Mỹ hối thúc Trung Quốc giải quyết tranh chấp trên Biển Đông

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã hối thúc Trung Quốc chấp thuận Bộ quy tắc ứng xử trên biển (COC) nhằm ngăn chặn các cuộc đụng độ sau khi Philippines cáo buộc Bắc Kinh đang tiến hành xây dựng lực lượng quân sự "khủng" trên Biển Đông.

Đã một năm kể từ khi Mỹ chính thức thúc đẩy thông qua Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông nhằm phá vỡ bế tắc hiện nay trong khu vực. Năm nay, hội nghị do Brunei tổ chức đã có nhiều bước tiến quan trọng khi hôm Chủ Nhật (30/6), Trung Quốc đồng ý sẽ tham gia thảo luận để thống nhất lộ trình xây dựng COC trong thời gian tương lai gần.

"Chúng tôi rất hy vọng sẽ nhìn thấy sự tiến bộ trong việc đưa ra được COC giúp điều chỉnh các hành vi đảm bảo sự ổn định trong khu vực quan trọng này", ông Kerry cho biết trong cuộc họp với các ngoại trưởng ASEAN.

Chồng lấn chủ quyền ở Biển Đông hiện nay là một điểm nóng trên thế giới, trong đó, Trung Quốc tuyên bố gần như toàn bộ khu vực thuộc về chủ quyền của họ. Điều này đã tạo ra căng thẳng trong khu vực với việc Philippines gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên Tòa án biển Quốc tế của Liên Hợp Quốc. Ngoài Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia cũng có các tranh chấp chủ quyền trên vùng biển này.

Bắc Kinh khẳng định vấn đề chủ quyền ở Biển Đông không phải là mối quan tâm của Washington, nhưng Ngoại trưởng Kerry khẳng định Mỹ nhìn thấy "lợi ích quốc gia" trong việc đảm bảo tự do hàng hải trên tuyến đường biển quan trọng đối với thương mại thế giới này.

Ông nhắc lại sau cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị rằng Hoa Kỳ không có lập trường về các tranh chấp "cá nhân" nhưng đặc biệt "quan tâm mạnh mẽ" về các vấn đề an ninh trên biển.

Hôm Chủ Nhật, Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario nói với các đồng nghiệp ở ASEAN rằng Trung Quốc đã bắt đầu thiết lập một lực lượng quân sự "khổng lồ" trên biển và hành động của Bắc Kinh là "những thách thức nghiêm trọng đối với toàn bộ khu vực".

Trung Quốc đã tỏ ra rất miễn cưỡng để đạt được đồng thuận về COC với khối ASEAN, nước này tỏ ra thích đối thoại song phương với từng nước để giải quyết các vấn đề tranh chấp. Các cuộc đàm phán vào hồi năm ngoái ở Campuchia đã kết thúc mà không có được tuyên bố chung - một sự kiện khác thường đầu tiên trong nội bộ khối ASEAN.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry lần đầu tiên tham gia vào Diễn đàn Đông Nam Á kể từ sau khi nhậm chức hồi tháng Hai. Ông tỏ ra khá cẩn trọng, tránh chỉ trích trực tiếp tới Trung Quốc - đối tác lớn nhất của Mỹ hiện nay. "Hành động của chúng tôi không có ý định làm đối trọng với bất kỳ quốc gia nào", ông nói.

Tiếp đó, ông tập trung vấn đề vào bán đảo Triều Tiên. Trong bài phát biểu tại Hội nghị các ngoại trưởng Châu Á - Thái Bình Dương được tổ chức ở Brunei, ông Kerry cho biết, sau cuộc họp mặt với người đồng nghiệp Trung Quốc - ông Vương Nghị, cả hai bên đã thống nhất sẽ phản đối chương trình hạt nhân của Triều Tiên.

Ông chỉ trích Triều Tiên đã ngang ngược tiến hành thử nghiệm vũ khí hạt nhân lần thứ ba hồi tháng Hai và đe dọa tấn công Hoa Kỳ bằng ngôn ngữ khiêu khích theo tiêu chuẩn ngoại giao của các quốc gia với nhau. Ông Kerry cũng ca ngợi Trung Quốc đã tiến "những bước rất vững chắc" để biểu thị sự không hài lòng với Triều Tiên, một đồng minh dựa dẫm vào sức mạnh của Bắc Kinh.

Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ cũng đã có một cuộc họp các ngoại trưởng chung về vấn đề Triều Tiên. Sau đó, cùng với Trung Quốc, các cường quốc đã kiên quyết phản đối chương trình hạt nhân của Triều Tiên. "Tất cả chúng tôi - tất cả bốn nước chúng tôi - hoàn toàn thống nhất và đồng lòng trong việc nhấn mạnh rằng tương lai của Triều Tiên phải bao gồm giải trừ hạt nhân", ông Kerry tuyên bố.

Chương trình ngoại giao tại Diễn đàn an ninh khu vực ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Châu Á - Thái Bình Dương thường niên đã có 3 ngày đầu tiên tốt đẹp và có nhiều kết quả khả quan. Sau ngày 3/7, hội nghị này sẽ kết thúc.