.

Sự kiện này đã khiến giới nghiên cứu về Biển Đông trên thế giới hoàn toàn bất ngờ bởi lẽ chưa ai dự đoán được rằng Philippines lại chọn thời điểm này để chính thức tuyên bố khởi kiện Trung Quốc. Trong hơn 1 tuần qua, các nhà phân tích đã tốn không ít giấy mực để viết về sự kiện này.

Trong khuôn khổ bài viết này, tác giả muốn đi sâu phân tích khía cạnh pháp lý trong Tuyên bố khởi kiện của Philippines và đánh giá các khả năng liên quan đến vụ án.

Thông báo khởi kiện Philippines đã được đưa ra dựa trên các quy định tại Phần 15, Mục 2, Phụ lục VII Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 để phán quyết của Tòa có giá trị pháp lý ràng buộc đối với các bên tham gia vụ kiện. Philippines đã nghiên cứu rất kỹ nhưng nội dung mà Trung Quốc đã bảo lưu theo Điều 298 của Công ước Luật Biển 1982 trong Tuyên bố ngày 25/8/2006. Theo đó, Trung Quốc không chấp nhận các vấn đề liên quan đến chủ quyền lãnh thổ hoặc phân định biển được giải quyết tại các cơ quan tài phán quốc tế. Philippines đã khéo léo tránh tất cả nội dung mà Trung Quốc đã bảo lưu chỉ đưa ra những nội dung liên quan đến việc giải thích, áp dụng Công ước 1982. Trong Tuyên bố khởi kiện Philippines yêu cầu Tòa trọng tài xem xét đưa ra phán quyết đối với 2 vấn đề tổng quát sau: một là, xác nhận “đường lưỡi bò” (hay còn gọi là “đường 9 đoạn” hay “đường chữ U”) là vi phạm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; hai là, xác định vùng biển xung quanh các đảo đá ở Biển Đông (cụ thể là ở Trường Sa và Scarborough) không liên quan đến việc chủ quyền đối với các đảo đá đó thuộc về ai. Để bổ trợ cho các nội dung chính đó, Philippines đề nghị Tòa trọng tài xem xét cho ý kiến về việc Trung Quốc xây dựng công trình trên các bãi, vỉa đá ngầm trong phạm vi 200 hải lý của Philippines có vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Philippines trên thềm lục địa hay không; các luật nội địa Trung Quốc đưa ra (như cấm đánh bắt hải sản hàng năm) trên Biển Đông đã vi phạm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và việc Trung Quốc cản trở Philippines thực thi quyền lợi trong các vùng biển của mình cũng như ở các bãi, vỉa đá ngầm và vùng biển xung quanh đã vi phạm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.

Nghiên cứu kỹ khía cạnh pháp lý trong những nội dung Trung Quốc đề nghị Tòa trọng tài cho ý kiến, chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng để hóa giải những nội dung mà Trung Quốc đã bảo lưu theo điều 298, Philippines đã đưa ra quan điểm chính trong Tuyên bố khởi kiện Trung Quốc là dựa trên việc bảo vệ các quyền lợi chính đáng của mỗi quốc gia ven biển được hưởng theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982, đồng thời các quyền đó phải được tôn trọng bởi quốc gia khác, cụ thể ở đây là Trung Quốc.

Có thể thấy những nội dung trong Tuyên bố khởi kiện của Philippines đang đặt Trung Quốc vào một tình thế lúng túng. Ngày 23/01/2013, Người phát ngôn Trung Quốc lên tiếng một cách yếu ớt, không viện dẫn được bất cứ nội dung nào trong Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, và không chỉ ra được bất cứ nội dung nào liên quan đến những gì Trung Quốc đã bảo lưu theo điều 298 để bác bỏ thẩm quyền thụ lý hồ sơ vụ kiện của Tòa trọng tài. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ nêu ra được việc các nước “cam kết tiến hành đàm phán” trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) để yêu cầu Philippines “đàm phán song phương” không được đưa ra Tòa trọng tài để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông. Nhưng sự thực là DOC quy định: các nước giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực”. Nếu chiểu theo nội dung này của DOC thì chính Trung Quốc là kẻ vi phạm. Hơn thế nữa, DOC là một văn kiện chính trị, không phải là một văn kiện pháp lý có tính ràng buộc. Như vậy, DOC hoàn toàn không thể có giá trị ngang bằng với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và lại càng không thể có giá trị để bác lại thẩm quyền xem xét vụ kiện được quy định trong Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Như vậy, có thể dự báo rằng khả năng Tòa trọng tài sẽ có thẩm quyền thụ lý vụ kiện là rất cao.

Về trình tự của vụ kiện, theo quy định trong Công ước 1982, Tòa trọng tài sẽ có 5 thành viên. Philippines sẽ cử một người là trọng tài từ danh sách do mình chọn (Philippines đã cử Trọng tài của mình); Trung Quốc sẽ có 30 ngày để đưa ra trọng tài của mình kể từ ngày Philippines gửi Thông báo khởi kiện cho Trung Quốc (22/01/2013). Ba trọng tài còn lại sẽ do các bên thỏa thuận cử ra từ công dân nước khác trong vòng 60 ngày. Nếu hết thời hạn trên mà các bên không thỏa thuận được với nhau thì Chánh án Toà án Luật Biển quốc tế sẽ chỉ định. Trong trường hợp Trung Quốc không cử trọng tài của mình thì Chánh án Toà án Luật Biển quốc tế sẽ chỉ định cả 4 trọng tài còn lại. Như vậy, thời gian đang đứng về phía Philippines, Trung Quốc phải sớm ra quyết định nếu không sẽ càng bất lợi.

Theo dự báo của nhiều nhà phân tích thì chắc chắn từ nay đến 22/02/2013, Trung Quốc sẽ cử trọng tài viên của mình để bảo vệ cho quan điểm của họ. Trung Quốc sẽ tiếp tục đưa ra các lập luận để tìm mọi cách gắn những nội dung trong Tuyên bố khởi kiện của Philippines liên quan đến vấn đề chủ quyền và phân định biển mà Trung Quốc đã bảo lưu theo điều 298 để yêu cầu Tòa trọng tài không có thẩm quyết thụ lý vụ kiện vì Trung Quốc hiểu rõ nếu vụ kiện được xem xét, phần thắng sẽ thuộc về Philippines. Hầu như cả thế giới (trừ Trung Quốc) đều mong muốn phần thắng thuộc về Philippines vì nhưng yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông hoàn toàn phi lý và đang trở thành mối đe dọa đến hòa bình ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Một điều có thể khẳng định là Tòa trọng tài Phụ lục VII hoàn toàn có thẩm quyền để giải quyết những tranh chấp liện quan đến việc giải thích và áp dụng Điều 121 Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 đối với việc xác định vùng biển cho các cấu tạo địa chất ở Biển Đông vì vấn đề này không liên quan đến việc phân định biển hay vấn đề chủ quyền lãnh thổ mà Trung Quốc đã bảo lưu. Do vậy, khả năng Tòa trọng tài chấp nhận thẩm quyền xem xét vụ kiện của Philippines là rất cao.

