NÉT VĂN HOÁ HÀ THÀNH Hương Hà Nội

Không phải là người sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Kẻ Chợ nhưng khoảng thời gian ngắn ngủi học tập tại đây cũng đủ để một con người có sở thích hà hít đến no nê, đẫy đà các mùi hương phải “yêu” những hương thơm đặc biệt trên mảnh đất này.

Tôi yêu những khoảnh khắc bước ra khỏi xe bus, cánh cửa xe đóng sập lại như nhốt giữ tất cả những mùi khó chịu, bí bách, ngột ngạt và nhường chỗ cho một khoảng trời mênh mông, bát ngát ngập tràn hương hoa sữa. Nhưng tuyệt vời nhất là sau mỗi cơn mưa rào bất chợt, lẩn khuất trong mùi ẩm ướt là hương thơm ngọt ngào, nồng nàn của hoa sữa. Những giọt mưa không làm nhạt hương, trái lại càng làm cho hoa sữa trở nên dịu ngọt và quyến rũ hơn. Chậm rãi từng bước, nhẹ nhàng rón rén tận hưởng hương hoa như sợ một hơi thở mạnh cũng làm tan biến mất.

Rồi những buổi sớm trong lành thấm đẫm hơi sương, mùi sen Tây Hồ nhẹ nhàng mà sâu lắng, man mác nhưng tinh túy mang cả hương của đất trời. Được đứng thả hồn giữa mênh mông nơi đầm sen và hít thật sâu hương thơm ấy, chắc không gì làm ta thư thái bằng…

Nhưng đặc biệt nhất và cũng giản dị nhất là mùi những con phố Hà Nội gắn liền với mùi hương các món ăn đặc trưng của con phố đó. Mùi của những gánh hàng rong, quà sáng ven đường. Những thứ mùi đơn giản nhưng chỉ thoáng ngửi qua là đã nhận ra ngay, đã có thể gọi tên được món ăn đó. Mùi quà sáng điển hình là xôi, phở… nhưng có lẽ mùi đặc trưng nhất, giúp người ta dễ gọi được tên món ăn phải là phở. Bởi, phở có ở mọi vùng miền, nhưng ai cũng phải công nhận phở Hà Nội có hương vị thơm ngon thật đặc biệt. Điều này đúng với những người yêu ẩm thực Hà Nội, kể cả các thực khách nước ngoài. Ngửi thấy mùi là nghĩ ngay tới bát phở nghi ngút khói. Nhưng nhớ nhất, ấn tượng nhất là những hàng phở gia truyền của Hà Nội. Đó là những quán phở hằn lên dấu vết của thời gian, những căn phòng bao bọc, nhuốm mùi khói, mùi phở. Hóa ra, mùi phở tại những quán này được người ta yêu, được người ta ấn tượng rồi nhớ bởi có sự cộng hưởng của không gian, của nồi nước dùng sôi sùng sục, của hơi ấm nóng tỏa ra từ chiếc bếp than… Phải chăng, người ta thưởng thức hương vị phở Hà Nội là muốn thưởng thức luôn cả mùi đặc trưng, mùi của không gian hàng quán phở nữa…

Ôi, còn cả mùi của những gánh hàng bún ốc, riêu… bên đường. Rồi hương cốm thoang thoảng mang theo cả hương sen thơm ngát trong những buổi sớm mùa thu khi ta vội vã trên đường đi làm. Đường phố Hà Nội vốn nhộn nhịp, đông đúc và đặc mùi khói xe là thế nhưng cũng không làm vợi, làm nhạt được các mùi hương đặc trưng tỏa ra từ những tán hoa sữa, hương sen Hồ Tây, hay mùi phở, mùi cốm, mùi xôi… Mỗi mùa lại có những mùi đặc trưng, mỗi phố, mỗi con đường đều giữ cho mình mùi hương đặc biệt.
Chính những mùi hương đó đã giúp nỗi nhớ của những người xa Hà Nội có một cái tên thật giản dị gắn liền với những con đường, góc phố thơm hương: “Nhớ phố Khâm Thiên đường Nguyễn Du, những đêm hoa sữa thơm nồng…” (Nhớ về Hà Nội – Hoàng Hiệp)