Với nội dung chính trong Tuyên bố khởi kiện là bác bỏ “đường lưỡi bò” Philippines buộc Trung Quốc phải giải thích rõ ràng về yêu sách này của họ, chứ không thể tiếp tục mập mờ như bấy lâu nay. Chiến lược pháp lý của Philippines đã hết sức khôn ngoan trong việc vận dụng triết lý “dụ con cáo ra khỏi hang” để đánh. Dựa trên kết quả phán quyết của Tòa trong các án lệ trước đây, hầu hết các chuyên gia luật hàng đầu thế giới đều cho rằng một khi Tòa đã chấp nhận thụ lý vụ kiện thì Trung Quốc sẽ thua vì Trung Quốc không thể sử dụng bất cứ quy định nào trong luật quốc tế và các lệ đã xảy ra để xây dựng lập luận biện hộ cho yêu sách “đường lưỡi bò” của họ.

Mặc dù có thể phải đến 4 năm nữa mới có phán quyết cuối cùng của vụ kiện, song đến nay dư luận đã có những lo lắng về việc Trung Quốc không thực thi theo những phán quyết của Tòa trọng tài vì với cách làm vừa qua của Trung Quốc thì có thể thấy họ sẵn sàng làm bất cứ điều gì, bất chấp luật pháp và dư luận quốc tế. Tuy nhiên, với một nước lớn lại là Ủy viên thường trực Hội đồng bảo an thì điều này sẽ hết sức bất lợi cho Trung Quốc. Trong lúc hình ảnh Trung Quốc đang ngày càng xấu đi trong con mắt của cả cộng đồng quốc tế do họ đẩy mạnh những hoạt động hiếu chiến vừa qua ở Biển Đông và biển Hoa Đông thì Trung Quốc có dám một mình chống lại cả thế giới hay không. Đây đang là bài toán hết sức khó khăn cho Ban lãnh đạo mới ở Bắc Kinh khi mà họ đang lớn tiếng hô vang khẩu hiệu Trung Quốc “trỗi dậy hòa bình” và Trung Quốc thi hành chính sách “phát triển quan hệ hữu nghị với láng giềng”. Nếu Trung Quốc hợp tác với Philippines tích cực tham gia vụ kiện thì may ra Trung Quốc còn giữ lại được chút danh dự của một nước lớn đàng hoàng. Chúng ta hãy cùng chờ đợi để xem những nhà lãnh đạo mới tài ba ở Bắc Kinh ứng xử ra sao.

Với việc chính thức tuyên bố khởi kiện Trung Quốc, Philippines được coi là đang ngồi “chiếu trên” để phán xét về những hành vi của Trung Quốc. Bất luận trong trường hợp nào thì Philippines cũng chỉ được thêm chứ không hề mất gì. Nếu Trung Quốc không tham gia vụ kiện thì Philippines chắc phần thắng; nếu Trung Quốc tham gia vụ kiện mà bỏ giữa chừng thì Philippines cũng sẽ giành phần thắng; nếu Tòa phán quyết phần thắng thuộc về Philippines mà Trung Quốc không thực hiện theo phán quyết của Tòa thì cả thế giới sẽ chống lại Trung Quốc. Cả thế giới đang chăm chú theo dõi sát sao vụ “chú sam” nhỏ bé Philippines anh dũng đối đầu với “người khổng lồ” Trung Quốc. Mới là những ngày đầu năm 2013, sẽ không còn biết bao sự kiện sẽ xảy ra trong 11 tháng còn lại, nhưng tin chắc rằng Philippines khởi kiện Trung Quốc sẽ là một trong 10 sự kiện lớn nhất trong năm 2013./.

VN học gì từ vụ Philippines kiện TQ?

BienDong.Net: Các tranh chấp liên quan đến Hoàng Sa, Trường Sa, bãi cạn Scarborough và Biển Đông đã tồn tại từ lâu, nhưng việc Philippines khởi kiện Trung Quốc trước một Tòa Trọng tài được thiết lập theo UNCLOS là lần đầu tiên một nước khởi kiện một nước khác trước trọng tài quốc tế.

BDN xin đăng lại bài thể hiện quan điểm của hai tác giả Dương Danh Huy và Phạm Thanh Vân, thành viên Quỹ Nghiên cứu Biển Đông, để bạn đọc tham khảo.

Vì thủ tục giải quyết tranh chấp của UNCLOS không giải quyết tranh chấp chủ quyền đảo, và vì Trung Quốc đã bảo lưu không chấp nhận thủ tục này cho tranh chấp phân định biển, câu hỏi trước tiên là Tòa có thể phán quyết gì về hồ sơ của Philippines không?

Chìa khóa của Philippines để khắc phục sự trốn tránh luật pháp của Trung Quốc là thiết kế hồ sơ sao cho Tòa không phải giải quyết tranh chấp chủ quyền đảo, mà cũng không phải phân định biển.

Việc đưa tranh chấp ra tòa là một bước tiến cho việc sử dụng luật quốc tế mà Việt Nam có thể rút kinh nghiệm. Nỗ lực của Philippines để khắc phục sự trốn tránh luật pháp của Trung Quốc là một sự sáng tạo mà Việt Nam cũng có thể rút kinh nghiệm.

Nhưng hồ sơ của Philippines có thể vượt qua được sự trốn tránh luật pháp đó hay không, và Tòa có thẩm quyền để, hay có đồng ý, phán quyết như Philippines mong muốn hay không, thì còn là câu hỏi.

Tuân thủ UNCLOS

Thông báo khởi kiện của Philippines đưa ra 13 điểm, bao gồm yêu cầu Tòa phán quyết rằng các yêu sách của Trung Quốc phải tuân thủ UNCLOS, nhằm cản trở lập luận dựa trên “quyền lịch sử” mà Trung Quốc có thể toan dùng, và những điểm chính sau.

Điểm 2: Các yêu sách biển của TQ dựa trên đường lưỡi bò là không phù hợp với UNCLOS và không có giá trị

Điểm yếu của Philippines ở đây là Trung Quốc chưa hề tuyên bố chính thức rằng các yêu sách biển của họ ở Biển Đông là dựa trên đường lưỡi bò.

Trung Quốc có thể tuyên bố rằng các yêu sách biển của họ là dựa trên UNCLOS, dựa trên quan điểm các đảo, hay một số đảo, thuộc Hoàng Sa, Trường Sa được hưởng đầy đủ các cơ chế vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa. Tòa có sẽ cho rằng không có đảo nào được hưởng cơ chế EEZ? Khả năng đó là thấp. Tòa có sẽ cho rằng EEZ của các đảo này không thể vươn ra đến vị trí của các “yêu sách biển của TQ đựa trên đường lưỡi bò”?

Tòa có thể làm điều đó cho đoạn đường lưỡi bò trong khu vực Scarborough-Luzon, cách Hoàng Sa, Trường Sa hơn 200 hải lý. Nhưng cho các khu vực khác gần hai quần đảo này hơn thì không chắc là Tòa có thẩm quyền để làm điều đó, hay sẽ đồng ý. Tuy nhiên, nếu Trung Quốc dùng lập luận này thì lập luận dựa trên “quyền lịch sử” sẽ bị loại bỏ.

Như vậy, điểm này có thể được Tòa công nhận và vô hiệu hóa đường lưỡi bò trong khu vực Scarborough-Luzon, nhưng không chắc được Tòa công nhận cho những khu vực khác.

Dù sao đi nữa, điểm này có khả năng làm sáng tỏ về cơ sở của các yêu sách biển của Trung Quốc, và có thể là một cái bẫy để triệt tiêu khả năng Trung Quốc dùng lập luận dựa trên “quyền lịch sử”.

Điểm 4: Đá Vành Khăn (Mischief) và đá Ken Nan (McKennan) không phải là đảo mà là một phần của thềm lục địa của Philippines

Điểm 6: Đá Ga Ven (Gaven) và đá Xu Bi (Subi) không phải là đảo và không nằm trên thềm lục địa của Trung Quốc, và vì vậy xây cất của Trung Quốc tại đó là bất hợp pháp

Toà có thể công nhận là đá Vành Khăn, Ken Nan, Ga Ven, Xu Bi không phải là đảo (nếu sự thật là đá Ken Nan và Ga Ven là thấp hơn mức thủy triều cao).

Nhưng để công nhận là đá Vành Khăn, Ken Nan là một phần của thềm lục địa của Philippines, hay xây cất của Trung Quốc tại đá Ga Ven, Xu Bi là bất hợp pháp, Tòa phải cho rằng những đảo như Ba Bình, Thị Tứ, Bến Lạc và Trường Sa Lớn không có EEZ, hay EEZ của các đảo này không vươn ra đến các đá trên. Không chắc Tòa sẽ làm điều thứ nhất, và không chắc Tòa có thẩm quyền để làm điều thứ nhì.

Hai điều này có ảnh hưởng đến Việt Nam. Việt Nam phải xác định đá Ken Nan và Ga Ven có cao hơn mức thủy triều cao hay không, và quyết định quần đảo Trường Sa có EEZ vươn ra đến bốn đá này hay không. Nếu có, Việt Nam phải yêu cầu Tòa cho mình can thiệp.

Điểm 8: Bãi cạn Scarborough, đá Gạc Ma (Johnson), Châu Viên (Cuateron) và Chữ Thập (Fiery Cross) là đá, không được hưởng cơ chế EEZ cách các đá này hơn 12 hải lý, và việc Trung Quốc đòi biển cách các đá này hơn 12 hải lý một cách bất hợp pháp

Rất có thể là Tòa sẽ công nhận rằng bãi cạn Scarborough, đá Gạc Ma (nơi Trung Quốc tàn sát binh lính Việt Nam năm 1988), Châu Viên và Chữ Thập là đá và không có EEZ.

Nếu vậy, Tòa sẽ công nhận rằng việc Trung Quốc đòi biển cách Scarbrough hơn 12 hải lý là bất hợp pháp.

Nhưng để công nhận rằng việc Trung Quốc đòi biển cách đá Gạc Ma, Châu Viên và Chữ Thập hơn 12 hải lý cũng là bất hợp pháp, Tòa phải cho rằng những đảo như Ba Bình, Thị Tứ, Bến Lạc và Trường Sa Lớn không có EEZ, hay EEZ của các đảo này không vươn ra đến các đá trên. Không chắc Tòa sẽ làm điều thứ nhất, và không chắc Tòa có thẩm quyền để làm điều thứ nhì.

Việt Nam phải xác định rằng đá Gạc Ma, Châu Viên và Chữ Thập có được hưởng cơ chế EEZ hay không. Nếu cho là có, Việt Nam phải yêu cầu Tòa cho mình can thiệp để khẳng định quyền lợi.

Điểm 9: Trung Quốc không được cấm Philippines khai thác tài nguyên trong vùng nước lân cận với bãi cạn Scarborough và đá Gạc Ma, cũng như phải chấm dứt các hoạt động không phù hợp với Công ước trong vùng kế cận những bãi cạn và đá này

Philippines không nói rõ khái niệm "vùng nước lân cận" và vùng “kế cận” là gì. Nếu đó là lãnh hải 12 hải lý thì Tòa sẽ không có thẩm quyền để cho rằng bãi cạn Scarborough và đá Gạc Ma là của nước nào, và sẽ không thể công nhận điểm này.

Điểm 10: Philippines được hưởng 12 hải lý lãnh hải, 200 hải lý EEZ cùng với thềm lục địa tính từ đường cơ sở quần đảo

Nếu không có chồng lấn thì sẽ không có vấn đề gì cản trở Philippines được hưởng các vùng biển trên. Nhưng thực tế là EEZ và thềm lục địa của Philippines có chồng lấn với lãnh hải 12 hải lý của các đảo, đá Trường Sa. Nếu quần đảo Trường Sa có đảo có EEZ thì sẽ có thêm chồng lấn với EEZ của các đảo này.

Để công nhận là Philippines được hưởng các vùng biển trên mà không có chồng lấn với EEZ thuộc Trường Sa, Tòa phải cho rằng những đảo như Ba Bình, Thị Tứ, Bến Lạc và Trường Sa Lớn không có EEZ. Không chắc Tòa sẽ làm điều đó.

Việt Nam phải quyết định đảo nào của quần đảo Trường Sa có EEZ, và nếu có đảo có EEZ thì Việt Nam phải yêu cầu Tòa cho mình can thiệp để bảo vệ EEZ đó.

Câu hỏi tiếp

Philippines đã thách Trung Quốc ra một trọng tài quốc tế từ năm 2011. Sau khi Trung Quốc không hưởng ứng, Philippines đã tuyên bố sẽ đơn phương đưa quan điểm của mình ra một Tòa Trọng Tài của UNCLOS, và cuối cùng họ cũng đã làm điều đó.

"Khi Trung Quốc không thực tâm đàm phán, Philippines sẵn sàng yêu cầu một trọng tài quốc tế phân xử và đây là những điều Việt Nam cần rút kinh nghiệm."

Đó là một bước tiến quan trọng cho việc thật sự sử dụng luật quốc tế cho các tranh chấp tại Biển Đông, thay vì chỉ nói suông về luật quốc tế. Hành động của Philippines cho thấy họ không bị trói buộc vào đàm phán với Trung Quốc.

Khi Trung Quốc không thực tâm đàm phán, Philippines sẵn sàng yêu cầu một trọng tài quốc tế phân xử. Đó là những điều Việt Nam cần rút kinh nghiệm.

Thế nhưng, theo tuyên bố khởi kiện thì hồ sơ của Philippines có vẻ yếu trong nhiều điểm, trừ cho vùng EEZ trong khu vực Scarborough-Luzon. Có thể là chiến thắng pháp lý trong khu vực đó là tạm đủ cho Philippines.

Có thể là mục đích của Philippines là làm sáng tỏ về các yêu sách của Trung Quốc và để triệt tiêu những lập luận dựa trên “quyền lịch sử” mà Trung Quốc có thể toan dùng, nhằm sẽ tấn công tiếp trong tương lai. Nhưng như thế cũng đem lại nhiều rủi ro. Trung Quốc sẽ lợi dụng mỗi điểm của Philippines không được Tòa công nhận để tuyên truyền tối đa cho các yêu sách của họ.

Ngoài ra, theo thông báo khởi kiện thì hồ sơ của Philippines có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của Việt Nam, tùy theo Việt Nam xác định quyền lợi của mình bao gồm những gì.

Vì vậy, hành động của Philippines đặt Việt Nam vào vị trí phải xác định quyền lợi và yêu sách của mình bao gồm những gì, để có thể quyết định phải phản ứng thế nào, thí dụ như yêu cầu Tòa cho mình can thiệp.

Không rõ Việt Nam có sẵn sàng để xác định về quyền lợi và yêu sách của mình chưa, nhưng việc xác định đó không phải là điều xấu, và không sớm thì muộn Việt Nam cũng phải làm.

Yêu lắm Hà Nội ơi!

Sinh ra và lớn lên trên đất Hà Thành, tôi có một niềm hạnh phúc lớn là được biết đến nhiều con đường, nhiều dãy phố của Hà Nội. Những con phố ở Hà Nội nằm đan xen vào nhau, phần lớn có từ thời xưa nhưng vẫn giữ được những cái tên cũ như Hàng Gai, Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Thiếc, Hàng Buồm,...

Cuối tuần, những khu phố này lại nhộn nhịp hẳn lên bởi những người mua kẻ bán và đã trở thành một nét văn hóa chợ đêm Hà Nội. Mỗi dịp được đi chơi chợ đêm, ngắm những quầy hàng với đủ các loại mặt hàng đa dạng, hấp dẫn, cảm nhận không khí vui vẻ nườm nượp người đi lại, tôi cảm thấy rất vui.

Tôi lớn lên trên một trong những tuyến đường đẹp ở Hà Nội đó là đoạn đường Hoàng Diệu – Phan Đình Phùng. Hai ven đường trồng nhiều cây xanh đã có từ rất lâu: những thân cây cổ thụ sừng sững với những tán lá rộng mát, che nắng ngay cả vào những mùa hè nắng chói chang. Đoạn đường này cũng gần với đường ra Lăng Bác, nối với Quảng trường Ba Đình lịch sử. Hồi tôi một tuổi, bà dắt tôi đi từng bước chân đầu tiên trên vỉa hè của con phố này. Lớn thêm chút nữa, bà thường cho hai anh em tôi đi dạo thong thả cảm nhận những bình yên giữa phố phường Thủ đô vào những buổi tối đẹp trời.

Chiều chiều, khi trời hè bớt nóng bỏng, bãi cỏ trước quảng trường với những lô trồng cây cảnh lại được chăm sóc rất cẩn thận, làm tăng thêm vẻ đẹp của tuyến đường.Tôi còn nhớ, trong nhiều lần đi dạo, nô đùa chán chê trên vỉa hè rộng thênh thang, tôi còn vòi vĩnh bà cho sang bãi cỏ đó. Bà kiên quyết không đồng ý và giải thích với tôi rằng, bãi cỏ không phải là chỗ để đi lại nô đùa, 1 công dân tốt phải biết giữ gìn cây xanh trồng trên đường, đó cũng là 1 cách thể hiện ý thức bảo vệ môi trường của mỗi người.

Lúc bé tôi chưa hiểu hết những điều bà nói, nhưng cũng ngoan ngoãn nghe lời. Sau này đi học, ở trường lớp thỉnh thoảng có phong trào trồng cây, chăm sóc cây trường, và học các môn về sinh học, địa lý, môi trường, tôi đã hiểu ra những điều bà dạy bảo. Từ đó, dù đi trên bất cứ con đường nào, khu phố nào, tôi và các bạn vẫn luôn nhắc nhở nhau giữ vệ sinh chung, bảo vệ cây xanh, vui vẻ bỏ vỏ kẹo, vỏ bánh quy kem... vào thùng rác đã được đặt gọn gàng trên một số con phố.

Chúng tôi rất vui mỗi lần được bước đi trên những con phố sạch đẹp và có màu xanh của cây trồng. Hà Nội vẫn trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ. Những khu nhà cao tầng mới mọc lên chi chít. Những tuyến đường mới cũng mở ra nhiều. Đường sá luôn sầm uất, tấp nập. Không ít những con đường theo thời gian đã xuống cấp và phải sửa chữa nhiều. Nhiều con đường vẫn ô nhiễm, đầy khói bụi.

Ý thức gìn giữ đường phố sạch đẹp là của mỗi người dân chúng ta. Từ những em bé chập chững bước đi, hay những bạn nhỏ tung tăng cắp sách đến trường. Từ những bạn học sinh áo trắng đồng phục đến những anh chị sinh viên khoác áo xanh tình nguyện. Từ những thanh niên trưởng thành đến những người lớn tuổi... Mọi người đều có trách nhiệm gìn giữ môi trường xanh sạch đẹp, vứt xả rác đúng nơi quy định, tuân thủ đúng nội quy giao thông... chính là cách để làm cho thành phố của chúng ta thêm sạch đẹp.

Tôi thầm mong, thành phố thân yêu của tôi không ngừng phát triển, đổi mới, nhưng vẻ đẹp truyền thống của nó trên những con đường thân quen vẫn không mất đi để tôi sẽ còn được ngắm những góc phố Hà Nội hồng thắm sắc đào khi xuân đến,rực đỏ hoa phượng khi hè về hay trắng muốt hoa sữa lúc thu sang và cảm nhận được cảm giác lành lạnh của mùa đông khi dạo bước trên những con đường thênh thang, xào xạc mưa lá vàng rơi dày như thảm trên hè đường. Mai này, khi trưởng thành, có thể sẽ được đến nhiều nơi, thăm nhiều chốn đẹp trong ngoài nước, bước đi trên nhiều con phố xa lạ hay mới mẻ, đặt chân lên nhiều con đường khác nhau, tôi vẫn sẽ không quên được những con đường thân quen của thành phố tôi sinh ra và lớn lên này. Yêu lắm Hà Nội ơi!

Hà Nội trong mắt ai

Hà Nội hôm nay và ngày mai của một ngàn năm Thăng Long. Gió đang chở mùa qua chậm rãi, hương hoa- hương lá ngập tràn các phố. Hà Nội như cựa mình trong dòng chảy quyện ấy. Tôi vẫn muốn lang thang trên các con đường con phố để tìm thấy Hà Nội thật riêng trong mắt tôi. Biết đâu, nếu may mắn tình cờ ngước lên tôi sẽ thấy được một áng rồng bay.

Mỗi người ở Hà Nội, đến với Hà Nội đều có một cái nhìn rất riêng. Tôi có lẽ là kẻ nhàn nhã, thích đi nhặt nhạnh cảm xúc về Hà Nội của người khác. Có bận mải mê lang thang bên hồ Gươm, tôi thấy mấy cậu bé xúm xít lại chỉ trỏ. Trong đám rêu, người công nhân môi trường vừa vớt lên có lẫn một chú rùa con. Đám trẻ thích thú ngắm nhìn trong khi chú rùa con sợ hãi rụt cổ. Một cậu bé mặt mũi sáng sủa và mạnh dạn hơn cả cúi xuống nhấc chú rùa vào lòng bàn tay.

Trong khi tôi đang lo lắng sợ lũ trẻ nghịch chú rùa con tội nghiệp thì cậu bé đến bên hồ, quỳ gối và nhẹ nhàng thả rùa con vào làn nước trong xanh. Chú rùa xoà bốn bàn chân xinh như những mái chèo tí hon lặn xuống. Tôi thở phào nhẹ nhõm. Mấy đứa trẻ còn đứng kháo nhau “Đây chắc là cháu, chắt của cụ rùa thiêng ngày xưa đấy !”. Tôi chợt nhớ một đứa cháu mới học lớp tám, khi gia đình chuyển nhà từ khu phố cổ lên Giảng Võ, nó hay nhìn ra cửa sổ nhớ về nhà cũ. Ở đó, ngõ nhỏ nhưng cảm giác mỗi sáng  đứng bên cửa sổ cho cái hơi đất từ dưới toả lên thấm vào người. Cũng đất Hà Nội, nhưng nơi nào đặt bàn thờ gia tiên hình như thấy thiêng hơn.

Có một người bà con từ tỉnh ra Hà Nội có mươi ngày, thế mà níu tay áo tôi bảo  “Này cậu, Hà thành này có cái gì thiêng lắm !” Tôi cười cho rằng anh ta tưởng tượng ra nên chỉ trả lời: thì vì Hà Nội là Thủ đô của cả nước chứ sao ? Nhưng anh ta cứ băn khoăn không đồng ý.  Không đâu, cậu nhầm rồi. Hà Nội thiêng bởi cái thế tự trong lòng đất, thế rồng bay ngót một ngàn năm. Đi thăm thú quanh đây, giữa ồn ảo đông đúc thỉnh  thoảng lại thấy một mái chùa cong cong cổ kính. Bước qua cái ngưỡng ấy, như lạc mình hẳn vào một thế giới khác, rất cổ xưa.  Tôi ngạc nhiên chẳng ngờ anh ta văn vẻ thế.

Chỉ đến một lần, tôi lang thang chiều vô tình đi qua tượng đài Quang Trung gần Gò Đống Đa. Hôm ấy trời mưa lất phất cây trên gò chụm nhau tắm mưa, giọt ngắn giọt dài trượt nhanh trên lá, nghe như tiếng trống giong cờ mở, tiếng  gọi quân đâu đây hay là mạch đất gặp mưa cựa mình tạo nên hơi thở ấy. Nếu ai đã đọc vua Quang Trung ra đất Bắc Hà hẳn dễ mường tượng thấy cảnh hành quân thần tốc của ngàn vạn binh mã thuở nào. Tiếng bước chân trầm hùng ấy qua thời gian còn chưa tan mà ém vào lòng đất đợi ngày bật lên.  Đó là tiếng nhắn gọi của cha ông.

Tôi chợt nghĩ, từ ngày nước sông Hồng bắt đầu bồi đắp phù sa, người Việt Cổ mang gươm đi mở cõi, cho đến khi vua Lý rời đô về Thăng Long, có ai sẽ nghĩ thành phố của thế kỉ này. Một ngàn năm sau, phố cổ nghiêng nghiêng trong sự phát triển của cả nước. Tôi không nghĩ về Hà Nội rộng lớn mang tầm quốc tế mà nghĩ và cảm nhận Hà Nội theo những mảnh những suy nghĩ của riêng mình. Một bận lang thang bên Tây Hồ  rất nhiều người dừng chân lắng nghe tiếng ghi ta của một chàng trai trẻ. Anh ta ngồi dạo bài hát Hà nội mùa vắng những con mưa. Tiếng đàn khiến cho người ta phiêu diêu đến một nơi nào đấy, lướt đi trên những thếp sóng hồ mỏng kia, hay ra với những bụi cỏ rập, bay trên làn liễu rủ. Trong tôi thức lại tiếng sâm cầm, mà sương mỏng manh giăng giăng mỗi sớm. Những thứ ấy, giờ này, có lẽ chỉ còn sống trong tâm thức của những bậc cao niên thế kỉ trước. Giờ đây, đàn sâm cầm ngày ấy đã cất cành bay về quá khứ mất rồi.

Khi tiếng đàn dứt hẳn, anh ta ngẩng lên đôi mắt long lanh, tôi hỏi chuyện mới hay anh là người Nhật Bản sang Việt Nam học và ở Hà Nội bốn năm. Tôi cứ ngỡ khi nhớ nhà anh ta sẽ đàn một bài về Tô-ki-ô, về núi Phú Sĩ hay về loài hoa anh đào của xứ sở mình. Anh lắc đầu, cảm giác chiều Hồ Tây gió lộng, nghe Hà Nội qua tiếng ghi ta mới thật độc đáo. Anh nở nụ cười rất đỗi hiền lành mới biết không phải chỉ những người ở Hà Nội mới cảm nhận được vẻ đẹp của nó. Có sao đâu, đối với tôi chỉ cần trong trái tim, nghe một tiếng Hà Nội, qua cái nhìn của người khác để thu lại những cách cảm khác nhau về Hà Nội rồi tích lại cho riêng mình như các mạch máu rồi cũng chảy về tim.

Máu rồng - loài cây kỳ bí nhất hành tinh

Với hình dạng giống như những chiếc ô khổng lồ và nhựa đỏ như máu, cây máu rồng là một trong những loài thực vật độc đáo nhất trên hành tinh.

Cây máu rồng (Dracaena draco) là một loài cây cận nhiệt đới trên quần đảo Socotra của Yemen. Quần đảo này nằm trong Ấn Độ Dương và gần vịnh Aden.

Kiểu sinh trưởng của cây máu rồng rất khác thường. Khi cây còn nhỏ, chúng chỉ có một thân.

Sau khoảng 10 tới 15 năm, thân cây ngừng phát triển và những bông hoa màu trắng có mùi thơm như hoa loa kèn xuất hiện.

Những quả mọng xuất hiện sau khi hoa tàn.

Sau đó những chồi non bật lên và cây bắt đầu phân nhánh.

Mỗi nhánh sinh trưởng khoảng 10 tới 15 năm rồi lai tiếp tục sinh ra những nhánh cấp hai. Sau đó các nhánh cấp hai lại sinh thêm các nhánh cấp ba.

Chúng phải mất tới 10 năm để đạt chiều cao chừng 120 cm. Nhưng sau đó chúng sẽ phát triển nhanh hơn.

Nhựa của cây có màu đỏ như máu, chua và hơi nồng. Vì thế người ta gọi chúng là cây máu rồng.

Nhiều nghiên cứu cho thấy nhựa của cây máu rồng có khả năng bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề kháng, làm lành da, điều trị các vết thương thối rữa.

Người ta còn dùng vỏ cây máu rồng để bào chế mỹ phẩm.

Cây máu rồng đã được ca tụng từ thời La Mã cổ đại và dường như càng ngày chúng càng trở nên hấp dẫn đối với con người.

Tìm và đãi vàng bằng vi khuẩn

Cơ chế tự vệ của một chủng vi khuẩn giúp chúng biến những ion vàng độc hại thành các hạt vàng.
>Vi khuẩn sản xuất vàng từ chất độc

Những lớp vàng do vi khuẩn Delftia acidovorans tạo ra trên các mẩu quặng vàng. Ảnh: National Geographic.

Delftia acidovorans là tên một chủng vi khuẩn sống trong màng sinh học mỏng bên ngoài các mẩu quặng vàng. Tuy nguyên tử vàng không tác dụng với đa số hóa chất, song ion vàng lại rất độc. Vì thế, nếu vi khuẩn tiếp xúc với ion vàng, chúng sẽ chết.

Để bảo vệ bản thân, vi khuẩn Delftia acidovorans sản xuất một loại protein có khả năng khử độc tính của ion vàng. Delftibactin A, tên của protein mà vi khuẩn sản xuất, biến ion vàng thành những hạt vàng có kích cỡ từ 25 tới 50 nanomet. Sau một khoảng thời gian nhất định, những hạt vàng vô hại tích tụ thành lớp dày bên ngoài quặng vàng.

"Cơ chế tự vệ của vi khuẩn Delftia acidovorans có thể giúp chúng ta tạo ra biện pháp tách vàng mới. Bạn có thể dùng vi khuẩn hoặc những phân tử mà chúng thải ra", Nathan Magarvey, một chuyên gia của Đại học McMaster ở Canada, phát biểu. Magarvay cùng với các đồng nghiệp đã phát hiện khả năng độc đáo của vi khuẩn Delftia acidovorans.

Nhờ phát hiện của nhóm Magarvey, con người có thể đưa vi khuẩn Delftia acidovorans vào nước chứa vàng để tách vàng ra khỏi nước, hoặc thiết kế những cảm biến để tìm kiếm quặng vàng trong những dòng sông, suối.

Tuy nhiên, những lớp vàng mà vi khuẩn tạo ra không phát ra ánh vàng như vàng kim loại. Trên thực tế, chúng phát ra màu tím thẫm. Vì thế, nếu bạn thấy những mẩu đá màu tím thẫm dưới một dòng suối, rất có thể nó là một viên quặng vàng.

Nhật muốn lập đường dây nóng về tranh chấp biển đảo với Bắc Kinh

Nhật đã gợi ý thành lập một đường dây nóng quân sự với Trung Quốc nhằm tránh xảy ra đụng độ giữa hai nước trên quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư ở Hoa Đông, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật hôm nay 9/2 cho hay.

Đề xuất được đưa ra sau khi Tokyo cáo buộc một tàu khu trục nhỏ của Trung Quốc đã khóa radar nhắm bắn vào một tàu khu trục của Nhật – cáo buộc Bắc Kinh phủ nhận.

“Điều quan trọng là thành lập một đường dây nóng, để chúng ta có thể liên lạc nhanh khi những sự việc như thế này xảy ra”, Bộ trưởng Itsunori Onodera cho biết với các phóng viên.

Ông cho biết Tokyo đã đưa ra đề xuất trên với Bắc Kinh vào ngày thứ năm vừa qua, thông qua sứ quán tại Trung Quốc. Tokyo muốn nối lại đàm phám để tạo “cơ chế liên lạc trên biển” giữa giới chức quân sự của cả hai nước.

Ông Onodera cũng cho biết Nhật đang xem xét công bố bằng chứng để chứng minh cáo buộc “khóa radar” của họ, sau khi Bắc Kinh phủ nhận cáo buộc.

“Chúng tôi có bằng chứng. Chính phủ đang xem xét mức độ thông tin có thể được tiết lộ”, bởi nó gồm những thông tin mật về khả năng quân sự của Nhật, ông Onodera cho biết thêm.

Bình luận trên của ông được đưa ra sau khi Thủ tướng Shinzo Abe yêu cầu Bắc Kinh xin lỗi và thừa nhận vụ khóa radar.

Lạ lùng phong tục về rắn

Cũng tương tự một số loài động vật khác, rắn đã hiện diện trong đời sống tâm linh của con người ở khắp mọi nơi trên thế giới từ ngàn xưa, trong đó có nhiều phong tục lạ lùng như tắm rắn bằng sữa, dùng rắn chữa bệnh…

1. Tắm rắn hổ mang bằng sữa

Trong mùa lễ hội Naga-Panchami (lễ hội rắn) giữa tháng 7-8, hàng trăm tín đồ kéo về hành lễ tại ngôi đền ở thành phố Amritsar, bang Punjab, miền Bắc Ấn Độ. Vào ngày chính lễ, từng đoàn người thức dậy từ tờ mờ sáng, dập dìu ra sông tắm rửa để “tẩy uế” trước khi tiến hành nghi thức tắm sữa cho rắn.

 

Rắn hổ mang chúa được nắm chặt để các tín đồ nhanh chóng tưới sữa bò khắp người chúng, rồi dâng hoa tươi lên thần rắn. Theo quan niệm của đạo Hindu, nhìn thấy rắn hổ mang là một điều may mắn và dấu hiệu cho thấy tương lai hạnh phúc, ăm ắp tiền tài. Ảnh: CHINA NEWS

 

 

2. Tục thổi kèn thôi miên rắn

Tại một bộ tộc ở phía Nam bang Gujarat - Ấn Độ có một tục lệ vô cùng đặc biệt là thôi miên rắn. Tục này được truyền dạy cho mọi người trong tộc từ năm 2 tuổi với nhiều quy định khắt khe như phải giữ khoảng cách ngồi tạo khoảng cách với con rắn như thế nào cho phù hợp.

 

Khi tiến hành nghi lễ, rắn được đặt trong chiếc giỏ nhỏ hình tròn được kết bằng các nguyên liệu tự nhiên. Rắn được coi như vật thần thánh và “được” thôi miên bằng loại nhạc cụ đặc biệt. Người thổi thành công khi con rắn lắc lư theo tiếng kèn. Ảnh: SOHU

 

3. Rắn và nghi lễ trưởng thành

Ngày xưa, ở phía Bắc nước Úc, hình tượng rắn ngũ sắc gắn liền với các nghi lễ trưởng thành. Khi ấy, trong nghi lễ trưởng thành, người ta dựng lại truyền thuyết một người bị rắn ngũ sắc nuốt, sau đó rắn khạc ra đứa bé. Cái chết tạm thời của đứa bé tượng trưng cho sự bước sang giai đoạn trưởng thành. Ảnh: SOHU

 

4. Rắn chữa bệnh

Ở vùng cao nguyên phía Bắc của núi Elgon, nằm giữa Uganda và Kenya, rắn có thể tự do vào nhà người dân mà không hề bị giết. Đó là vì người dân tin rằng giết rắn là giết tổ tiên của mình. Không chỉ vậy, ở đây, rắn được xem là vị thần chữa bệnh và ban phát con cái. Ảnh: AP

 

5. Tục thờ thần rắn ở Trung Quốc

Từ Bắc chí Nam Trung Quốc, các đền miếu thờ rắn nhiều vô kể, đặc biệt là ở các tỉnh Chiết Giang, Phúc Kiến, Quảng Đông.

 

Theo người xưa, ngày 12-4 âm lịch là ngày sinh của xà vương nên người dân đi cúng tế đông đúc. Dân gian thường cúng thần rắn bằng các loài ếch nhái vì họ cho rằng lúc còn sống, rắn thích ăn thịt ếch nhái. Ảnh: THE STAR

 

 

Đội hình "anh tài" tuổi Tỵ của bóng đá thế giới

Năm Tỵ đang gõ cửa từng nhà mang theo những niềm vui mới, khát khao mới. Trong không khí ngày xuân, hãy cùng nhìn lại những “ngôi sao” tuổi Tỵ xuất sắc của bóng đá thế giới, như một lời chào tới năm mới.

Thủ môn

 

Ron-Robert Zieler (Hannover 96, 12/2/1989) 

Trưởng thành từ lò đào tạo của MU nhưng chỉ tới khi cập bến Hannover 96, tên tuổi của Ron-Robert Zieler mới thực sự bay cao. Bắt đầu được tin dùng kể từ giai đoạn 2 mùa giải 2010/11, thủ thành trẻ tuổi này đã “đóng đinh” vào đội hình chính ở Hannover 96 (là cầu thủ duy nhất, chưa nghỉ phút nào tại đội bóng này) và góp công lớn giúp Die Rotenthành công trong những mùa giải vừa qua. Sau những nỗ lực đó, Ron-Robert Zieler đã 2 lần được trao vị trí trong ĐTQG Đức và anh được xem là tương lai của nền bóng đá nước này.
Dự bị: Sergio Asenjo (Atletico Madrid, 28/6/1989)
Hậu vệ phải

César Azpilicueta (Chelsea, 28/8/1989)

 

Quyết định sử dụng Ivanovic ở vị trí trung vệ này mở ra cơ hội đá chính cho César Azpilicueta và hậu vệ trẻ người Tây Ban Nha đã phần nào thể hiện được mình. Không chỉ đảm nhiệm tốt nhiệm vụ phòng ngự (thực hiện 38 cú xoạc bóng thành công và 37 lần giải nguy cho Chelsea) những pha băng lên bên cánh phải của cầu thủ này luôn là thứ vũ khí nguy hiểm của The Blues. Sau 15 trận thi đấu, César Azpilicueta đã 11 lần kiến tạo cơ hội cho đồng đội và 4 trong số đó đã được cụ thể hóa thành bàn thắng.
Dự bị: Iván Piris (AS Roma, 10/3/1989)
Trung vệ

Holger Badstuber (Bayern Munich, 13/3/1989)

 

Xuất thân từ vị trí hậu vệ trái nhưng dưới thời HLV Jupp Heynckes, Holger Badstuber lại tỏa sáng rực rỡ trong vai trò trung vệ. Hiện tại, hậu vệ này không chỉ là trụ cột của Bayenr Munich mà còn là phần quan trọng trong thành phần ĐT Đức.

Chris Smalling (MU, 22/11/1989)

 

Những chấn thương không thể “cản trở” sự nghiệp của Chris Smalling. Sau chuỗi ngày dài dưỡng bệnh, hậu vệ này lại thể hiện phong độ xuất thần như thể chưa hề có chuyện gì xảy ra. Một thống kê cho thấy tầm quan trọng của Chris Smalling khi MU đã thắng tới 10/11 trận cầu thủ này ra sân. Mới đây, cựu trung vệ của Fulham vừa được trao suất đá chính trong màu áo ĐT Anh trước Brazil. Trong bối cảnh Terry (và Rio Ferdinand) đã luống tuổi, Chris Smalling được xem là sự lựa chọn cho tương lai của Tam sư.
Dự bị: Mapou Yanga-Mbiwa (Newcastle, 15/5/1989), Simon Kjaer (Wolfsburg, 26/3/1989)
Hậu vệ trái

Jordi Alba (Barcelona, 21/3/1989)

 

Mặc dù tỏa sáng trong màu áo Valencia nhưng chỉ tới Euro 2012, tên tuổi của Jordi Alba mới thực sự “bước ra ánh sáng”. Barcelona đã quá “hời” khi chỉ mất 14 triệu euro chiêu mộ hậu vệ cánh trái này và ngay lập tức, anh trở thành trụ cột trong đội hình của Los Blaugrana.
Dự bị: Kieran Gibbs (Arsenal, 26/8/1989)
Tiền vệ trung tâm

Tom Cleverley (MU, 12/8/1989)

 

HLV Alex Ferguson đã không chiêu mộ thêm tiền vệ trung tâm trong mùa Hè qua mà thay vào đó, ông đặt niềm tin vào Tom Cleverley. Một lần nữa, giới mộ điệu lại thấy được sự sáng suốt của “ông già gân” khi cầu thủ này thi ngày càng chững chạc hơn (ghi 2 bàn, đóng góp 2 đường chuyền thành bàn). Ở ĐT Anh, Tom Cleverley cũng là sự lựa chọn hàng đầu của HLV Roy Hodgson ở trung tâm hàng tiền vệ. Sau những gì đã thể hiện, Tom Cleverley đã và đang cho thấy anh có thể thay thế xứng đáng vị trí của Paul Scholes để lại.

Sandro (Tottenham, 15/3/1989)

 

Mới đây, Sandro vừa được bầu là một trong những cầu thủ Brazil thi đấu thành công nhất tại Premier League. Quả thực, sau những gì làm được ở Tottenham, Sandro xứng đáng được tôn vinh. Trong vai trò tiền vệ phòng ngự, tiền vệ này thực sự là máy quét hiệu quả ở giữa sân. Kể từ đầu giải, tuyển thủ Brazil đã cắt tới 80 đường tấn công của đối thủ, và giải nguy cho Tottenham tới 78 lần. Không có cầu thủ nào ở Premier League đạt được thành tích ấn tượng như Sandro.

Javier Pastore (PSG, 20/6/1989)

 

Trong “rừng” nghệ sĩ ở Argentina, Javier Pastore vẫn có chỗ đứng nhờ lối chơi thông minh cùng nhãn quan chiến thuật rất tốt. Tại PSG, “nhạc trưởng” này luôn có chỗ đứng vững chắc trong sơ đồ của HLV Ancelotti và trở thành “nhà kiến tạo” hàng đầu Ligue 1 với 7 đường chuyền thành bàn.
Dự đoán: Shinji Kagawa (MU, 17/3/1989), Moussa Sissoko (Newcastle, 16/8/1989), Lars Bender (Leverkusen, 27/4/1989)
Tiền đạo trái

Gareth Bale (Tottenham, 16/7/1989)

 

Có lẽ, chẳng thế tìm ra cái tên nào xứng đáng hơn Gareth Bale ở vị trí này. Ở tuổi 23, tiền vệ người xứ Wales đã vươn lên trở thành một trong những cầu thủ chạy cánh hàng đầu thế giới. Trong những năm qua, tốc độ của “tia chớp” này đã reo rắc biết bao nỗi đau cho hàng phòng ngự đối phương. Real Madrid đã sẵn sàng tung “bom tấn” trong mùa Hè để thuyết phục Tottenham nhả “viên ngọc quý” này và “Gà trống” không ngần ngại hét giá tới 60 triệu bảng.
Dự bị: Marco Reus (Dortmund, 31/5/1989)
Tiền đạo phải

Thomas Müller (Bayern Munich, 13/9/1989)

 

Thi đấu chững chạc, bản lĩnh, Thomas Müller đại diện cho tinh thần của Bayern Munich cũng như người Đức trong những năm qua. Có lẽ, khó tìm ra tài năng dưới tuổi 25 toàn diện như cầu thủ này (nhạc trưởng vừa được đánh giá cao ở khả năng kiến tạo và ghi bàn). Trở thành Vua phá lưới World Cup ngay ở tuổi 21, tới nay, Thomas Müller luôn được xem là đầu tầu của Bayern Munich cũng như Die Mannschaft.
Dự bị: Theo Walcott (Arsenal, 16/3/1989)
Tiền đạo cắm

Stevan Jovetic (Fiorentina, 2/11/1989)

 

Cũng như những cái tên ở trên, bản lĩnh thi đấu của Stevan Jovetic đã được tôi luyện trong nhiều năm qua ở Fiorentina trên mọi đấu trường (Champions League, Serie A…) và hiện tại, anh đang được đánh giá là một trong những tiền đạo hàng đầu Serie A. Mới đây, HLV Wenger tuyên bố sẵn sàng chi tới 25 triệu bảng để lôi kéo cầu thủ này với mục đích thay thế Van Persie. Những tuyển trạch viên của “Pháo thủ” cũng đã gửi bản nhận xét tích cực tới “giáo sư” sau quãng thời gian sang tận Italia “xem giò” tiền đạo người Montenegro.
Dự bị: Daniel Sturridge (Liverpool, 1/9/1989)

Những huyền thoại gắn bó trọn đời với một CLB ở Premier League

Cuối mùa này, Jamie Carragher sẽ chính thức nói lời chia tay với Liverpool sau 16 năm gắn bó. Carragher sẽ gia nhập danh sách “one-club man” (chỉ các cầu thủ khoác áo duy nhất 1 CLB trong sự nghiệp) với những huyền thoại như Ryan Giggs, Tony Adams hay Paul Scholes… ở Premier League.

Matthew Le Tissier (Southampton, 540 trận, 210 bàn)

Suốt cả sự nghiệp, Le Tissier đã nhận được rất nhiều lời chào mời từ các đội bóng danh tiếng hơn như Tottenham vào năm 1990 hay Chelsea sau đó 6 năm nhưng “Le God” vẫn một mực trung thành với Southampton. 16 năm chiến đấu vì niềm tự hào của Southampton, danh thủ này xứng đáng được xem là tượng đài số một trong lịch sử CLB phía đông nam nước Anh.

Ryan Giggs (MU, 927 trận, 166 bàn)

 

Khi Sir Alex đề nghị kí hợp đồng chuyên nghiệp với Giggs ở tuổi 17, chẳng ai ngờ tiền vệ xứ Wales lại có thể gắn bó với Old Trafford suốt 23 năm qua. Để có thể nói hết về “cây trường sinh” 39 tuổi này, bạn sẽ cần đến một cuốn sách dày cả ngàn trang.

Paul Scholes (MU, 712 trận, 155 bàn)

 

Tương tự Ryan Giggs, “Scholesy” cũng đã “ăn cơm” của MU từ năm 14 tuổi và suốt 2 thập kỉ qua, anh vẫn bền bỉ và thầm lặng cống hiến tất cả khả năng cho “Quỷ đỏ”. Chính tình yêu với CLB và trái bóng đã khiến Scholes thay đổi quyết định giải nghệ và trở lại sân cỏ vào năm ngoái.
Bên cạnh những đóng góp tuyệt vời trên sân, tiền vệ nổi danh với những cú phất bóng dài chính xác đến từng centimet ra hai biên này còn là một tấm gương sáng về lối sống phía sau hậu trường. Thời đỉnh cao, Scholes còn là một nỗi khiếp sợ với hàng thủ đối phương nhờ những pha “đại bác” kinh hoàng từ tuyến hai.

Jimmy Armfield (Blackpool, 627 trận, 6 bàn)

 

Hậu vệ cánh phải này là hiện thân cho một câu chuyện ấm lòng về sự trung thành với đội bóng quê nhà. Được phát hiện trong một trận đấu tập của Blackpool năm 1954, Armfield đã gắn bó với CLB này từ đó cho đến năm 1971. Với 627 lần khoác áo Tangerines (biệt danh của Blackpool), ông luôn được đánh giá là một trong những hậu vệ hay nhất ở vị trí của mình và đã được CLB dựng tượng bên ngoài SVĐ Bloomfield Road.

Jack Charlton (Leeds United, 629 trận, 70 bàn)

 

Bước ngoặt với cuộc đời Jack Charlton là khi ông từ chối cơ hội trở thành một cảnh sát để khoác áo Leeds United năm 1952. Sau 21 năm chinh chiến cùng đội bóng nổi danh một thời này, Jack Charlton đã được tận hưởng cảm giác vô địch VĐQG và cúp FA.

George Cohen (Fulham, 459 trận, 6 bàn)

 

Là một trong những nhà vô địch World Cup 1966 cùng “Tam Sư”, Cohen đã cống hiến Fulham suốt 13 năm và được huyền thoại George Best (MU) đánh giá là hậu vệ cánh phải hay nhất ông từng đối đầu.

Steven Gerrard (Liverpool, 617 trận, 156 bàn)

 

Người thủ quân mẫn cán của The Kop “mới” 32 tuổi song có thể khẳng định 100% rằng chắc chắn Gerrard sẽ gắn bó với sân Anfield cho tới hết sự nghiệp. Anh là một mẫu tiền vệ toàn diện và là một cầu thủ của những trận đấu lớn. Điều đáng tiếc nhất với Gerrard là chưa từng một lần trong đời đoạt được “ngai vàng” ở Premier League nhưng cú lội ngược dòng không tưởng trong đêm Istanbul trước AC Milan năm 2005 mà anh chính là đầu tàu cũng đã là kỉ niệm đẹp với “số 8”.

Gary Neville (MU, 602 trận, 7 bàn)

Một biểu tượng khác cho tình yêu bất diệt với CLB mang tên là Gary Neville. Trong cuốn tự truyện của mình, hậu vệ cánh phải này từng viết rằng những gì anh làm ở ĐTQG Anh chỉ là “một sự lãng phí thời gian lớn” nhưng điều tương tự chắc chắn sẽ không bao giờ được Gary dùng để nói về MU. Đơn giản vì “Gary Neville là một Quỷ đỏ”, như chính bài hát được các Manucians sáng tác để dành riêng cho anh vậy.

 

Tony Adams (Arsenal, 672 trận, 48 bàn)

 

Đứng thứ 2 trong danh sách các cầu thủ khoác áo Arsenal nhiều nhất trong lịch sử chính là “lá chắn thép” vững vàng ngày nào Tony Adams. Ở tuổi 21, Tony Adams đã trở thành thủ quân Arsenal và gắn bó với “pháo thủ” suốt 19 năm. Hơi ngạc nhiên khi đến nay, người ta chưa được thấy tượng của anh dựng trước lối vào SVĐ Emirates.
Ở bên ngoài phạm vi nước Anh, cũng có những huyền thoại một đời trung thành với CLB khác như Franco Baresi (AC Milan, 719 trận, 33 bàn), Santiago Bernabeu (Real Madrid, 689 trận, 341 bàn), Ricardo Bochini (Independiente, 653 trận, 105 bàn), Paolo Maldini (AC Milan, 902 trận, 33 bàn), Francesco Totti (AS Roma, 663 trận, 278 bàn)…Tất cả đều khiến người ta ngưỡng mộ và yêu mến vì tài năng và hơn hết là tình yêu, lòng trung thành với CLB, điều mà ngày càng hiếm trong môn thể thao vua ngày nay bởi sức hút từ những khoản lương thưởng kếch xù.